محسن ئوسمان
ئەم دکارین ب گونەهکرنا هەڤدوو، راستیێن خوە/ دیرۆکێ ڤەشێرین؟ ئەگەر مرۆڤ ل هندەک بوویەر و قووناغێن دیرۆکا گەلێ کورد بنێریت، راستە برینێن کوور د مۆرالا خەلکێ کورد دا هێلاینە، بەلێ دیسان مە نکاریە خواندن و ڤەکۆلینێن رژد ل سەر ڤان قووناغان بکەین، تەنێ کار و رەخنا مە گونەهکرنا هەڤدوو ب تێگەهێن برینداکرنێ بوویە.یەک ژ گرانترین ئەرکێن ژیانێ “دەسەلات و بەرپرسیاری”یە، لەورا ناپۆلیۆن دگۆت: “ئەز بەرپرسیاریا تەڤ بوویەرێن فرەنسا ژ رۆژانێن پۆناپارت و تاکو رۆپیسپیری دهلگرم”. ئێدی ئەم ژی، ل جهێ تێگەهێن فهێت و ئەرزان دژی هەڤ بکاربینین، دڤیابا مە رەخنە ل خوە گرتبان، داکو هند دیرۆکا مە خوە دوبارە نەکربا. ئیرۆ خالا هەڤبەشا د ناڤبەرا خەلکێ کورد دا “شکەستنا مۆرالیە”، کو ئەم تەڤ ژانگرتنێن ڤێ شکەستنێ دکێشین، بەلێ ئەم نکارین ڤان تەڤ قووناغان بکەینە پەند و بەرێ رەخنێ و گونەهێ بدەینە خوە. هەروها ئەم ل سەر خواندن و بریارێن خوەیێن شاش براوستین، باشترە هەڤدوو گونەهبار بکەین، چونکو کوردان ژ مێژە گۆتیە “نە زانێ، نە گوهدار!” راستە ژی بارێ ئیرۆ یێ گەلێ کورد دکەڤیتە سەر بەرپرسیاریا تەڤایی، بەلێ پا پشکا مەزنا ڤێ گونەهێ دکەڤیتە سەر ستۆیێ رێبەر و بریاربدەستێن مە.یەک ژ پرسگرێکێن مە یێن مەزن، ئەم چارەنڤیسێ خوە رادەستی قەدەرێ دکەین و د ئەنجام ژی دا، گلی و گازندان ژ هەڤ دکەین! بنێرە ئیرۆ کوردستان بوویە کارگەهەکا درستکرنا کولتورێ “دژهەڤی، گەندەلی، قەیران و بێهیڤیبوون”ێ و کەشێ گشتیێ کوردستانێ ژی، پری کرێتکرنا تێگەهێن جوانێن جیهانی “نەتەوە، ولات، ژێیاتی، مرۆڤبوون، دیمۆکراتی و ئازادی” کریە. ئێدی ئەڤ شەر و گونەهبارکرنا پارتێن کوردی ب “خیانەت، ولاتفرۆتن و دۆزبەردانێ” دژی هەڤ، ژ “ئەنجامێ هلوەشیان، نەبوونا پرۆژە و هەژاریا چاکسازیا پارتان” ب خوە دهێت. لەورا ڤان هەموو شکەستنێن پارتێن کوردی، پرسێن دودل و چارەنڤیس ئینانەپێش، کو دیارە گەلەک ژ شیان و هشمەندیا وان بهێزترن. مخابن کوردان گەلەک “سەردەمێن هلوەشیانێ” دیتینە، بەلێ پەند ب خوە ژ دیرۆکێ وەرنەگرتینە، چونکو مە ب درێژیا دیرۆکا خوە “هلوەشیان و شکەستن”، ب هزرێن شکەستی و سێوی دەرمانکرینە. ئێدی دەما مە پشتا خوە دایە شاشیێن خوە و مە گونەها شاشیێن خوە کرینە ستۆیێ یێ دی، نەبەس مە پێکۆلا خواندنێن زانستی و رژد ل سەر ڤان بوویەر و قووناغان نەکرن، بەلکو مە دەڤ/ دەرگەهێ رەخنێ، ل هەمبەر ڤان قووناغ و بوویەران دائێخست! بنێرە دەما گەلێن پێشکەتی راستی گرفتەکێ دهێن، یەکسەر روو ب روو دبن و هەموو دەرگەهان ل هەمبەر شرۆڤەکرنێن هزری و سیاسی، بۆ ب ناڤکرنا گرفتێ ڤەدکەن و ل چارەسەریێ دگەریێن. ئێدی دڤێت ئەم ژی بەری هەر تشتی، زمانێ مە ژ پەیڤ و تێگەهێن دژمنداری و کرێتکرنێ بهێتە پاککرن، چونکو “ل شوونا نەحەزی و دژاتیێ، گوهداری و تێگەهشتن هەبیت، باشترە/ سپینۆزا”.مرۆڤ دکاریت ڤێ دیاردێ ب ئاوایەکێ دی ژی دەرببریت، ئەڤ دەسەلاتێن کەڤنار و نەرەوا یان ل شکەستنێن خوە ب سەرکەتن دزانن یان ژی دکەنە ستۆیێ کەس/ ئالەکێ دی. هەروها ئەڤ ئەقلە د سەرکەتنان دا، تەڤ دەست ل سینگێ خوە ددەن و مینا “عەگیدان خوە نیشان ددەن”، لێ د شکەستنان ژی دا هەر کەس و لایەن گونەهێ دئێخیتە ستۆیێ هەڤ. دیارە ژ ئەگەرێن بێچارەیی و تەمبەلیا ئەقلی، مە رەوشەنبیریا گازندە ژ یێ دی، کریە دیاردە و پەژیکا ــ Epidemie سەردەمی. هوسا ئەڤ ئەقلە بەردەوام دبیت، تاکو دگەهیتە سیستەمێ فەروەریێ، کو “تیۆرا کۆمپلۆ”ی، سەردەستی هشمەندیا دەڤەرێ کریە. ئها هوسا ئەڤە هندە سالە، رێبەریا کوردی خوە/ ملەتی ب ڤی ئەقلێ ئارگومێنتی دخاپینیت!ئەرێ بۆچی پلاتۆن دخواست فیلۆسۆف فەروەریا کۆمارا وی بکەن؟ دیارە داکو چارەنڤیسێ خەلکی نەکەنە د دەستێ فەروەرێن گۆرێخ، نەزان و بێ پلان دا. ئێدی کوولەداریا ئەقلی، مرۆڤێ کورد خوەشباورکریە. ب سەرهەڤ، دەما نەحەز و دژمنێن مە دبێژن “رێبەرێن کوردان گوندی”نە، ئەڤ گۆتنە ژ راستیێ ڤالا نینە، چونکو مینا دیرۆکا مە خویا دکەت، پرانیا رێبەرێن کورد هاتینە خاپاندن/ سێلماندن! دڤێت بزاڤ و ریفۆرمێن ئیرۆ دهێنەکرن، ژ دژمنێن ناڤخوەیی/ هشمەندیا کەڤنارا خوەشباور دەست پێ بکەن، چونکو ئەو وێنێن دوهی یێن د نەهشیا مە دا دەبۆبووین، نکارن خوە دگەل ئیرۆ بگونجینن. لەورا دڤێت بەرا هەر تشتی، ئەم ریفۆرمێ د وان وێنان دا بکەین.گەلۆ ئیرۆ گەلێ کورد، پێدڤیە چ جورە پرسان “ئۆنتۆلۆگی یان سیاسی” ژ خوە بکەت؟ ئێدی پرسیار و خەمێن کوردان، وەک ئۆنتۆلۆگی و پاراستنا خوە وەک مرۆڤ/ نەتەوە، هەبوونا مرۆڤاتیێ ئینایە بەر گومانێ. ئیرۆ یەک ژ پرسگرێکێن مە، داگیرکرنا ئاخ و ئەقلێ مرۆڤێ کوردە، چونکو بوونەوەرێن کورد، وەک ئۆنتۆلۆگی و جوگرافیا کەتینە بەر گەفا نەمانێ. مخابن ئیرۆ گەلێ کورد، د ناڤبەرا پرۆسێسا دەمارگیری و دانپێدانێ دا بوویە متایێ کرین و فرۆتنێ. لەورا ئەڤ رەوشا ئەم تێرا دەرباز دبین، مخابن ئەم وەک “هزر، لۆژیک و ئەقل” ژی فهێتکرین. دیارە ئەم نکارین، ڤێ یەکێ بێی ژیانا ناڤخوەییا کاودانێن سیاسی و جڤاکی فام بکەین. راستە مە ئەزموون هەبوون، بەلێ بێی هشمەندی بوون، چونکو مە هەرتم د ژیانا خوە دا چاڤلێکرن کریە، بەلێ مە هێشتا د چ هێلان دا دەسپێنەکریە. راستە هەر ل دەسپێکێ تەڤگەرێن کوردی بێ پرۆژە و هزر بوون، لەورا ئیرۆ بێ سەروبن بووینە و دەسەلاتێ ژی وەک مالبات، کوردستان تالانیێ کر!
