د. شه‌عبان مزوری
بباوه‌ریا من و لدویف پێزانینێن من ئه‌وه‌نده‌ی خه‌لكێ باشورێ كوردستانێ لسه‌ر گه‌نده‌لیێ ئاخفتیه و نڤیسیی یه، بێ هه‌ڤرك بویه لجیهانێ. هه‌رچه‌نده بمن یا تێته كرن نه گه‌نده‌لیه به‌لكو به‌ریا ٢٥ سالا من یا تالان كرن بناڤكری، لێ دڤێت بومه بالكێش دویر ژ چناڤ ئه‌م لێ بكه‌ی بوچی مه نه‌شیا ئه‌گه‌ر نه دوماهیك لێ ئه‌ڤ تالانیه هاتبا راوه‌ستان یانژی كێماسی سنورداركرن؟
پرانیا مه گومان نینه كو ئه‌ڤ ده‌ستهه‌لاتداری و رێبه‌ریا هه‌رێما كوردستانا عیراقێ ژ هه‌می لایه‌كیڤه شكه‌ستی یه و من باوه‌ری نینه هه‌مان شكه‌ستخوار بكارن ره‌وشێ سه‌ره‌راستبكه‌ن، لێ دیسان ئه‌م دبینین پرا یا وان كه‌سێن لقوناغێن جودا ژڤی ڤی لایه‌نێ سیاسی یان لایه‌نێ دن جودابوین و رێكخستنێن تازه دوروستكرین، رێكا هه‌مان كه‌سان شوپاندیه یێن كو وان بخوه گازنده ژێ كریه.
زۆر سه‌ركرده لژێر ناڤێ دژاتیا سیاسه‌تا تاكه ره‌وی، دكتاتوریا بنه مالێ، سه‌روكێ هه‌تا مرنێ رابوینه بدوروستكرنا پارت و رێكخراوا لێ هه‌مان كه‌سانژی وه‌ك یێن كو وا ره‌خنه لێتدگرتن ده‌ست به‌رداری كورسیكا خوه نه‌بون، به‌لكو به‌شه‌ك ژوان پشتی ئێكسپایه‌ر بوین و به‌رژه‌وه‌ندیان وان كه‌فتینه دمه‌ترسیێداجاردی ڤه‌گه‌ران ناڤ پارتێن خوه‌یێن پێشین، وه‌ك نمونه سامی ئه‌بدولره‌همان، ره‌سول مامه‌ند، عه‌لی شنگالی، قادر عه‌زیز، هه‌روه‌سا ژماره‌ك ژ كه‌سێن خوه بچه‌پره‌و ناسدكرن و وه‌ك پارێزه‌ێن چینا هه‌ژار هاتبون پێش، سه‌رده‌مه‌كێ درێژ ژ ژیانا خوه هه‌مبه‌ری وه‌ك وان دگوت هێزێن پاشڤه‌رو بزاڤ دكرن، بێ شه‌رمانه بونه به‌رده‌فك و به‌ره‌ڤانێن هه‌مان هێزا. وه‌ك نمونه به‌شه‌ك به‌رچاڤ ژ ئه‌ندام و كادرێن پارتی گه‌ل، كومونیست، سوسیالیست و بوینه باشترین ده‌هۆل قوت و زرنابێژ بو په‌ده‌كێ و یه‌نه‌كێ. پرس لڤێره چه‌ند ئه‌ڤ دیمه‌نه لناڤ گه‌لێن دی هه‌یه؟
مه زۆركه‌س هه‌نه و هه‌بون وه‌ك ره‌وشه‌نبیر و بیرمه‌ند خوه نیشان دده‌ن، زۆر جاران من هزر دكر ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه یان یێ دی رۆژه‌كێ ده‌ستهه‌لاتێ وه‌رگرن دێ هه‌می كێشێن مه چاره‌سه‌ربن، لێ دیسان دابینین هه‌مان كه‌س بێ شه‌رمانه هه‌ولدده‌ت برێكا هه‌مان كه‌سێن ئه‌و بخوه بگه‌ندل و دز ناڤدكه‌ت كاره‌كی ژخهوه‌را په‌یداكه‌ت یانژی لسه‌ر لیستا وان ژبو پوسته‌كی خوه به‌ربژێر كه‌ت، باشه ئه‌ڤه نیشانا خوێریتیێ یان ره‌وشه‌نبیریێ یه؟
به‌شه‌ك دن ژمه رۆژانه لسه‌ر دزی و تالانكه‌ریا په‌ده‌كێ و یه‌نه‌كێ دئاخڤیت، لێ هه‌مان مروڤن هه‌می هه‌ولا دده‌ن ژبو موچه‌ك بێكار بده‌ستڤه بینن، ژماره‌ك زۆر ژ خه‌لكێ مه ئه‌م هه‌می دوزانین خوه خانه‌نشین كرینه وه‌ك پێشمه‌رگه لێ یه‌ك رۆژ پێشمه‌رگاتی نه‌كرینه. ئه‌ڤ كاره هه‌می هاتیه كرن ده‌وله‌ت سه‌رێ هه‌مان پێشمه‌رگێن دێرین كو ئه‌ڤرو گازندا دكه‌ن لێ وان بخوه بدره‌و ئیمزا خوه دانایه ژێر ناڤێ كه‌سێ دبێژه ئه‌ز پێشمه‌رگه بوم بدره‌و، ئه‌ڤه‌ژی هه‌می هاتیه كرن لژێر ناڤێ ( نه‌به‌س ئه‌ز هه‌می دوه‌سانه) ئانكو خوه ژ مروڤه‌ك پاك و شوره‌شگێر كره ته‌زویرچی و تالانچی.
زۆر كه‌س ژمه ئه‌ڤێن ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی دژین گه‌له‌ك ئیسرائیل بو خوه دكه‌نه نمونه، كانێ چه‌وا جوهیا لده‌رڤه‌ی وه‌لات پشتگیریا خه‌لكێ خوه دكر بمال و زانست ژبو وه‌لاته‌ك هێز بده‌مه‌ك كورت ئاڤاكه‌ن، به‌شه‌ك ژمه بچه‌ندین سالا ل ئوروپا نه‌كاریه پاریێ نانێ خوه بده‌ستێ خوه په‌یداكه‌ت، به‌شه‌ك ژمه ژ ئه‌گه‌را كورتبینیێ هه‌ولنه‌دا كاره‌كی لدویف خواندنا خوه په‌یداكه‌ت، به‌لكو ئارمانج ته‌نها پاره كومكرن بو. به‌شه‌ك دن لسه‌ر ده‌ما ئابوریا باش ڤه‌گه‌ریان كوردستانێ بو ده‌مه‌ك كورت ژبو بكارن برێكا هه‌مان كه‌سێن گازندا ژێ دكه‌ن بو خوه خانه‌نشین یه‌كێ چێكه‌ن و و بره‌نگه‌كی ئه‌وژی وه‌لاتێ خوه بدوشن. بێگومان لڤێره مه‌به‌ستا من پێشمه‌رگێن دێرین نینن.
یه‌ك تشتێ دن كو نكارم لڤێره سه‌راده‌رباسبم بێی بناڤكه‌م. زۆر كه‌س مه هه‌نه كو دبێژن ئه‌گه‌ر ده‌ستهه‌لات دده‌ستێ مه دابا وێ هه‌می خه‌لكێ باشور لمالێن خوه رونشتبان بخولام و خزمه‌تكار چونكه مه وه‌لاته‌ك پر ده‌وله‌مه‌ند هه‌یه، زۆر جاران دبێژم مه چه‌ند بنه‌ماله‌ك ده‌ستهه‌لاتدار هه‌نه كو كارناكن لێ ژبو ژیانه‌ك خوه‌ش و خولام و خودام هه‌بن ، لێ ژبو ژیانه‌ك خوه‌ش هه‌بیت وه‌لاتێ مه هه‌می حه‌راج كر؟
پرانیا مه گازندێ ژكێم تۆلێرانسێ دكه‌ت ژلایێ ده‌ستهه‌لاتداراڤه، نه‌ڤیان و دلره‌شیێ ده‌ستهه‌لاتدار به‌لاڤدكه‌ن، سڤكاتیێ بخه‌لكێ دكه‌ن….هتد. لێ هه‌مان كه‌سێن خوه بئازادیخواز ناڤدكه‌ن زۆر توره‌ترن ژ ده‌ستهه‌لادارا، زمان زڤرترن و سفر تولێرانس هه‌یه، هه‌مان بیردوزه یان لگه‌ل منی یان دژی منی، هه‌می ره‌نگێ ره‌شن هیچ ره‌نگه‌ك دی قه‌بول ناكه‌ن.
رۆژانه خه‌لكێ مه ته‌له‌فونا بو یه‌كدكه‌ت ژبو بكاریت كاره‌ك نه‌یاسایی بكه‌ت. كارمه‌ندێ كاره‌ك بێسه‌روبه‌ر دكه‌ت، ماموستایه‌ك لهه‌فتیێ چه‌ند وانا دبێژیت، یه‌ك خانی بته‌جاوز ئاڤادكه‌ت، ئاڤ و كاره‌با ددزیت…..هتد لێ دیسان گازندا دكه و دبێژه تالانچی رێبه‌رێن مه‌نه له‌وما ره‌وشا مه خرابه. دبه ئه‌م نه‌كارین بچه‌ند بنه‌ماله‌كا لكوردستانێ، لێ من گومان نینه كو هه‌ركه‌س ژمه لدورا خوه چه‌ند بندیوارا ناسدكه‌ت، لێ كه‌س ژمه ئاماده نینه بندیوارێن خوه رویره‌ش و شه‌رمزار بكه‌ت.
بكورتی و بكوردی راسته رێبه‌رێن مه لباشور زۆر دهه‌رمینه لێ ئه‌مژی وه‌ك خه‌لك نه پاكترین له‌وما هه‌ركه‌س لدویف ده‌ستهه‌لاتداریا خوه وه‌لاتی تالاندكه‌ت.
