ڤه‌كۆلین

نوشێروان موسته‌فا (1944ـــ 2017)

نوشێروان موسته‌فا وەکی سەرکردەکێ خاکی وداخازکارێ چاکسازیێ ل کوردستانێ پشتی هەرێما کوردستانێ بوویە گەندەلخانە وبەرپرسێن حزبێن حوکمران بوونە پاشا ودەولەمەند لسەر خوینا هەژار وبەلنگازان . نوشێروان موسته‌فا ئه‌مین لسالا 1944ز ل گه‌رەکا سه‌رشه‌قام (بەرخانەقا) ژدایکبوویه‌ لباژێرێ سلێمانیێ وقوناغا خاندنا سه‌ره‌تایی وناڤنجی هه‌ر ل سلێمانیێ بدوماهیک ئیناینه‌ . لده‌ستپێکا سالێن شێستان دبیت ئه‌ندامێ ئێکه‌تیا قوتابیێن کوردستانێ وبه‌رده‌وام دبیت هه‌تا دبیته‌ ئه‌ندامێ سکرتاریه‌تا ئێکه‌تیا قوتابیێن کوردستانێ لسالێن 1963 _ 1964 وپاشی دبیت ئه‌ندامێ پارتی دیموکراتی کوردستان هه‌تا سالا 1967ز پلا ئه‌ندامه‌تیا لقا پارتی ل سلێمانیێ وه‌ردگریت . لسالا 1981ز خێزان پێک ئینایه‌ دگەل شوعلەخان(شوعلە عەلی لسالا 1957 ز ژدایکبوویە ولرێکەفتی 17/3/2017 ز ل باژێرێ سلێمانیێ وەغەرکر) وسێ زاروک یێن هه‌ین دوو کور وکجه‌ک (نما ، چیا، چرا ) کورێ وی نمای کولیژا کارگێری وئابوری ل له‌نده‌ن ته‌مام کریه‌ ونوکه‌ دکومپانیا بابێ خوه‌ دا کار دکه‌ت وکورێ وی چیا بکالوریوس ل بریتانیا وه‌رگرتیه‌ وژبو خاندنا ماسته‌رێ ل ئه‌مریکایه‌ . بابێ نوشێروانی دهێته‌ هژمارتن ئێک ژ ره‌وشنبیر وتێگه‌هشتیێن باژێرێ سلێمانیێ وخودانێ په‌رتووکخانه‌کێ بوو ، ئه‌ڤێ جه‌ندێ کارتێکرنه‌کا مه‌زن لسه‌ر ژیانا نوشێروانی کر ژلایێ ره‌وشنبیر وسیاسیڤه‌ وشیا زور په‌رتووکان بخوینت وپێزانینێن باش لدور سیاسه‌تێ وکارێ سیاسی ورێکخستنێ وه‌بگریت . نوشێروان لگه‌ل هه‌ڤالێن خوه‌ (رفعه‌ت مه‌لا ، شازاد سائیب ، سمکو فه‌تحولا) که‌ جه‌ند گه‌نجێن زور جالاک ولڤلڤوک بین دباژێرێ سلێمانیێدا ، پشتی دابه‌شبینا پارتی دیموکراتی کوردستان بسه‌ر دوو بالان ، بالێ له‌شکه‌ری مه‌لا موسته‌فای سه‌رپه‌رشتیا وی کر وبالێ سیاسی ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی وهه‌ڤالێن خوه‌ سه‌رپه‌رشتیا وی کرن . لسالا 1969ز نوشیروان موسته‌فا دبیت سه‌رنڤیسه‌رێ گوڤارا رزگاری که‌ گوڤاره‌کا هه‌یڤانه‌ بوو . لسالا 1972ز کومه‌لا ره‌نجده‌ران هاته‌ دامه‌زراندن لسه‌ر ده‌ستێ نوشێروانی وئه‌ڤ کومه‌له‌ خودان هه‌لگرا هزرێن کومونیستا بی وداخباری بیردوزێن کارل مارکسی ولینینی بین لدور سیاسه‌تێ وخه‌باتکرنێ ووو . نوشێروان موسته‌فا روله‌کێ مه‌زن هه‌بوو دناڤ ده‌سته‌کا دانوستاندنێن کورد وعێراقێ دا لسالێن 1976 ز و 1992 ز ، ده‌مێ حکومه‌تا عێراقێ فه‌رمانا سێداره‌دانا ناڤبری دای لگه‌ل جه‌ندین که‌سێن دی نوشێروان دهێته‌ وه‌لاتێ نه‌مسا وخاندنا ماسته‌رێ بدوماهیک ئینات ، هاته‌ وه‌رگرتن بو خاندنا دکتورایێ دبوارێ یاسا نیڤ ده‌وله‌تیدا به‌لێ ده‌مێ جه‌لال تاله‌بانی بریاردای ئێکه‌تیا نیشتیمانیا کوردستانێ ب دامه‌زرینت ل دیمه‌شقێ نوشێروانی خاندنا دکتورایێ ته‌مام نه‌کر وگه‌هشته‌ ناڤ رێزێت شوره‌شێ وه‌کی سکرتێرێ کومه‌لا ره‌نجده‌ران وجێگرێ سکرتێرێ ئیکه‌تی نیشتیمانی کوردستان وبه‌رده‌وام دبیت هه‌تا سالا 2006ز پاشی دگه‌ل جه‌ندین که‌سێن دی ژ سه‌رکردایه‌تیا ئێکه‌تیێ جودا دبن وکومپانیا وشه‌ دامه‌زراند ب مه‌ره‌ما گرنگیدان ب کلتور وره‌وشنبیریێ بدده‌ت وروژنامه‌ک بناڤێ (روژنامه‌) ده‌رئێخست که‌ حه‌فتیێ جاره‌کێ ده‌ردکه‌ت لباژێرێ سلێمانیێ ومالپه‌ره‌کێ ئه‌لکترونی بناڤێ سبه‌ی ( سبەی) وکه‌نالێ ئه‌سمانی (نوشێروان ناڤێ شاهەکێ کەڤنارێ ئیرانێیە ویێ ناڤدار بیە ب دادپەروەریێ) لسالا 2009ز ڤه‌کرن . نوشێروان موسته‌فا وه‌کی نڤیسکار جه‌ندین په‌رتووک نڤێسینه‌ وه‌کی (کورد وعه‌جم ، حکومه‌تی کوردستان له‌ که‌ناری دانوبه‌وه‌ بو خری ئاوه‌ره‌نگ، کورد ل گه‌مه‌ی سوڤیێدا ، په‌نجه‌کان یه‌کتری ده‌شکێنن ، ژیانی به‌ته‌منترین روژنامه‌ی کوردی له‌ 1923__ 1938) . نوشێروان موسته‌فا زور گرنگیێ نادده‌ت جه‌لک وجورێن خارنێ ، که‌سه‌کێ گه‌له‌ک ساده‌یه‌ ونورماله‌ دژیانا خوه‌ دا ، زور حه‌ژ سترانێت فلکوری دکه‌ت وه‌کی لاوک وحه‌یرانوک نوکه‌ سه‌رپه‌رشتیا بزاڤا گوران دکه‌ت که‌ خودانا 25 کورسیانه‌ ل په‌رله‌مانێ کوردستانێ . زەلامەکە دوژمنێت وی پتر پێ داخبارن ژ دوستێن وی ، سیاسەتمەدارەکێ پری ئەزمون وسەربورە ، کەسەکێ نە پر بێژە وبێ موجامەلە دگەل یێ هەمبەری خوە ، دهێتە نیاسین دناڤ خەلکی دا ب سەرکردێ خاکی ، هەر لسەردەمێ خەباتا چەکداری ناکوکیی ودوو بەرەکی هەبوو دناڤبەرا وی وتالەبانی دا ، هەر چەندە ئەڤە نایا خویا بوو ، بەلێ پشتی کونگرێ ئێکێ یێ ئێکەتی نیشتیمانی کوردستان لسالا 1992 ز ئەڤ ململانێ ودووبەرەکی خویا دبیت مینا بومبەکێ دپەقیت ، ونوشێروان موستەفا بەرەڤ وەلاتێ بریتانیا دچیت وهەر مژیلی خاندن ونڤێسینا پەرتووک وبیرەوەریێن خوە دبەت مینا ڤان پەرتووکان (دیوی ناوەوەی ڕووداوەکانی کوردستانی عێراق، لەکەناری دانوبەوە بۆ خڕی ناوزەنگ، پەنچەکان یەکتری دەشکێنن، خولانەوە لەناو بازنەدا، سەردەمی قەڵەم‌و موراجەعات، میرایەتی بابان لەنێوان بەرداشی ڕۆم‌و عەجەمدا، لەپەراوێزی مێژووەکانی ئەردەڵاندا) هەتا سالا 1999 ز ولدوماهیکاهەیڤا شوباتا هەمان سال دگەل دلێر سەید مەجید ژ بریتانیا بەرەڤ وەلاتێ ئیرانێ دچن ونامەکێ لگەل دلێری بو مام جەلالی دهنێریت وتێدا دبێژیت (من ئەگەڕێمەوە کوردستان‌و بەتەمانیم ھیچ پلەو پایەیەک نە لەحکومەت نە لەیەکێتی وەربگرم، نامەوێ پێشوازی حزبی یان حکومی بکرێم، دەمەوێ بەبێدەنگی بێمەوە، ئەگەر بەو جۆرە رازیت باشە ئەگەر نا بلیتەکەم بۆ دووسەرە ئەوە دەگەڕێمەوە لەندەن) ولرێکەفتی 12/3/1999 ز بەرسڤا ناما ویدا بڤی شێوەی (برای بەڕێزم کاکە نەوە، گەڕانەوەت یەکێکە لەخەبەرە ھەرەخۆش‌و دڵشاد کەرەکان، زۆر بەخێر بێیتەوە سەرچاوان) . لرێکەفتی 11 کاکنونا ئێکێ سالا 1999 ز نامەکێ ئاراستەی تالەبانی دکەت لسەر خرابیا دەزگەهێ ئاسائیشێ (بەداخەوە ئەوەی من لەسەر دەزگای ئاسایش بیستوومە دەزگای ئاسایش لەناو خەڵکدا خۆشەویست نییە، بەڵکو بووەتە دەزگایەکی ئیرھابی، ھاوڵاتیانی ئاسایی ئەوانەی کە واسیتەو پشتیوانیان نییە لێی دەترسن، دەزگای ئاسایش لەکاروباری تایبەتی ھاوڵاتیان ‌و تەنانەت لەژیانی تایبەتیاندا تەداخول دەکەن‌و فۆڕمی جۆراوجۆریان ڕێکخستوەو لەناو دائیرەدا بەھاوڵاتیانی پڕدەکەنەوەو ھەندێ لەو فۆرمانە لەگەڵ جاڕنامەی مافەکانی مرۆڤدا ناگونجێ‌و ئەوپەڕی سوکایەتییە بەکەرامەتی مرۆڤ، وەھەروەھا داوا دەکەم چاو بەکاربەدەستانی دەزگای ئاسایشدا بخشێنرێتەوە) پشتی نوشێروان موستەفا بێ ئومێد وهێڤی دبیت ژ چارەسەرکرنا قەیرانێن ناڤخویا ئێکەتیێ نامەک ئاراستەی مەکتەبا سیاسی کر بەڕێز مەکتەبی سیاسی سڵاوێکی گەرم بەم نامەیە ئەمەوێ وازھێنانی خۆم لەیەکێتی نیشتیمانی کوردستان‌و بچڕاندنی ھەموو جۆرە ئیلتیزامێکی سیاسی‌و ڕێکخراوەیی لەگەڵ ئێوەی بەڕێزدا ڕابگەیەنم لەگەڵ ڕێزدا نەوشیروان مستەفا ئەمین/ 6 تشرینی دووەمی 2000 سلێمانی لرێکەفتی 14/7/2000 ز ل گردێ عەلی ناجی چار بارەگایێن حزبا کومونیستێن کرێکار ژ لایێ ئێکەتی نیشتیمانی کوردستان هاتنە پەلەماردان وهندەک ئەندامێن وان هاتن کوشتن (ھاوڕێ لەتیف، ھاوار موحەممەد، عەبدولباست موحسین، ئومێد نکبین، موحەممەد مستەفا) پاشی شاندەکێ دانوستاندکار یێ حزبا کومونیستا ل مالا نوشێروان موستەفا هاتن دەستەسەرکرن ورەوانەی بنگەهێ ئاسائیشێ کرن ، دماوێ سێ روژان دا هەمی بارەگایێن کومونیستان هاتن گرتن کە پێکهاتبوون ژ ئێکەم : بارەگای کۆمیتەی ڕابەری و مەکتەبی سیاسیی لە گردی عەلی ناجی. دووەم: کۆمیتەی محەلی سلێمانی لە گەڕەکی رزگاری. سێیەم: رێکخراوی سەربەخۆی ئافرەتان لە گەڕەکی رزگاری. چوارەم: رێکخراوی خوێندکاران و سەنتەری منداڵان لە گەڕەکی عەقاری. پێنجەم: ڕادیۆ و بارەگای ڕاگەیاندن لە گردی زەرگەتە. چالاکیێن وان قەدەغەکرن وباراپتر ژ ئەندامێن وان زیندانکرن وهندەک ژ وان بو ماوێ چار هەیڤان دزیندانێ دا مان ، بەرپرسێن حزبا کومونیستی کرێکاری سەرکرداتیا ئێکەتیێ ب بەرپرس دزانت ژ ڤان کاران نەوشیروان مستەفا جێگرێ بەرێ یێ سکرتێرێ گشتیی ئێکەتی و ڕێکخەرێ گشتیێ نوکە یێ بزاڤا گوران و خەسرەو گوڵ موحەممەد بەرپرسێ دەزگایێ زانیاری و سەرکەوت کوبە رێڤەبەرێ بەرێ یێ ئاسائیشا سلێمانیێ و بەرپرسێ مەکۆیێ نوکە ل سلێمانیێ یێ بزاڤا گوران .لرێکەفتی 19/5/2017 ز نوشێروان موستەفا ل باژێرێ سلێمانیێ وەغەرکر. نڤێسین وپەرتووکێن ناڤبری لە کەناری دانوبەوە بۆ خای ناوزەنگ، دوخی سیاسی لە کوردستانی عێراق لە سالی 1975 تاکو 1979، (کوردستان ـ زەرگەتە: 1997) پەنجەکان یەکتری دەشکێنن، دوخی سیاسی لە کوردستانی عێراق لە سالی 1979 تاکو 1983، (کوردستان ـ زەرگەتە: 1997) خولانەوە لە بازنە دا، دوخی سیاسی لە کوردستانی عێراق لە سالی 1984 تاکو 1988، (کوردستان: 1999) کورد و عەجەم، (کوردستان ـ زەرگەتە: 1992) حکومەتی کوردستان: کورد لە گەمەی سوڤیەت دا، (کوردستان: 1993) میرایەتی بابان لە نێوان بەرداشی ڕوم و عەجەم دا، (کوردستان: 1998) کوردستانی عێراق: سەردەمی قەلەم و موراجەعات، 1928ـ1931(کوردستان ـ زەرگەتە: 2000) ژیان، بەتەمەنترین روژنامەی کوردی 1926ـ 1938 (کوردستان ـ زەرگەتە 2002) ژیان، چەند لاپەرەیەک لە مێژووی روژنامەوانیی کوردی 1938ـ 1958 (کوردستان ـ زەرگەتە: 2004) کارەساتی ھەکاری، (کوردستان ـ زەرگەتە: 1981) کێشەی پارتی و یەکێتی، (کوردستان ـ زەرگەتە: 1995) ئێمە و ئەوان، (کوردستان ـ زەرگەتە: 2009) بەدەم ڕێگاوە گوڵچنین، (چوار بەرگ) ئەدەب و تاریخی کوردی، (کوردستان ـ زەرگەتە: 2012) ئامادەکرن/ردوان گولی/سوید

پتر به‌رچاڤ بكه‌
Back to top button
Close