د. شەبان مزوری
لوەلاتێ من زۆر کەس هەما بێژە روژانە باسا پێکڤەژیانێ دکەن، خەلکێ ئاستێن جودا، ژکەساتیێن بەرنیاسێن جڤاکی تا دگەهیتە کەسانێن خوە بنوینەرێن خودێ دوزانن و هەلبەت سەرچەمکی یا کەسێن درەوینێن سیاسی یە. ئەڤ پەیڤەژی بمن ژ هەمی رامانەک خوەیا مروڤاتی هاتە ڤالاکرن و وەک گەلەک هەڤشێوەیێن خوە وەک ( دیموکراسی، وەکهەڤی، دادپەروەری…هتد ) هاتە خەساندن و بو دارەک دن یا خرش ژ باخچێ هونەرێ خرشا. دبە بەشەک ژ خەلکێ مە بێژن گەلو ئەڤە نە کارڤەدانەک قورسە لسەر سەرەدەریا جڤاکا مە لگەل ڤان جورە پرسا؟ گەلو راستە هندە ئەڤ پەیڤە بێ واتابوینە کو کەسەک بخرش بناڤ بکەت؟ ئەگەر راست بیت تاوانبار کینە؟
لێ ژ لایەک دنڤە ئەگەر مە پێکڤەژیانا ئاشتی براستی هەبیت، بوچی پر کێشە ترین جڤاک ئەمین؟ بوچی بئاسانی ئەم ئێکودو دکوژین؟ بوچی هندە نەڤیان لناڤ مە هەیە؟ بوچی خەلکێ مە هندە چاڤتاریە؟ بوچی هیڤیا مە مرن و برسیکرنا خەلکێ دیە؟ بوچی شوینا ئەم ژیانا خوە خوەشکین ئارمانجە مە بویە نەخوەشکرنا ژیانا کەسەک دی؟ بوچی مە پەرستگەه کرنە جهێ نفرینا شوینا جهێ دلوڤانیێ بن؟ ئەڤە و چەندین پرسێن دن وەک هەر تێگەهەکێ دڤێت بێن بەرسڤ بەری بێن بکارئینان ژبو واتا خوە ژ دەست نەدەن و بێ بوها نەبن.
بمن ئەگەر ئەم پاشڤە ڤەگەرن بو دەستپێکا ژیانێ و پەیدابونا مروڤا، یەکەم دیمەنێ بمن بو مە مروڤێن ڤی سەردەمی کو دڤێت بالکێش بیت پێکەژیانا وی خەلکی و هەڤدژ ژیانا ڤی سەردەمێ مە. لکومەلگەهێن دەستپێکی ژبەر نەبونا هزر و بیرێن جودا پێکڤەژیان پروسێسەک سروشتی بو لناڤ هەمی کومکێن مروڤاندا، ژدەرڤەی هندەک جاران هەڤرکریەک لسەر پاریەک خوارنێ دوروست ببا و ڤێ ئێکێ ئەم بچاکی دبینین لناڤ بونەوەرێن دن تا رۆژا ئەڤرو، لقوناغێن سەرەتایی مروڤ ژی رەفتارا وی تا راددەک زۆر بەرز لگەل کومێن خوە وەک بونەوەرا بو.
بوچیی پێکڤەژیان پێویستە؟
گیانێ لێبورینێ
بمن بەری ئەم لسەر پێکە ژیانێ باخڤین دڤێت ئەم لسەر گیانێ لێبورینێ باخڤین. دیسان لڤێرە هندەک پرس دەردکەڤن پێش هەر تاکەکەسی و لهەمی جیهانێ بدیتنا من: ئەم دشێین لچ ببورین و لکێ؟ ئەم دکارین شوینا مالا خوە لکەسێ ببورین؟ ئەم دشێین لسەر باوەریا خوەیا کومەلاتی و سیاسی ل کەسێ ببورین؟ ئەم دشێین شوینا خودێ خوە ل کەسەکی ببورین؟ ئەم دشێین دەستبەرداری بلێتێن بەهەشت و جەهنەما بین؟ ئەم دشێین گورستانا دناڤا هناڤێن خوەدا نە هێلین؟
گەر ئەم لبەرسڤا ڤان پرسێن سەری دا هاتین گەریاین و مە بەرسڤ پەیداکر، وێ دەمێ ئەمێ بزانین کانێ ئەم چەند ئامادەینە بو پێکڤە ژیانێ و دهەمان دەمدە ئەمێ بزانین ئەڤا هەیا رۆژا ئەڤرو ئەم ناڤ لێدکەین پێکڤە ژیان راستە یانژی درەوەک دیە کەفتیە پال هەڤالێن خوە، وەک ئازادی، دادپەروەری، هەلبژارتن، دیموکراتی …هتد.
ژ لایەکێ دیڤە پرسا لێبورینێ بو هەرکەسەکی ژمە نە ئاسانە سەردەریێ لگەل بکەت، چونکە لناخێ هاتیە چاندن لێبورین واتە چاڤنقندن ل کێماسی شاشیەکێ لدەڤ کەسەک دن، ئەڤە بتێگەهشتنەک سادە، لێ د تێگەهەک کومەلایەتیدا لێبورین واتە هەڤپەژراندن و بمن ئەڤ هەردو تێگەهە زۆر تێکەل بوینە و ژ هەڤ جودا کرنا وان بمن ئەستەمە. لەوما دڤێت پروسێسا پێکڤەژیانێ لسەر ڤان هەردو تێگەها بیت وەک هەر یەک ژوان پارچەک بیت ژ بناغێ ڤێ پروسێسێ و بنەبونا یەک ژوان مروڤ هەست بسەقەتیا هەمی پروسێسێ بکەت.
وەک من سەری ئاماژە پێکری پێویستیا پێکڤەژیانێ هات ژ دوژمنیا مروڤا بو هەڤدو لسەر بنەمایێن جودا ( رەگەز، بنەمال، جوگرافیا، رەنگێ پیستی، زمان، ئول، پیشە …هتد)، ئەڤ هەڤرکیە بو ئەگەرا کوشتنا بسەدان ملیون کەسا بدرێژیا مێژویێ. دەما مروڤ روپەلێن مێژویا هەر نەتەوەکێ، وەلاتەکی، ئولەکی، ئیدیولوژیەکێ … هود هەلددەت دێ بینیت کرێتترین کار مروڤا هەمبەر هەڤ کرینە، ژ کوشتنێ، وێرانکرنێ، تالانکرنێ… هتد ژ کارێن چەپەل. تشتێ بالکێش بو من دڤێ مێژویێدا هیچ گروپەک لسەر چ بنگەهێ هات بیت ئاڤا کرن بێ زیان دەرنەکەفتیە. راستە لپرانیا وەلاتێن دیموکرات ئەڤ جورە کارە نەماینە لێ هەمبەر وێ بهەزاران کێشێن لسەر بنەمایێ تولستاندنێ ئەڤرو بەردەوامن ل پرانیا وەلاتێن ئاسیا، ئەفریقیا و ئەمریکا لاتینی. جەنگا شیعە و سوننا، کورد لگەل عەرەب، فارس و تورکا وەک نمونە بو جەنگێن ئوکی و نەتەوی. لناڤ کوردستانێ ( فەلە و موسلمان، ئێزدی و موسلمان، شیعە و سوننە، لانڤ موسلمانێن سوننی ( ئیخوان و سەلەفی، ئیخوان و کۆمەلە، کومەلە و بزوتنەوە…هتد ) لسەر ئاستێ نەتەوا کورد ( پەدەکە و یەنەک، پەدەک و پەکە، پەکەکە و کومەلا ئیرانێ، پەیەدە و ئەنەکەسە …هتد).
دەما مەلەکی خوتبەکا خوە بدوماهی ئینا بێی کو بێژیت ( خودێ تو مالا کافرا بسەرێ وان دا وێرانکەی { مەبەست هەر کەسێ نە موسلمان } زاروکێن وان سێویکەی، ئێکەتیێ لناڤدا نەهێلی )، دەما قەوالەکا ئێزدیا نە بێژیت خەلکێ خوە تێکەلیا بێ ئولا نەکەن { مەبەست هەر کەس نە ئێزدی بیت بێ ئولە }، دەما قەشە دەستبەردارێ وێ یەکێ بیت کو نە تەنها ژ پێغەمبەرا عیسا بتەنێ خوەشتڤیێ خودێ یە، دەما بەرپرسەک پەدەکێ ٤ خولەکا ئاخفتن کر بێی ٤ گوتنێت کرێت لسەر یەنەکێ باخڤیت، دەما بەرپرسەک یەنەکێ خەوکەت بێی هیڤیا نەمانا پەدەکێ دەما ژخەو رادبیت، دەما پەکەکە دەستبەرداری وێ یەکێ ببیت کو تەنها ئەو هەلگرا پەیاما راستیێ یە و ژ دەرڤەی وێ کەسەک یان رێکخستنەک دوروست نینە.
بکورتی و بکوردی بەری ئەم زورنایێ بو پێکڤەژیانێ لێبدەین، دڤێت ئەم گیانێ لێ بورینێ لناڤ خوە زیندە و بهێز بکەین، یەکودو وەک هەین بپەژرینین.
