د. شه‌عبان مزیری
ئه‌ڤه ده‌مه‌ك درێژه ئه‌ڤ كورێ گه‌نجێ ئیماراتی بناڤێ غه‌یس بیاڤه‌ك به‌رچاڤ ژ تورێن كومه‌لایه‌تی گرتیه لسه‌ر ئاستێ جیهانا ئیسلامیا سوننه. ئه‌ڤ مژاره بو من پتر بالكێش بو ده‌ما غه‌یس گه‌هشتی هه‌ولێر ببه‌خشینێن خوه‌ڤه. لڤێره زۆر خه‌لكێ باسێ وێ یه‌كێ دكر كو بوچی مه غه‌یسێن كورد نینن؟ ژ لایه‌كێ دیڤه پرسا من ئه‌وه، كه‌نگی ئه‌م دێ سه‌رفه‌راز بێ به‌خشین ژین؟
تشتێ بباوه‌ریا من بو پرانیا خه‌لكێ بالكێش نه‌بویه، یه‌ك پرسه. ئه‌و ژی گه‌لۆ وه چو جاران دیتیه غه‌یسی به‌خشین بكه‌سه‌ك ئیماراتی كربیت؟ به‌رسڤ نه، چونكه ل وه‌لاتێ غه‌یسی بنه‌مایێن پێویستیێن سه‌ره‌كیێن ژیانێ بو هه‌ر تاكه‌كه‌سی هاتینه دابین كرن. له‌وما بمن ئه‌ركه لسه‌ر غه‌یس و ملیونا مرۆڤێن وه‌ك وی مالدار یانژی مالێ خه‌لكه‌كێ لبه‌رده‌ستێ وان بڤان جوره كارا رابن. ئالیه‌ك دن یێ ڤی كاری كو بمن زۆر كرێته گرێ دده‌ن بره‌وشتێن ئولیڤه. هنده‌ك كه‌س دخوازن په‌یامه‌ك بگه‌هینن كو ژبه‌ر دلوڤانیا خوه‌دێ و كارتێكرنا ئولا ئیسلامێ ڤی كاری دكه‌ن. هه‌لبه‌ت زۆر ئاسانه مروڤ ڤێ یه‌كێ بدره‌و ده‌رخه، ماسترین به‌خشین لسه‌ر ئاستێ جیهانێ تێنه كرن ژ لایێ بێ ئولایه یانژی ئولدارێن نه موسلمانن. بو نمونه هه‌می وه‌لاتێن موسلمان بهه‌می هه‌یڤێن خوه‌یێن سۆر و ئیمامێن ده‌رسوك كه‌سك، ریهێن درێژ و ده‌لنگێن كورت ته‌مه‌ت بیل گێیت سالانه هاریكاریا مروڤێن خوه‌دی ئول و باوه‌رێن جودا بێ مه‌رج ناكه‌ن.
مروڤ نابه رێگر به لكه‌سه‌ك دخوازه هاریكاریا كه‌سه‌ك ده‌ستكورت بكه‌ت، لێ مروڤ دڤێت بپرسیت ئایا بوچی دێ خه‌لك هه‌بیت لوه‌لاتێ من چاڤێ وی لكه‌سه‌ك بیت پاریێ نانی یان خانیه‌كی بو دابین كه‌ت؟ ئایا براستی پێچێبونێن وه‌لاتێ من نینن لخه‌لكێ خوه خودان ده‌ركه‌ڤیت؟
پرسه‌ك دن بالكێش بو من هه‌یه لڤێره گه‌لو بوچی هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ تازه تێته بیرا مه‌لا، شێخا، شه‌رخوازا ( بانگخوازا ) …. هتد، كو خه‌لكه‌ك هه‌یه ده‌ستكورته پێویستی بهاریكاریێ هه‌یه. غه‌یسێ ئیماراتی چانتكه‌ك بناڤ ملاڤه‌یه، رویێ خوه ده‌رناخیت، دچیت لای هنده‌ك كه‌سا كو خه‌لكه‌كێ وێ هه‌رێمێ دابیت ناسكرن كو كه‌سه‌ك یان خێزانه‌ك به‌له‌نگازه، هاریكاریا وان دكه‌ت بێی وانا بشكێنیت.
خوێریێن كورد پرانیا وان ئه‌وێن بڤی كاری رادبن، دێ بینی جوان خوه راپێچاینه، زۆر جاران لبه‌ر مروڤی به‌رزه‌دبیت، ئه‌ڤه چوینه خازگینیا یانژی سه‌رده‌واتا. جل و به‌رگه‌گ جوان، ریهو سمبێمل قه‌یتانكری، پرچ ره‌نگكری. بڤێ توداره‌كێ تێن داخواز دكه‌ن ژ خه‌لكێ دن هاریكاریا ده‌ستته‌نگا بكه‌ن لێ دهه‌مان ده‌مدا ئه‌م نوزانین بوچی پرانیا وان كه‌سێن سه‌رمایا خوه بناڤێ خودێ كومكری لسه‌ر خه‌لكی به‌لاڤ ناكه‌ن؟ بوچی ده‌ستبه‌ردارێ موچه‌كێ دره‌وین نابیت بو خه‌لكه‌ك پێویست، بوچی مه‌لایه‌ك ساخله‌م خوه‌دان زه‌ڤله‌كێن باش ( وه‌ك جامێره‌كی باسا بوكسێن خوه‌دكر بێ شه‌رمانه ) خانیێ ناڤا مزگه‌فتێ به‌لاش وه‌رگرتی ناده‌ت خێزانه‌ك خوه‌دان نه‌خوه‌شی كێمده‌رامه‌ت؟
نه‌شێم لسه‌ر ڤی بابه‌تی را ده‌رباس بم بێی كو لسه‌ر وان ده‌زگه‌هێن فه‌رمی یێن ژێرا دبێژن ده‌زگه‌هێن خوێرخوازی لباشور، كو بمن هه‌می ته‌نها ده‌زگه‌هێن دزیێ نه، ده‌زگه‌هێن خوێرخوازی دڤێت ژێده‌رێن خوه‌یێن ئابوری هه‌بن و ئه‌و ّ ژێده‌ر دڤێت ئاشكرا بن. تازه من دیت لوه‌لا‌ته‌كی خه‌لكێ وی پێویستی ببه‌خشینا هه‌بیت تازه بچیت به‌خشینا بخه‌لكێ وه‌لاته‌ك دن یان هه‌رێمه‌ك دن بكه‌ت؟
به‌ری دو رۆژا من پۆسته‌ك لفه‌یسبوكا خوه به‌لاڤكر وه‌ك هیڤی ژ خه‌لكێ دهوك ڤیدیویا لگه‌ل كه‌سێن خوه‌دی پێویستیێن تایبه‌تی به‌لاڤ نه‌كه‌ن چونكه ئه‌و لوتكه‌یا بێ ره‌وشتیێ یه. ئه‌گه‌ر تو نكاری یان ناخوازی هاریكاریا كه‌سه‌كی بكه‌ی هیڤیا من ئه‌وه كرێت ژی نه‌كه‌ی.
بكورتی و بكوردی هیڤیا ده‌را خوه‌لیا سه‌را، هه‌ر ره‌شو بده‌ستێ خوه ئه‌گه‌ر دێ ده‌ریا ده‌ریا نقو بی.
