har skickat Idag kl. 15:27
ئارام بەروشکی
چ کەس نین دبێ ئەخلاق هەمیان ئەخلاقێ هەی لێ ئەخلاقێ هندەکا ژیێن دیتر بەرزترە ئەخلاق و نەئەخلاقێن هەین نەکو ئەخلاق و بێ ئەخلاقی نمونە سێکس کارەکێ ئەخلاقیه نەکو بێ ئەخلاقیە یا نە ئەخلاقی دەست درێژیە چ ژلایێ هەڤژینێ ژنێ بیت یان هەڤال یان بنەمالێ . دا بێن وبەحسا دوو چەمکێت هەستیاربکەین هەمی کریار بەری پراکتیک ببن دەستپێکێ هزرن هوشمەندی دبیتە رەفتار چەند توپترێ هوشمەندبی دێ پتر دیێ بەرامبەر‌گەهی تونابیە (انفعال) بەلکو دێ بیە (رد فعل ) دەربرینەکا روونتر شینا رەفتارێن یێ بەرامبەر تەبئازرینن دێ سەردەرەیێ دگەل یێ بەرامبەرکەی کاچەۆا تەدڤێت ئەوسەردەرەیێ دگەل تەبکەت نەکو کا جەوا وی سەردەری دگەل تەکر توژی وەک وی بکەی گرنگترین تەوەرێن ڤی بابەتی ئەڤەنە : – ۱ ـ [هزر نەپیروزیەکا ئەخلاقیە ] : سەبارەت هەلویستێ ئەخلاقی ژهزرا پێدڤیە مروڤ رێزێ لخودانێ هزرێ بگریت نەکو هزرێ دا هزرنەهێتە پیروزکرن ودا یاپاراستی نەبیت ژرەخنێ چونکی مانا هزرێت پاشکەفتی ژبەر پیروزکرنا وانە ئەوا کو‌ئەو هزره پاراستین ژ رەخنێ ژبیرنەکە مروڤایەتی بەری هەمی ئایدولوجیانە دەمێ تاک دهیتە کوشتن سەرا هزرا وی نەکو رەفتارا وی لڤێرە ئەڤه (تیرورا هزریە ) جورەکێ دیژی هەیە ئەوژی دهێتە هژمارتن خەلەتیەکا لووجیکی تاکی روژهەلات هەکە نەشیا ڕەخنێ لهزرا یێ بەرامبەر بگریت هێرشێ دکەتە سەرکەسایەتیا وی و بابەتی ژ هزرێ بەرەڤ کەسی دبەت ئەڤەژی (کەسوکی کرنه کوخەلەتیەکە دلوجیکی دا لژێر ڤی ناڤی ) یادرست ئەوه تو رێزێ لمروڤابگری نەکو هزرێت وان . ۲ ـ [ ئول سیستەمەکێ ئەخلاقیه نەکو ژێدەرێ ئەخلاقیە ] : دەمێ بەحسا ئولی دکەین مەرەما مە ئەوە ئول ژوان سیستەمێن ئەخلاقیه یێن بهاین چاک تێدا بەلێ ئەو سیستەمە نەیێ رەهایە بەلکو رێژەیە ئەگەر تو تەماشەکەی دووکەسێن خودان دوو ئاینێن جیاواز یێن زواجێ دکەن ئەڤەژی نیشانا هندێ یە ژێدەرێ ئەخلاقی وژدانە یانژی دەمێ خودان دووئاینێن جیاواز دوەلاتەکی دا بەرەڤانیێ ژئاخاوی وەلاتی دکەن . ۳ ـ [ پیڤەرێ ئەخلاقی زانستە نەکو قانون ] : دبیت گەلک نەزانن لێ ڤەکولەرێن تاوانا وقانوناسێن دەستپێکا پەیدابوونا قانونێ دەرووناس و نوژدار بوون زڤرین ژبوو زانستێن سرووشت و زانستی شێوەکێ گشتی قانونێ هێزدئێخت بوو نمۆنە ئەوێن ئالوودەبوون هەین لسەر مادێن بێ هوشکەر (مخدر) شینا بێنە زیندانکرن دەولەتێن پێشکەفتی پشتی زانی قەدەغەکرن وسزادان نەچارەیە رابوون ڤەکرنا کلینکا و وبهاریکاریا نوژدارت دەروونی ودەرووناسا ئەوێن ئالدەبووین هەی هەڕجار قورچێت کێمتر ددانێ وهێدی هێدی قووڕجە کێمتر لێدکر هەتاکوهێلاین ئەوێن هزردکەن قانونا مروڤان ئەوا ژهزرا وان یارێژەی درووستبوو یا رەهایە پێتڤیە لێ زڤرینێ لهزراخوبکەنن جونکی گەرئەخلاقێ رێژەی بیت وقانونا رەها بیت پێدڤیە قانون لهەمی جها ئێکبا بێ جیاوازی وئەخلاق ژی یێ جیاواز با بەلێ پا وەسا دیارنینە واقع ژی باشترین دیدەڤانە . ٤ ـ [ئەخلاق تشتەکێ سرووشتیە نەکو دەستکردە ] : – بەری شورەشازانستی مرووڤا خوبسەنتەرێ گەردوونی دیت بەلێ سەرهلدانێت ژئەگەرێ ڤەدیتن وتیورت زانستی ئەو ئەزوکیا مروڤا شکاندن ئەرێ راستە مرووڤێ جیاوازە لێ نەیێ جودایە وتایبەتە تیورا کوپرنیکوسی هات وگووت تەپاعەردی نە سەنتەرێ گەردونیە بەلکوهەسارەکە وەک وان هەمی هەسارێت دیتر تیورا دارون دیاکر کو مروڤ نەبونەوەرەکێ تایبەتە بەلکو ئەوژی وەکو گیانەوەرانە تیورا فرودی ژی دماهیک درب لنێرگزیامروڤان دا دەمێ هەمی هوشمەندیا مروڤا بوو (لاشعور ) وی زڤراندی بڤی رەنگی مروڤ یەکسانی بوو دگەل سرووشتی پشتی زانی کو نەبس وی ئەخلاقێ هەی لێ گیانەوەرا ژی ئەخلاق و هوش وهەستێن هەین . ٥ ـ [ئەخلاق نەتشتەکێ کومەلگەهیە بەلکو دیاردەکا وژدانیە ] : – دبیت بووتە یاسەیر بیت هەکە بێژمەتە مروڤ هەبووینە بێ پەرستگەهـ و بێ دەولەت لێ نەبووینە بێ ئەخلاق چەندین هوزێن مروڤان برێکا زانستی هاتینە ڤەدیتن تانوکە ژی دژین و خودان ئەخلاقن بێ کو وان شارستانیەت نیاسکربیت . دماهیکێ من دڤێت بێژم خرابی نەئەوە تو زیانێ لخوبکەی خرابی ئەوە توزیانێ لیێ بەرامبەربکەی وهزربکەی ئەووچاکیە.
