نێرین

پرسگرێکا زێهنی و ئایدۆلۆژیان

تەڤاھی پرسگرێکێن کوردان ب رۆژھلاتا ناڤین رە د ناڤ دە ژی کریزێن ئایدۆلۆژی و زێھنی چێدبن. ھەموو پرسگرێکێن مەیێن سازیان و جڤاکێ بنگەھا خوە پرسگرێکێن زیھنی نە و د سەری دە ژ کریزێن ئایدۆلۆژی دەردکەڤن .ژ بەر کو دەما ئایدۆلۆژی بکەڤن کریزێ ژیان ریشالێن ژیانێ و جڤاک ب خوە ژی دێ د ناڤا کریزان رە دەرباس ببن. مە کوردان کریزا پۆلیتیکی ھەیە، ئیکۆنۆمی، سەربازی، ئۆلی، نەتەوی و جڤاکی….ھتد. کریزا ھەری مەزن ژی زیھنیا دۆگمایە، ژ بەر کو لێگەرین تێ دە تونە و ب تەنێ ڤەگوھاستنا ئایدۆلۆژییە. لەوما ریشالێن ژیانا گەلێن رۆژھلاتا ناڤین تم و تم ب شاشتیان رە روو ب روو دمینە، واتە باپیرێ تە چ بە، تو ژی وێ ئەو بی. ل جھەکی ئەوقاس دونیا ب زانستێ پێشکەتیە لێ ئەم ھین د کەڤن دە ژیان دکەین. میناک ھینا ئاخا و بەگ و بەندایەتی مایە، لەوما ژیانا مە مەحکوومێ دووبارە کرن،رۆتین و دووری گوھەرتن و پێشکەتنێ یە.
دڤێ ئەم جوداھیا د ناڤبەرا ئایدۆلۆژی و زیھنیەتێ دە ناس بکەین. ئایدۆلۆژی ھێمانەکێ خامە، لێ زێھنیەت دەپۆیا ئایدۆلۆژییا مرۆڤە، تەرزێ ژیانێ، رابوون و روونشتن ھەتا ژیانا رۆژانە ددە خویا کرن. دەما مرۆڤ ل سەر مژارەکێ د پەیڤە مینا کەسەک ل سەر دیمۆکراسیێ ب پەیڤە، وێ دەمێ ئایدۆلۆژییا دیمۆکراسیێ دبێژە، لێ کەنگی دبە زیھنیەت، دەما ئەو ئایدۆلۆژی دبە تەرزێ ژیانا وی/وێ، یانی دبە چاند، نایێ وێ واتەیێ کو کەسەک ل سەر دیمۆکراسیێ ب پەیڤە، کو دیمۆکرات بە. ب گۆتنەکە دن ژیان نیقاشا تەرزێ ھزرێیە و ھزر ژی پێڤاژۆیا تەرزێ ژیانێیە، واتە ھەر کەس ل تەرزێ ژیانا خوە بنێرە وێ زێھنیەتا خوە ناس بکە، تو چ قاس پێشکەتیی یان پاشکەتییی. ژ رێفلێکسێن مرۆڤ، ژیانا وی، تێکەلیێن جڤاکی، ئەو زیھنیەت ب خوەیە. پر گرنگە تێکەلیا د ناڤبەرا ئایدۆلۆژی و زیھنیەتێ دە، ژ بەر کو ئەو ھەست و شووریێن رۆژانە تێن ژیانکرن و دبن پراکتیک، ئاستا زیھنیەتێ ددە خویاکرن. ژیانا کو راست بێ ژیین دڤێ ل گۆری ئارمانجێن بلندیێن ژیانێ بە، ل سەر بنگەھا ژیانا ئازاد بە، نە ل سەر بنگەھێ ژیانا بیۆلۆژی بە. دڤێ مرۆڤ خوەدی کەسایەتەکە ب باندۆر بە، شەرت و مەرجێن خوە چێکە و نە دبن باندۆرا مەرجێن ژیانێ دە بە. لەوما پر پێویستە کو ھەر کەس ھزرێن خوە بێخن ناڤا لێپرسین و لێگەرینێ، وێ دەمێ وێ راستی و شاشتییێن ھزرێن خوە ناس بکە و ل گۆری وێ پێشکەتنان بدە چێکرن.

وەک ئوجەلان دبێژیتن: دڤێ ئەم د خوە دە شۆرەشا زێھنی چێکەین و ئەڤ شۆرەش دۆمدارییە، نە دەمکییە، ژ بەر کو شۆرەش د واتەیا خوە دە گوھەرتنە و ئەڤ گوھەرتن تم و تم د ناڤا تێکۆشینێ دەیە.

تەڤی کو جڤاکا رۆژھلاتا ناڤین ب گاڤەکا دیرۆکی شۆرەشا یەکەمینا نیۆلۆتیکێ دەست پێکر و وەکە چاڤکانیا پێشکەتنێ یا زانست، ئایدۆلۆژی، چاندنی، بەرھەم، خوەزا، لێکرن، بیرکار، زێھنی…..ھتد. لێ چما د رۆژا ئیرۆ دە پاشکەتیە؟.ژ بەر کو ھەر تشت ل رۆژھلاتا ناڤین دەستپێکریە، نەما دکارە خوە بگۆھەرە، خەتمیە و مەحکوومێ ئایدۆلۆژییا خوە بوویە. ل ملەکی دن ژی ئایدۆلۆژییێن دۆگما نەھشتنە سەرەراستکرنەکە ئۆلی چێببە، ب تایبەت ئیسلام نەھشتیە ریفۆرم ل رۆژھەلاتا ناڤین چێببە. لەوما دڤێ ئەو ئایدۆلۆژییێن کەڤن د مۆخلا ئیرۆ دە دەرباس ببن و نە ب ئایدۆلۆژییێن کەڤن د ئیرۆ دە بژین.
ئێدی ئەم گەھشتنە ئاستەکێ کو کەسایەتێن رۆژھەلاتا ناڤین گوھەرتنێ ئاڤا ناکە، میناکا وێ ژی مژارا رەخنە و رەخنەدایینێ یە کو پر زەحمەت تێ دیتن و نایێ پەژراندن، سەدەما وێ ژی ھەر مرۆڤەک ھزراندنێن خوە راست دبینە و بەرامبەری رەخنەیان ب ھەزاران ھێجەتان خوە ئیفادە دکە. کریز ب خوە ئەڤە، ل ڤر ھزر دۆگما دبە و لڤین تێ دە تونە. ئەگەر ئەم کریزا ھزری چارەسەر نەکەین وێ تو پرسگرێکێن دن نەیێن چارەسەرکرن، ژ بەر کو کریزا ھزری سەدەما ھەموو کریزانە، پۆلیتیکی، ئیکۆنۆمی، جڤاکی، نەتەوی…..ھتد. ژ بۆ گوھەرتن و پێشکەتنا زیھنیەت و ژیانێ، بەرپرسیارەتییا ئایدۆلۆژی، پۆلتیکی و ئەخلاقی. ژ بۆیی کو ئەم شۆرەشا زێھنی پێک بینن و ئەم ژیانا ئازاد و دیمۆکرات بژین، دڤێ ئەم ھەر سێ بەرپرسیارتیان پێک بینن و جڤاک دێ د ئاستەکە بلند دە ژیان بکەتن.

پتر به‌رچاڤ بكه‌
Back to top button
Close