شەرێ من د ڤێ هەڤرکیێ دا نە ل سەر خودێیە . من بڤێت نەڤێت ڤی گەردونێ ئەندازیارەك یێ هەی رێکخستنا کاروبارێن ڤی گەردونێ دکەت. شەرێ من نە ل سەر چونیەتی پەیرەوکرنا بریارێن خوداوەندانە. هەر مللەتەک و دینەکێ تێگەهێ خو یێ تایبەت ب هش و بنهشێن خوڤە بو خودایێ خو یێ هەی. هەر قەبیلە و زمان و دەڤەر و ئولەکێ ژی ناڤێ خو یێ تایبەت وەکی پەیڤ بو خودایێ خو یێ هەی. هەمی خوداژی د تێکەهێ خویێ هزری دا د رژیێنە یێک دەریا هزری. ئەوژی تاکانە و بالادەستی شیانێن بێ سنور یێن خودایەکێ بێ هەڤالن. لێ ئەو خودێ ل دەڤ هندەک گەلان بونەکا هەستی یە. مروڤ د ئەقلێ خو یێ چویی و یێ ئانی ژی دا نەشیایە و نەشێت پێناسەکا دروست بو خودایێ خو بینیتە ئورتێ. هێشت سەرگەردانی ناسین و لێ گەریانا خودێیە ئەڤەژی وێ واتایێ نادەت کو مروڤ یێ بێ شیانە. بەلکی بەلوڤاژی بلنترین خالا عەقلی د بەیاڤێ ( مالا نیهایەیە دا) واتە خودێیە. لێگەریان و نەگەهشتنا ناسینێ واتە وڤالا کرنا دەرگەهێ ئافراندنێیە.
ئەو خودایێ ئەم وەکی مروڤێ هومو سوپیەن لێدگەرین پەیداکرن و تەڤلێبون زیەتر تشتەکێ مینوکی یە چمکی وی خودێ کو ئەم نەکارین دەستەبەر بکەین نەیێ بەرجەستەیە . نە جسمە و نە دەست هەیە و نەعەرش و نە چاڤ هەیە. سرا هەبون و هێزا وی یا د نەناسکرنا زات وی یێ ئاشوپی دا . هەر دەما مروڤ شیا خودێ ب دروستی بناسیت و ببینیت دێ مروڤ ل پێشکەتنێن هزری راوەستیت. دەمێ مروڤ گەهشتە لوتکا ئەفراندنی واتە ژیان دێ چەقبەت بید . ئێدی مروڤ دێ بەرەڤ داویهاتنێ چیت. ئەو خودایێ ل گور راڤەکرنا مروڤا هەر کەس ل گور هێزا خو یا هشی بو خو پێناسەکێ دەتە خودێ. لێ هیچ ئێک ل وێ پێناسێ وەکی یێدی نینە. لێکچون و نزیک بونەکا ئێجگار نزیک یا هەی. لێ وەک هەڤی وەک وەک هەڤیا مروڤی د هزرێنێ دا یا جیاوازە.چمکی دیسان فیگوری کرنا هزرێ کارەکێ ئاستەمە کەمال د فیگوری دا ناهێتە پەیدا کرن. ل دەڤ هندەک هشان خودێ زالمە پێویستە مروڤ لێ بترسیت و جهێ مەترسی یە ل دەڤ هندەک هشان نزیکترین هەستا روحی و پشتەڤانێ مروڤیە. کەسایەتیا هەر عەقلەکێ کەسایەتیەکا نزیکی کەسایەتیا خو ل گور کەمالەتا فیگورێ خو بو خودێ د هزرا خو دا یێ ئەفراندی. ل دەڤ هندەکا ترسە ل دەڤ هندەکا ڤیانە. ل دەڤ هندەکا نینە و لەڤ هندەکا روحە. لێ ب هەر حال ئەم دێ ل گور بەرجەستەیا هشێ مروڤێ دەوروبەرێن خو بەرخوردێ د گەل بونا خوداوەندیێ کەین .
لێ ل گور پێناسا من یا کەسی کو ئەو ژی ل سنورێ هزرا من یا کەسی دەرناکەڤیت . ئەز دبینم خودێ یێ پێتڤی هندێ نینە کەس د فاکتەرێ ترس و بونا فوبیایێ خو بو ب چەمینیت. خودێ یێ بێ مالە نەیێ پێتڤی چ مالایە. چمکی بونا خودێ بونەکا هەستی ئیمانی یە. نە بونەکا فیگوری(تجسم) یا بەرجەستەیە، تاکو وەکی ئافرێنراوی یێ پێویستی چهی بیت.دەستنیشان کرنا جهی بو خودای واتا فیگوری کرنا خودێ دەت. فیگوری کرنا خودێ دێ ڤەگەریت بو هشێ سەردەمێ بتاتیێ، نە ئاگر و نە بەرەکێ رەش و نە موجەسەمێ بودا و نە خاچا مەسیح و نەسالوسا یەهودیا تەعبیر و رامانێ ل بونا خودێ ناکەن. ئەڤ تشتێت وەکە سمبولا خوداوەندیێ یێن مە ناڤ لێ ئینای. هەر هەمی زاییێت عەقلێ مروڤەکێ کێم شیان و هزر بچوکن. قورئان و تەورات و ئنجیل ئاڤێستا و ریکودا و هەمی تێستامێنتێت بناڤ پیروزن. ئایا هەمی دێ چێکریێت دەست و عەقلێ مروڤان بن؟. یان خودێ کەسا یێن جو کریە هەڤکار و هاڤال و شەریکێ خودێ خو؟ یان کەسان. قودسیەتا خودێ یا دایە خو پشتی پیروزیا خودێ خو یێ پیروز کری؟.ئەڤە هەمی ب دیتنا من ل چوارچێوی هەول و بزاڤێن مروڤی بو گەهشتنا ناسینا خودێ دەرناکڤیت. دیسان وێ رامانێ نادەن کو من ل ڤێرە بڤێت ئینکارا پیروزیت ئولان بکەم.
مروڤ ب خو ل سەر شکل و بەیاڤی ئەندیشە و خەیالا خو د هندرویێ رازێن گیانێ خو د کوریا ترسا نەخوشیێن خو یێن دەرونی یێن ل رێیێن خو دەرباز کرنێ ل گرێیا نەپەنیا مرنێ گەریای. هەردم مرن پرسەکا مەزن و تیر فوبیایە و یا بێ بەرسڤ یا ل دەڤ مروڤێ هشدار چێکری. گەلەک جاران د ناڤا دەمێ دا هزر و بیرێ دەست نیشانا بون و نەبونا ئەفرێنەر و ئافراندی (خالق و مخلوق) یا کری. پرسێن ئالوز و مەترسێ دار روی ب ڕویێ مروڤی دبن. ئەو پرسێن مەترسی دار ژی ل ئتموسفێرێ توقندنا کو پیاوێن ئولان چێکری دهێت. ل وانا ئایا خودێ ئەفرێنەرە یان ئافراندیە (خالقە یان مخلوق) وەکە پەیڤ و زمان ؟ لێ ئەم نەچارین ڤەگەرین بو بناغەیێن هزرا ئولان تێدا ب رێلەتیڤانە بهزرین. مە پێتڤی زانستی زمانناسیێ (لەنگویستیک) ب رمانێ عەرەبی (عیلم الکلام) خۆدێ پێشەکی وەکی پەیڤ چاوا پەیدا بو؟ ل بەری زمان هەبیت خودێ یان (اللە) وەکە پەیڤ هەبو؟ یان پەیدا بونا وێ پەیڤێ د گەل پەیدا بونا زمانی هاتیە ئورتێ؟ ل ڤیرە ل سەر (ئەزەلیەتا خودێ ئەز نا ئاخڤم) ئەزەلێ و ئەبەدی یێت گرێدایی بەیاڤێ تێگەهێ ئولینە. لێ بابەتێ من یێ گرێدایی مروڤی و خودێ مروڤیە. مروڤ مەخلوقە ، لێ خودێ خالق. زمان مەخلوقە ئەفرێنراوە لێ پرسیار : ئایا خودێ زمان خولقاندیە یان مەخلوقی واتە مروڤی زمان خولقادیە؟ زمان واتە کومەکا دیاری کری یا پەیڤایە ، ئەرێ ئەڤ پەیڤە و زمانێن بەربەلاڤێن جیهانێ ل عەسمان ل گەل بونا ژیانێ هەبونە؟ وەکی چاوا زانستێ لاهوتیەتا ئولێن ئیبراهیمی پروپاگەندێ بو دکەن؟ هەمی بەلگەهێن زانستی وێ راستیێ سەراست دکەن کو مروڤا ل گور ژینگەهـ پێویستیا ژیانا خو زمان بو خو یێ ئافڕاندی واتە ئافرێنەرێ زمانی مروڤە. (اللە، خودێ .گود، ئەهورا) موجەرەد پەیڤێن زمانانە. واتە ئەڤ پەیڤە ل دەڤ مروڤان یێن هاتیە ئافراندن. ل ڤێرە بو مە خویا بو پەیڤ زمانا چێدکەن. مروڤ پەیڤان چێدکەن. واتە ئەو پەیڤ وەک (خودێ اللە گود ئەهورا) مروڤان یێن ئافراندی. یێل مێشک و هشێ مروڤان سەرچاوە کری. بویە ئەم دکارین بێژین مروڤان ل گور ئەتموسێرێ دیروکی یێ تێدا ژیای خودایێن خو یێن شروڤە و پێناسە کری.
کرمانج هاریکی
26/ 9/ 2020 Berlin
