چاڤلێكرنا كوره و سهربورا پێنج مهیمینكا، واته دیڤهلانكی؟

د. شهعبان مزوری
دبیت بهشهك مهزن ژمه ئهو سهربورا پێنج مهیمینكا لسهرا دهرباس ببیت لێ دیسان من بفهر زانی بكوردی لسهر ڤێ سهربورێ بنڤیسم كو هیڤیدارم ههر كهس ژمه ڤان سهربورا نهك تهنها بخوینیت بهلكو هزرێ تێدا بكهت كانێ چهند د ژیانا خوهدا ئهم براستی ههلگرێن ههمان تێگههشتنێینه و چهوا ئهم دێ خوه ژێ قورتال كین. چاڤلێكرنا كوره یهك ژ ئاستهنگێن ههرێن دژوار و مهترسیدارن د پێشخستنا ههر جڤاتهكێدا، لهوما خوه قورتال ژ ڤێ یهكێ بمن یهكهمین پێنگاڤه دخستنا مهژی دكارده. ئهڤ پرسه گهلهك دهرون ناسا لسهر كار كریه و بجورێن جودا بهرسڤ داینه دوارێ تیئوریدا، لێ زۆر بو كو بخهلكی بدهن باوهر كرن، لهوما وهك هاتیه ڤهگوهازتن هندهك دهرون ناسا پێنج مهیمینك كرنه دناڤا ژورهكێدا، لناڤا ژورێ پهیسكهك دانان، لهنداڤا پهیسكێ چهند موز ههلاویستن ( وهك زانایه مهیكین پر حهز ژ موزا دكهن )، دهما مهیمینك بژور كهتین، یهك ژ مهیمینكا بازدا بهرهف پهیسكێ ژبو موزا بینیت، لوێ دهمێ ئاڤهكا سار رشتن بسهر مهیمینكێن دی. ئهڤ كاره چهند جارا دوباره بو، ئانكو ههردهما مهیمینكهكێ بازدا بهرهف پهیسكێڤه دا ئاڤا سار بسهرێ ئهڤێن مایی دا هێته خوار. لهوما پشتی دهمهكێ ژ دوباره بونا ڤی كاری ههردهما مهیمینكهكێ بازدا بهرهف پهیسكێ دا ههر چوار مهیمینكێن دی هێرشێ كهنه سهر و دا لێدهن و نهدهێلان بگههیته پهیسكێ. لڤێره بو مه دیار دبیت كو مهیمینكا ههمیا زانی نێزیك بونا پهیسكێ ئهگهرا هاتنا ئاڤا ساره لسهر سهرێ وان. پشتی دهمهكی یهك مهیمینك ژوان پێنجا دهرخستن و مهیمینكهك تازه ئینان. مهیمینكا تازه بهرهف پهیسكێ بازدا ژ بو موزا بینه. لێ بهری بگههیت پهیسكێ ههر چوار مهیمینكێن دی هێرش كرنه سهر و باش لێدان. پشتی وێ مهیمینكهك دی ژ مهیمینكێن كهڤن دهرخست و مهیمینكهك نوی ئینان. دهما مهیمكا نوی بازدای بهرهف پهیسكێ دیسان ههر چوار مهیمینكێن مایی كو یهك ژوان وهك ئاماژه پێ هاتی كرن ئاڤا سار بسهری نه كهفتبو لێ دیسان بهشدار بو دهێرشێ دا لسهر مهیمینكا دوماهی هاتی ژور و لگهل یێن كهڤن دهست بلێدانا مهیمینكا تازه كر. ئهڤ سهربوره بهردهوام تا یهك ژ مهیمینكێن لسهرهتا لگهل سهربورێ بون نهمان دژورڤه لێ دیسان ههردهما مهیمینكهك تازه هاتبا دا ئهڤێن مایی ههمی پێكڤه هێرشێ كهن سهر بێی بزانن بوچی. لڤێره گهر ئهم بێژین ههر پێنج مهیمینكێن دهستپێكێ بهشدار د سهربورێدا دیتبو لگهل سهركهفتن ب پهیسكێڤه ژبو موزا ئاڤا سار بسهرێن واندا دهاته خوار لهوما رێ نهددا مهیمینك بهرف پهیسكێ بچن، نڤشێ تازه بێی كو بزانه بوچی لێ بهردهوام بون ل رێگرتن و لێدانا ههر مهیمینكهكا ههول بدهت نێزیكی پهیسكێ ببیت ئانكو ههلسوكهوتا وان لسهر بنهمایێ چاڤلێكرنێ بو. بڤێ سهربوره كومهلناس و دهرون ناسا یارمهتیا زۆر وهرگرت ژبو ئاسانكریا كارێ خوه لگهل پرسا چاڤلێكرنێ و چهوانیا سهرهدهریێ.
ئهگهر ههر تاكه كهسهك ژمه ڤهگهریت و پێداچونهكه لسهر رهفتارێن خوه بكهت ئهم دێ بینین پرانیا وان چاڤلێكرنه، لهوما ژ ئولا ههیا ئێلا تێ گوهێن مه كو رێبهرێن مه، مهزنێن مه، پهیامبهرێن مه…هتد هوكرینه، ههڤالێن وان وه كریه، دیڤهلانكێن ههڤالێن وان وهكریه، دیڤهلانكێن دیڤهلانكا وهكریه لهوما دڤێت ئهم ژی لسهر ههمان رێباز بچین و وهك وان بكین بێیكو بزانین بوچی؟ دهما نفش بو نفشی ههمان رێباز بشوپینه و ههلگرێ ههمان ههلسوكهوت و بوچونا به وێ وهك میزا حێشترێ بهرهف پاشڤه بچه، بكورتی و بكوردی وێ ههر بمینه دیڤهلانك.