بەدرخان پاشای میرێ میرگەها بوتان رولەکێ زور گرنگ گێرایە دناڤ لاپەرێن دیرووکا کوردی یا ناڤەرست دا ، بەدرخان کورێ عبداللە پاشا لسالا 1802ز لباژێرێ ئامەدێ ل باکورێ کوردستانێ هاتیە دونیایێ ، پشتی بابێ وی وەغەرکری لسالا 1822ز دبیت میرێ میرگەها بوتان ، لدەمێ گەنجاتیا وی دەیکا وەغەر ژ دونیایی کر لسالا 1822ز ، دهەمان دەمدا فەرمانرەوی لدەڤەرا بوتان دکر ، لدەستپێکا حکومرانیا خوە شیا چەندین دەڤەرێن کوردستانێ بێخت ژێر کونترولا خوە مینا (سەرحەد،سیورک، میسل ،پیران شەهر، شنگال، رەواندز ، سابلاغ ( مهاباد)) ژبەر دەستهەلاتداریا بەدرخان پاشایی لدەڤەرەکا بەرفرهە وپلانا دامەزراندنا وەلاتەکێ سەربەخویێ کوردی وهەر دگوت ئەز میرێ کوردستانێ مە ،نە سولتانێ ئوسمانیم، دەولەتا عوسمانی ژێ ترسا وشەر دژی بەدرخانی راگەهاند ، وهەر چی شەرکەرێن خودان هێز هەنە رەوانەی شەری کرن دژی بەدرخانی بەلێ چ قازانچ تێدا نەبوو ، سەرکردێ عوسمانیان عوسمان پاشایی هەول وبزاڤکرن ئێکرێزیا لەشکەرێ بەدرخانی تێک دن ودووبەرەکی ئێخست دناڤبەرا پسماماندا ، وبزاڤکرن پسمامێ میر بەدرخانی یەزدان شێر و(15) هزار شەرکەر بچین ناڤ رێزێن وان وبهێتە دامەزراندن ل جهێ میر بەدرخانی، ئەڤ پلانا وان سەرگرت ولرێکەفتی 12/8/ 1847ز میر بەدرخان پشتی (8) هەیڤان ژ بەرەڤانیکرنێ خوە دایە دەستێن یەزدان شێری وکەلها (ئاروخ) رادەستێ وی کر، میر بەدرخان دگەل دووبرایێن وی (میر سەعد ومیر سالح )هاتن دویرئێخستن ژ کوردستانێ ودگەل دەستەکا کاروبارێن بەدرخانی بو گزیرتا کریت وهەر ل ڤێ گزیرتێ بەشداریا شەرێن عوسمانیان دکر دژی یونانیان ، ژبەر زیرەکیا وی عوسمانیان خەلاتکر ب (میدالیا لیوا) پاشی دزڤریت شامێ ولسالا 1867ز وەغەرکر ولدیمەشقا پایتەخت هاتە ڤەشارتن .. میر بەدرخانی زور گرنگ ئەنجامدان وئەڤە نیشانا دەولەتبوونێ لدەڤ خویا دبوون ژ وان ئێک : قولپا پیروز یان پەیمانا پیروز دڤێ رێکەفتنێ دا باراپتر ژ سەروک هوز ومیرێن کودران بەشداربوون مینا میرگەهێن (هەکاری،خێزان،مووس،ئەردەلان،….) دوو: بەربەلاڤبینا تەناهی وئاشتیێ دناڤ وەلاتی دا ، نەهێلانا دز وجەردەچیان وپاراستنا رێگا بازرگانان سێ: دروستکرنا پارەی ودەراڤی بناڤێ خوێ ئەڤە بخوە نیشانا دەولەتبوونێ یە جار: هنارتنا خویندکاران بو دەرڤەی وەلاتی ژبو فێربوونا هونەرێ جەنگێ وپێشەسازیێن تایبەت پێنچ: ئاڤەدانکرنا وەلاتی ودروستکرنا گەلەک چەکی ل باژێرێ جزیرێ پایتەختێ وان شەش: نەهێلانا ململانێ وهەڤرکیێ دناڤبەرا مەزهەبان وئولاندان (موسلمان ومەسیحی) حەفت:دانانا پلا شێخ ئیسلام (شیخ الاسلام) میرێن بەری وی ئەڤ چەندە ئەنجام نەدابوو مالباتا بەدرخانی وان ئێدی نەشیان شەرێ چەکداری دژی عوسمانیان بکەن ، پشتی سەرهلدانا میر بەدرخانی تووشی شکەستنێ بووی دەڤەرێن جزیرا بوتان وهەکاری وبەرواریا دەولەتا عوسمانیان کرن ئیک ویلایەت لژێر دەستهەلاتا میر یەزدان شێری، لسالا1850ز هێزێن عوسمانیان کارەساتەکا بێ وێنە ودلتەزین لدەڤەرا ئومریان ، ب بەهانا نەدانا باچێ ، مالباتا بەدرخانیان شەرێ خامەیی وپێنوسی دژی عوسمانیان دەستپێکرن ، ئێکەمین روژناما کوردی لرێکەفتی22/4/ 1898ز لسەردەستێ ڤێ مالباتێ (مقداد مه‌دحه‌ت به‌درخان) ل قاهیر ل وەلاتێ مسرێ هاتیە بەلاڤکرن ، پەیدابوونا روژنامەکا کوردی دویر ژ دەستهەلاتا عوسمانیان کارتێکرن وکاریگەریەکا مەزن هەبوو دناڤ دەڤەرێن کوردی دا ، ب شێوەیەکێ ئازادانە بابەت دهاتن نڤێسین وبەلاڤەکرن، لسالا 1855ز میر یەزدان شێر شورەشەک دژی دەولەتا عوسمانی راگەهاند ، ل هەیڤا کانینا دووێ لسالا 1855ز شەرەکێ مەزن ودژوار رویدا دناڤبەرا شەرکەرێن میر یەدزان شێری وهێزێن دەولەتا عوسمانی بسەرکێشیا والیێ بەغدا کەنعان پاشایی وسەرکەفتن بو بەهرا شەرکەرێن کوردان وباژێرێ سێرتێ کونترولکر ، بەلێ پشتی ئینگلیزان هاریکاریێن ئێکسەر برێکا قونسلخانا خوە ل باژێرێ میسل پێشکێشی تورکان کرین ودەولەتا عوسمانی شیا هندەک ک کوردێن خوفروش بکریت مینا جاش بکار بینت ، بزاڤا یەزدان شێری لاواز دبیت وناچار دبیت خوە ل قەسرا گەلی لدەڤەرا بوتان ئاسێکەت ودانوستاندنا دگەل دەولەتا عوسمانی بکەت ژێر کارتێکرنا سیخورێ برینانی (نەمرود رسام) دەمێ ژ جهێ خوە دەرکەڤتی ئێکسەر هاتە دەستەسەرکرن ورەوانەکرن بو باژێرێ ئیستانبولێ ، پشتی دەمەک بوراندی دزیندانێ دا پلا پاشا بو هاتە دانان وهنارتە یونان هەتا وەغەرکری لسالا 1868ز .. ئامادەکرن/ردوان گولی/سوید