د. شه‌بان مزوری
ئه‌ڤا ئه‌ڤرو لناڤا په‌رله‌مانێ عیراقێ چێبوی جاردی سه‌لماند كو كه‌سێن نوینه‌راتیا مه كوردێن باشور دكه‌ن ل به‌غدا چه‌ند ساویلكن. ئه‌ڤا بسالانه به‌شه‌ك زۆر ژ مه دبێژیت كو مه پێویست بكه‌سێن بسپور و زانا هه‌یه ژبو گه‌لێ بشێت ئاسویه‌ك ئارام و زه‌لال هه‌بیت نه‌ك روژانه ژ خه‌و رابیت كابوسه‌ك ببینیت، زۆر ئاسایه مروڤ كابوسا دخه‌وێ دا ببینیت لێ په‌ره‌دوكسه ژخه‌و رابیت و تازه كابوس بسه‌ردا بێن.
سیاسه‌ت نائێته كرن بمێژكی گوندی، سیاسه‌ت دڤێت سیاسه‌تمه‌دار بكه‌ن یێن كو شاره‌زابون د زانستێن سیاسی دا بو خوه كریه كار و لسه‌ر ڤی كاری دونیا بینی و تێروانینێن خوه هه‌بن بو هه‌ر پێشهاته‌كێ هه‌رێ گران و چاڤنه‌رێ كری. مروڤێن بسپور باش دوزانن كو چه‌ندی باوه‌ری بخوه هه‌بن، چاڤه‌رێ هه‌می جوره‌ك ئالوزی و ئاسته‌نگا نه و ژیرانه سه‌ره‌ده‌ریا لگه‌ل دكه‌ن ژبو بكێمترین زیان ژێ ده‌رباس بن و به‌رده‌وامی ب پروژێ خوه بده‌ن. پێچه‌وانه مروڤێن ساویلكه هه‌رده‌ما كه‌فتن ئالوزیه‌كێ وێ به‌رێ خه‌لكێ بده‌ن خودێ یانژی وێ خوه پاڤێژن پشت لاندكا خه‌لكێ ژبو ده‌رفه‌ته‌ك دی وه‌رگرن بهیڤیا دیتنا چاره‌سه‌ریه‌كێ كو ئه‌و بخوه دوزانن لده‌ف وان نینه. ئه‌ڤا ئه‌ڤرو به‌شیر ئه‌فندی گوتنا خوه ل په‌رله‌مانێ عیراقێ ده‌ستپێكری میكسه‌ك ژ هه‌ردوكا بو، لده‌ستپێكێ ژبو بالا خه‌لكێ بكێشیت سه‌ر خوه، خودێ ئینا په‌رله‌مانی چونكه ئه‌و دبێژیت، سلاڤا بده‌نه سه‌ر په‌یامبه‌رێ ئیسلامێ، ڤی به‌رێ سپێدێ، ده‌ما چاكی و و دلوڤانیایه، هیڤیا مه ئه‌وه خودێ دلوڤانی و چاكیا خوه بسه‌ر دلێ مه‌داو ڤی جهی به‌رده‌ت….هتد. ئه‌گه‌ر مروڤ نه ژڤی وه‌لاتیبا بو نمونه ژ جه‌نگه‌له‌ك وه‌ك ئه‌مازۆن هاتبا دبه هزر كربا كو عیراق لژێر سه‌روكاتیا خودێ یه و ئه‌ڤێن رونشتی فرشته‌نه له‌وما نابیت رێگربن ل چاكی و دلوڤانیا خودێ. ئانكو هه‌ولدا وان بخودێ بترسینیت، هه‌روه‌كی به‌شیر ئه‌فندی ژبیر كر كو ئه‌وژی روژانه لگه‌ل ڤان دز و تالانكه‌را دادنیشیت، ژبیر كر كو هه‌می پێكڤه كومه‌ك چه‌‌ته‌و فه‌لیتا‌نه. به‌شێ دوێ ژ گوتنا به‌شیر ئه‌فندی هه‌می ساویلكیا وی ئاشكرا كر ده‌ما گوتی بده‌نه خاترا ریهێت منێت سپی، لڤێره به‌شیر ئه‌فندی ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك گه‌نج لجهێ ته ئاخفت با وێ گوتبا بده‌نه خاترا ریهێت منێت ره‌ش، یانژی ئه‌گه‌ر مروڤه‌ك كوسه با وێ ده‌مێ دڤیا گوتبا بده‌نه خاترا ریێ منێ وه‌ك خاتینا. ملێ وه بشكێت، یێن وه‌كی ته هیچ بوهایه‌ك بو خه‌لكێ مه نه‌هێلان.
چه‌ند جارا من گوتیه، دوباره كریه و جاره‌ك دی دوباره دكه‌م گه‌ر ئه‌ڤ ده‌سته‌كه به‌رده‌وام بیت پێشه‌نگی و رێبه‌راتیا مه بكه‌ت دێ وه‌ك چیروكا بازرگانی و حێشترا بیت.
دبێژن بازرگانه‌كی بسالان بازرگانی دكر هه‌ما بێژه بێی بێنڤه‌دان، سپێده‌كێ ده‌ما ژخه‌و رابوی، هه‌ست كر له‌شێ وی گرانه و پیچه‌ك كه‌رمه، خوهێ گرتیه، د خودیكێرا ته‌ماشه‌ی خوه كر كو رویێ وی سپیتاله تێكه‌ل ره‌نگێ زه‌ر بویه. مرن هات بیرا وی. بو خوه گوت ئه‌ڤه سالانه كار دكه‌م، كارێ بازرگنیا من هه‌می لسه‌ر پشتا حێشترا نه، من گه‌له‌ك زۆرداری لحێشترێن خوه كریه و وه‌سا دیاره مرن نێزیك بویه، ئاه‌زدێ چم داخوازا لێبورینێ ژ حێشترێن خوه كم، به‌لكی لمن خوه‌ش بن و بئاگرێ جه‌هنه‌مێ نه‌ئێم سوتن.
بازرگانی حێشترێن خوه كومكرن و گوت:
گه‌لی حێشترا ئه‌ز ئه‌ڤرو پر نه‌خوه‌شم و مرن نێزیك بویه، به‌شه‌ك ژ وه ژ ده‌ستپێكا كارێمن لگه‌ل من بون، به‌شه‌ك ژ وه مرن، به‌شه‌ك ژ وه لقوناغێن جودا گه‌هشتن من. چه‌وا به، من گه‌له‌ك زۆرداری لوه كریه. گه‌له‌ك جارا من بارێن گران لوه كرینه، گه‌له‌ك جاران من هوین بێ بێنڤه‌دان، برسی و تێنی برێ كرینه، له‌وما ئه‌ز داخواز دكه‌م هون لمن خوه‌ش بن و گه‌رده‌نا من ئازاكن.
حێشتره‌ك ژڤان یێن كه‌ڤن رابو و گوت:
بازرگانی لته خوه‌شبیت، ته‌مه‌ن درێژ و بێ به‌لابی، كوته بارێن گران لمه كرینه ئه‌م لته خوه‌ش دبین، كو ته ئه‌م بێ بێنڤه‌دان، برسی و تێنی برێ كرینه ئه‌م لته خوه‌ش دبین. لێ هه‌ر جارا ته كاروان برێ كربیت ته كه‌ره‌ك دایه پێشیا مه و ژبه‌ر ڤێ یه‌كێ ئه‌م نه لته خوه‌ش دبین و نه گه‌رده‌نا ته ئازا دكه‌ین.
بكورتی و بكوردی ئێدی قابلێ قبول نینه هه‌ر جهێ مه به‌رێ خوه‌دایێ كه‌ره‌ك لپێشیا مه بیت؟
