قەیرانا دارایی و کاودانێن ڤێ دوماھیێ ، زڤرینەڤ خارنێن کوردەواری ” “
نڤیسین ، بێوارحسێن زێباری :
لگەل ھاتنا قەیرانێ و کاودانێن ڤان دوماھیا ب سەر جیھانێ و ھەرێمێ تاببەتی ھاتی کۆ ب رۆژ ب رۆژ ل ھەرێمی کۆ ئەڤە دەمەک بو خارنێن کوردەواری بەرەڤ نەمانێ دچوون و بەھایێ خۆ ل بازاری و دەڤ خەلکی ژی نەمابی تایبەتی دەڤ لاو گەنجان لێ پشتی ھاتنا ڤان کواودانان خەلکی جارەکا دی بەرخو دایەڤ خارنێن کوردی دیسان ناڤا بازارن دا ژی زێدە بوونە ئەڤ خارنە و بازارێ وان ژی گەرمتر لێ ھاتیە .
راستە خارنێن کوردی زۆر جۆر ھەنە وە خەلکی جاران ئەو خارنا وان بوویە وەکی ( ساڤار ، ماش ، برنجێ کوردی ، دانەقوت ، نیسکــ ، نیسکە ترش ، دووغەفا ، کەشکــ ، روونێ مەرومالاتی …… ھتد ) ئەڤە بوون خارنێن جاران کۆ خەلکی پتریا دەمان ئەزە دخارن چونکی چو خارنێن دی ناڤا خەلکی دانەبوون لێ ئەڤرۆکە ژلایێ گەنجی ئەڤ یەکە وەکی شەرمەکێ لێھاتنە وە خەلکــ ژی زوو زو ناخون ڤان خارنان تنێ دانعمەرەکــ نەبیت ، بەلێ پشتی ڤان کاودانانێن ب سەر خەلکی دا ھاتی ئەز دبینم کۆ ئەڤ خارنە ژی دەست ب خەلکی ناکەڤن وە نەجارن ژی جارەکا دی زڤرنەڤ ڤان خارنا وە دووبارە ب کرنا خارنێن کوردی و دابینکرنا خارنێن کوردەواری لێ ئەو ژی نھا دەست ناکەڤن چونکی بەرەڤ نەمانێ چوونە .
دەربارەی خارنێن کوردی یێن کەڤن ل مالێن مە دا پتریا ھەیڤەکێ مە برنج ئان ھەر خارنەکا دی با زوو ب زوو چێنەدکر وە نەد خار لێ پتریا جاران خارنێن کەڤن بوون وەکی ( ماش ، نیسکــ ، روونێ مەرومالاتی ، کەشکــ ….. ھتد ) ئەڤە بوون ، لێ نھا دبینم ئەڤ خارنە ل ناڤا بازاران دانەمانە بەرەڤ نەمانێ دچن دیسان خەلکێ مە ژی کێم بکاردئینن ئان ژی ھەر ناخوون ڤان خارنا دیسان بازاری دا ژی بازارێ وان نەمابوو کێم بی زۆر ، لێ ئەڤرۆکە بەروڤاژی دبینمە ڤە کۆ خەلک و بازار بەرڤ خارنێن کوردەواری دچیتە ڤە و خەلک پتر لێ گێرێ دایە نە وەک بەری چەند سالانە جودایە بۆ خارنا لێ داخازین ئەڤان خارنا گرنگیا خوە ھەبیت و بەھایەکێ باش بۆ بێت دان دیسان ژی دخوازم ل دەزگەھێن راگەھاندنێ ئان ھەر رێکەکا دی بیت کۆ ل ڤان خارنا بکەن خودان پێشانگەە بۆ بێن ڤەکرن دا پتر ناڤێ خوە ھەبیت ڤان خارنا .
ئەگەر گرنگی ب کەلتورێ کوردەواری نەھێت دان دێ رۆژ ب رۆژ ئەڤ کەلتورە و ناڤە ژی لەوما یا گرنگە گرنگی ب خارنێن کوردەواری بێتە دان دا خەلک ژی پتر بکاربینیت ، راستە جاران پتر ئەڤ خارنێن کوردەواری دھاتن بکارئینان لێ ئەڤرۆکە بەرڤ نەمانێ دچوونە و کێم بوونە لێ پشتی ھاتنا ڤان قەیرانان ب سەر ھەرێمی و دەڤەرێ کۆ خەلکی چوو داھاتەکێ باش دەست دانەمایە لێ خەلک نەجاربوویە جارەکا دی دەست ب چاندنێ و تووشتێ کوردی بکەت ڤە ب دەست خوڤە بینت چو بۆ خارنێ بیت چو بۆ فرۆتنێ بیت ئەڤ تشتە لێ یا زەحمەت تر بووی خەلکی ژی دەست بەردای ل زەڤیێن خوە دیسان دوویر کەڤتی زڤرینڤە ژی گرانگرت لێ ھێت بۆ ڤان کاران بەلێ یا ھەرە گرنگ ئەڤرۆکە ئەوە کۆ پتر پووتە ب ڤان خارنان بدەن دا رۆژ ب رۆژ زۆر بن نەکــ بەرەڤ کێم بوونێ ڤە بچن نەمینن .
دەربارەی خارنێن کەڤن دەسپێکا دوکانان زۆر بوون لێ رۆژ ب رۆژ کێم بوون ھەر دوماھی نەمان وەکی ( ماست ، پەنیر ، کەشکــ ، ماش و نیسکـ ……ھتد ) لێ پشتی ڤان کاودانان جارەکا دی خەلک قەستا مە دکەن ڤە وە ئەڤ خارنە ژی بەرەڤ زێدە بوونێ ڤە دچن جارەکادی نە وەک بەرێ یە خەلک پتر بکاردئینن ڤان خارنێن کوردەواری و کەلتووری کوردی ساخبیتەڤە .
