پەیدا کرنا هەڤرکیێ د ژیانێ دا. ئەگەر هەڤرکی د ژیانێ دا نەبیت دی ژیا گرنگیا بزاڤا خو ل دەست دەت. ئەگەر حەوا نەکەتبا د بەرەیێ عەزازیل دا دا خوداوەند ئافاندنا یێ بێ پار بیت. واتە حەوا بو ئەگەرێ بزافتنا هشێ خوداوەندیێ. حەوا بو سەدەمێ جولە پێ کرنا هشی . هشێ ئەبەدی و ئەزەلی یان ژی هشێ زایێ خوەزایا سرشتی. ل ڤێرە ئەم نەچارین پرسەکێ ئاراستەی خوە بکەین. ئایا ئەگەر حەوا د بەیاڤێ شەیتانی دا نە بزفت با دا چ مانا بو بونا خودێ د هزرا هەبونێ دا هەبیت؟ ئایا خودێ د چارچوڤەکێ بەرتەسکێ بەحەشتی دا نەد ما؟ بێگومان بەحەشت جیهانەکا نەبینا ئەفسانەیی یە. ل چارچوڤێ خەیالێ دەرناکەڤیت. خەیال ژی ل گور هێزا حەزێ دێ پێناسێ دەتە بەحەشتێ. حەز ژی تەنێ د گەل غەریزێ یا هاودەنگە. عەقل نکاریت هەبونا بەحەشتێ ب پەژرینیت. بەحەشح و خودێ و شەیتان سەدمێ دروستبونا وان ترسە. ترسێ ئەڤ میتودە ل گور قەوارێن حەزێ یێ گوگراندی. واتە ترس میتودەکی هەس پێ کریە راستەو خو بەرئەنجاما ل هشێ زیندەوەری دەردئێخیت. (ئەگەر میتودێ ترسێ د خەیال و عەقێ زیندەوەری دا نەبا ژینا نەدکاری بەردەوامیێ بکەت) سورن کیرکیگارد . پرسا ، ئایا شەیتان ل خودێ ترییا؟ ئەگەر میتودێ ترسی ل دەڤ شەیتانی هەبا بێگومان نەدشیا سەرپێچیێ ژ بریارا خودێ بکەت. بوچی شەیتا هەلگرێ ترسێ نەبو؟ شەیتان ئەفانە و خەیالە ل چارچێوێ خەیالەکا شێلایی دەرناکەڤیت. هەڤرکیا وی و خودێ نەکەفتیە قالبەکێ زانستی باوەرپێکراو. بەلکی هێشت میتودێ گومانێ د هەدرویێ ڤا میتوداندا یێ بالادەستە. گومان راستە دەرگەهان ل لێگەریانا ڤەدکەن. ێ لێگەریانێن د سنورێن هێزا هشی دا. لێ بون و نەبونا خودێ و شەیتانی ل هێزا عەقلێ مروڤی بەدەر ترە. لەورا قودرەتا د ڤی وارێ کارکرنا دا هێست یا لاوازە. لێ ئەم دەرگەهێ بون ن نەبونێ دێ گری گریمان بونە.، دێ ئەکتیڤ کەین دێ ل سەر گریمانا بونێ لێکولێنا خو درێژە پێ دەین. لەورا دیسان دێ ڤەگەرین بو هەڤرکیا ئادەم و حەوایێ و بونا فاکتەرێ ترسێ. حەتا ئادەم و حەوا هەبونا وان د بەحەشتێ دا ترس د ئورا واندا نەبو . واتە مێشك یێ ڤەتەزاندی (جامد) بو هش یێ ل دیوانا وان نەدیار بو مروڤ د ڤێ قوناغێدا یێ ل ئافراندنا بێ پار بو. واتە میتودێ ترسێیە پالدەرێ ئافراندنا ل دەڤ بونەوەری. مروڤ واتە ئادەم و حەوا ئێکن ژ وان بونەوەرێن مەخلوق کو چەندین هزار سالا ل بەحەشتێ د بێ زێدەیی و خالی ل ئافراندنا بون. پشتی زەیە بەرێ شەیتانی وان ژی نەیا بریارا خودێ کری یان سەرپێچیا حەزا خودێ کری. مروڤ ل قالبێ حەزێ دەرکەت. واتە ل حەزا بەحەشتێ هاتە هەڤێتن واتە مروڤ بەرڤ عالەما هشی چو . قویناغا هری ل دەڤ مروڤی وەکی یەرەتایەکا هەژار دەست پێ کر. لێ ل ڤرە دژبەریەك د میتودێ ژیان و هەبونێ دا د هێتە ئورتێ. مەگوت حەز بەیاڤ و قولایا جیهانا ئەفسانێ یە. قویناغا داویێ یا حەزێ ژی بەحەشتە. واتە ئادەم و حەوا زاییێن ئەفسانێ نە واتە حەزێ واتە حەزا خوداوەندی ئەو یێ چێکری. ل سەر بنگەهێ جیهانا ئەفسانەیی. هندی د سنرێ حەزێ دا نیشتەجی بون مەخلوقێت بەکاربەر بون. هیچ د وارێ پەرکتیکێ دا بەرهەم نەبو لێ پستی ڤیای خو ل جیهانا حەزێ زرگر بکەن . ئەوبو سەرپێچیا حەزا خودێ کر ل سنورێ حەزا خودێ خو قورتال کر. واتە ل ڤیرە بومە دیار بو کو خودێ میتودەکێ حەزی یە . نکاریت د بەیاڤێ عەقلی یان هشی دا جێ بگریت. دەمێ بونەوەری خو ل جیهانا حەزێ قورتال کری واتە خو قورتال کرن بو ل بەیاڤێ دەسهەلاتا خودێ. مەگوت دیسان شەیتان ژی میتودەکێ ئەفسانەیی یە. ئایا دەمێ خو قورتالکرنا ئادەم و حەوایێ ل جیهانا ئەفسانەیی ل زەیاڤێ دەسهەلاتا خودێ ڤەگەریان بو بو جیهانا ئەفسانەیی یا حەزا شەیتانی؟ ئایا ب بریار و ب حەزا شەیتانی ل بەیاڤێ حەزا خودێ دەرکەتن.؟ بێگومان هەمان میتودن خودێ و سەیتان وەکی دو رویێت دراڤەکێنە . هەرد و هەڤرکیا هەردویا یا د لێگەریانا مروڤی بو دەلیڤێن دەرباز بونێ ل میتودێ ترسێ یێن هاتیە ئورتێ . ل سەر بنگەه حەزا هشێ مروڤێ یێن خولس بوی ل بەیاڤێ ئەندیشە و هزرا مروڤی دەرناکەڤن. ل بەر هندێ دێ ڤەگەرین بو بیردوزا داروینی کو تاکە بەیاڤێ حەز و هشی مروڤ ب خویە.
