کورد ل هەمبەر دادگەها دیرۆکێ!
محسن ئوسمان
گەلۆ دوهی چەند بەرپرسا گرفتێن ئیرۆیە؟ ب راستی، مرۆڤ نکاریت گرفت و پرسگرێکێن ئیرۆ، ژ تەڤایا ژ شکەستن، خیانەت و دۆزبەردانا دیرۆکا تەڤگەرێن کوردی جودا بکەت. ئەڤ گرفتێن ئیرۆ هەیی، رەهێن خوە دکێشنە وی ئەقلێ دیرۆکا گەلێ مە، راستی ئارێشە و تراژیدیان کری. ئێدی گرفتێن مە دیرۆکی‌نە، وەک چەوا گرفتێن ئیرۆنە، کو وەک زنجیرەکێ ب سەرێکڤە گرێداینە. ب ڤێ تێگەهشتنێ، ئەگەر ئەم نەهێین ژ گرفتێن ئەزموونا شێخ مەحموود و تا نوکە ل سەر زنجیرا دیرۆکا گرفتێن خوەیێن هەردەمی، یەک ب یەک نە راوستین، نکارین رەوش و گرفتێن ئیرۆ ژی فام بکەین. مەبەستا ڤەگەریانا دوهی، نەبەس بۆ فامکرنا دیرۆکێ‌یە، بەلکو پتر بۆ فامکرنا ئیرۆیا سیاسیە. ئێدی پێکهاتێن کاراکتەر و سەرهەڤیا جڤاکا مە، ب پاشخانێن ئەقلێن کۆچەری و قەبیلێ هاتیە داگرتن، یاکو ئیرۆ سەدەمێن پرانیا گرفتێن مەنە.
ب راستی، گرێیێن گرفتێن کوردان، ژێدەرێن خوە ژ کەڤنەشۆپیا ئەقلێ مرۆڤێ کورد ب خوە وەردگرن. لەورا کورد ژ هەر گەلەکێ دی پتر، ژ بۆ دیتنا ئاستەنگ و کەلەمێن گرفتێن خوە، پێدڤی ب زانستێ سۆسیۆلۆگیا سیاسیە. دڤێت مرۆڤ وێ ژی بێژیت، راستە ئیرۆ تەڤ وارێن ژیان و جڤاکا مە، یا ژ گرفتان پرە، بەلێ پا تەڤایا ڤی گەلی ژ هەبوون و نە چارەسەرکرنا ڤان گرفتان بەرپرسە. ئانکو زانا و هشمەندێن کورد، نکارینە دوورهێلی وەک خوە قەبوول یان رەت بکەن. ئێدی ئەڤ هەموو پرسگرێکێن مە “شکەستن، تراژیدی و گرفتێن هەردەمی”، تەنێ ناڤەگەرنە دژمن و سەرکردێن مە، بەلکو ڤەدگەریتە پاشخانێن ئەقل و کاراکتەرێ مە. بلا ئێدی گونەهکرنا هەڤدوو بەس بیت، بەلکو بلا هەر کەس ل گونەها خوە بنێریت. لەورا دڤێت ئەم دیرۆک و سیاسەتا خوە، بێخینە ژێر میکرسکۆپ و لابۆران، داکو بەس دیالێکتیکا دیرۆکێ تەڤلی دیالێکتیکا تاکان/ رێبەران بکەین، چونکو دەردێ مە گەلەک ژ شیان و هێزا تاکان/ سەرۆکان گرانترە. ئانکو تاک ب خوە دەرئەنجامێن، ناکۆکی و هێزێن جڤاکینە، لەورا دڤێت بەرێ فۆکسێن ــ Focus خوە بدەینە سەر بابەتیا قووناغ و گوهەرینێن دیرۆکێ. لەورا گۆتنا فەلسەفیا دیرۆکا هشمەندیا مرۆڤاتیێ “خوەناسکرن/ سۆکرات”، ئیرۆ ب گرانی و تایبەتی بۆ کوردان گەلەکا گرینگە، کو بکاریت پرۆسێسا مەیا سیاسی راستی ڤێ خوەنیاسینێ بکەت. دیارە ئەڤ دوبارەبوونا گرفتێن مە، بۆ چەند ئەگەران دزڤرن:
- یان رێبەرێن مە گرفتان درست دکەن، داکو خەلکی مژوول بکەن و مەرەمێن خوە ل ژێر سیبەرا ڤان گرفتان، دەرباز بکەن.
- یان ژی رێبەرێن مە ئەقلێ گرفتان هەیە، چونکو رێکێن وانێن چارەسەریان، ژ گرفتان شاشترن.
- چارەسەریا گرفتێن مە ژی، ب وان کەسێن گرفتان ب مەبەست/ نەزانین درست دکەن ناهێتەکرن، چونکو دەرمانێ وانێ چارەسەرکرنێ، ژ گرفتێن مە کمباخترە!
مژوولکرنا خەلکی ب دیاردە و دژمنێن وەهمی ب خوە، نیشانا نەرەواتی و گرفتێن کوورێن ڤان دەسەلاتانە. یەک ژ ساخلەتێن دەسەلاتێن رەواتیا خوە د ناڤ گەل دا نەبیت، ب گرفت و سەرکوتکرنێ بەردەوامیێ ب رەواتیا خوە ددەن. تا وێ رادێ، کو رەواتی بوویە سەرکوتکرن، وەک چەوا سەرکوتکرن، بوویە رەواتی. ل سەر ڤی بنگەهی، درووشمێن ڤان جورە دەسەلاتان “هەموو یان هەموو بۆ من”، چونکو دەستێ خوە، دانایە سەر تەڤ ژێدەرێن ژیانێ. ئانکو گرفتێن مە یێن “ئابۆری، جڤاکی و سیاسی”، ژێدەرێن خوە ژ گرفتێن نەرەواتیا دەسەلاتێ وەردگرن، چونکو ئەو ئەقل و ژێدەرێن دەسەلات رەواتیا خوە ژێ وەردگریت، مالباتی و ستەمکارینە. لەورا پشتی دەسەلاتا کوردی نکاری گرفتان چارەسەر بکەت، بزاڤێ دکەت گرفتان برێڤە ببەت، چونکو تەڤ حەز و شیانێن هەی، تەنێ دکارن گرفتان برێڤە ببەن. لەورا ئیرۆ مەزنترین گرفتێن پارتێن مە، ژ “بێ بریاریا دەسەلاتێ” و “گەندەلی و برسیکرنا ملەتی” دهێت. ب ڤێ یەکێ، درووشمێ رزگارکرنا کوردستانێ، دەربازی پاراستنا مالباتان بوو. دیارە ئەڤ ئەقل و رەوشە ژی، دەرئەنجامێن شەڤ و رۆژەکا نینن، بەلکو ب خەبات و سەرهەڤیا دیرۆکەکا درێژ درستبووینە. ب تایبەتی ژی، ژ سەدەمێن گرفتێن کوورێن دەسەلاتێ، خوە د چەند سەدەمان “پاشبەندیا دەرەکی، دوو بەرەکیا ناڤخوەیی، گەندەلی و ستەمکاریێ” دا دبینن.
2020.12.21
