ئه‌حمه‌د زاویته‌یی
هاڤینا ساڵا 1988 بوو، له‌شكه‌رێ عیراقێ پشتی ژشه‌رێ ئیرانێ وه‌ك گورگه‌كێ ده‌فخوین وبریندار ده‌ركه‌تی، دڤیا كه‌لا گه‌رما كه‌رب وكینێت خۆ ل كوردا ده‌ربێخیت، وسه‌ركه‌فتنه‌كا له‌شكه‌ری بۆ خۆ تۆماربكه‌ت، ب كریارێت ئه‌نفالێت ڕه‌ش ڕابوو، بتمامی كۆردستانا باشۆر كونتڕوڵكر پشتی 180 هزار خه‌لك گرتین وبرین وبنئاخكرین، و4 هزار گوندژی خرابكرین، وده‌ست ب هه‌وه‌كا عه‌ربكرنێ یا به‌رفرهـ كری ل كوردستانێ ب ئاڤاكرنا قه‌سر وقوسیران ل چیایێت كوردستانێ بۆ دكتاتورێ عیراقێ، ودانانا پلانان كو كوردا ژكوردستانێ به‌نه باشورێ عیراقێ وعه‌ره‌بان بینه جهێ وان، قه‌سرێت چیایێ گاره ژی وه‌ك نموونه كو هه‌ر سه‌رۆكه‌كێ عه‌ره‌ب بۆ قه‌سره‌ك هاته ئاڤاكرن، ل وی ده‌می كو چ پێشمه‌رگه‌یه‌ك نه‌مایه ل كوردستانێ، وچ لایه‌نه‌كێ سیاسی نه‌مای، بێهیڤیبوونه‌كا مه‌زن خۆ ب سه‌ر كوردستانا باشوور دادا كو كێشه‌یا كوردان ل باشوری بێی ئه‌نجام بدویماهی هات وچ هیڤی نه‌مان جاره‌كا دی كورد وه‌ك به‌ری ئه‌نفالا رابنه سهر‌پێت خۆ ڤه، ئه‌ڤه بوو ڕه‌وشا دووسالا یا به‌ری سه‌رهه‌لندانا پیروز یا گه‌لێ كورد ئازارا ساڵا 1991..
لێ دڕیدانه‌كا نه‌چاڤه‌ڕێكری دا ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ وجیهانێ هه‌می یێ هه‌می هاوكێش سه‌رك وبنك كرن، ئه‌و ژی ڕویدانا داگیركرنا كووێتێ بوو ژلایێ له‌شكه‌رێ عیراقێ ڤه، بۆ ئه‌گه‌ر جیهان هه‌می دژی ڕژێما دكتاتوور (سه‌ددام حوسێنی) ڕابیته سه‌ر خۆ و چریسكێت هیڤی یێ بۆ شۆڕه‌شه‌كا نوی یا كوردان دژی سه‌ددامی هلكر‌نه‌ڤه..
پشتی ڵیدانێت كوژه‌ك دژی له‌شكه‌رێ عیراقێ، وسه‌ددام ب رژێم وله‌شكه‌رڤه شكه‌ستنه‌كا مه‌زن یا مێژوویی دیت، ب وێری یه‌كا مه‌زن بۆ گه‌لی عیراقێ چێبوو كو دژی رژێمێ ڕابنه سه‌رخۆ، به‌ری هینگێ وه‌كی ڤێ ده‌رفه‌تێ نه دیتی یه..
باشورێ كوردستانێ ژی ڕابوو سه‌ر خۆ، ژ(رانی)یا ده‌ست پێكر 5-3-1991 وه‌كی ئاگره‌كی به‌ربه‌ڵاڤ گه‌شه‌كر هه‌تا ڕۆژا 14-3-1991 ل دهوكێ بدویماهی هاتی وكوردستان هه‌می ژ ڕژێما دكتاتوور سه‌ددامی رزگار بووی..
شه‌ڤا 13/14 خه‌لكێ دهوكێ ل هیڤی یا بوونا مێژوویه‌كا نوی بوو، دگه‌ل تاڕی یاتی یا به‌ری بانگێ سپێدێ، ڕۆناهی یا گوللـه‌یێت ئارپێچێ وبی كه‌ی سی ی وكلاشینكوفا ئه‌سمانێ دهوكێ ڕۆنكر، وده‌نگێ وان هێدیاتی یا شه‌ڤێ نه هێلا! ڕۆناهی وده‌نگ تژی دهوكێ بوون ول چیا ده‌نگ ڤه‌دا، ئه‌و خه‌لكێ هێژ نه هشیار ودخه‌وه‌كا گراندا نڤستی ژی ڕاكرنه‌ڤه، وبوێری یه‌كا مه‌زن كرنه غار به‌ره‌ف بنگه‌هێت ئه‌منی وحزبی وله‌شكه‌ری كه‌تنه ڕێ!
نه‌وه‌ك ڕوی ب ڕوی بوونه‌كا له‌شكه‌ری بوو، وه‌كی كه‌رنه‌ڤاله‌كێ ئاهه‌نگه‌كا له‌یزین وسه‌مایێ بوو، هه‌رچه‌نده دهنده‌ك كون وبنگه‌هێت رژێمێ ته‌قه وڕه‌می ل خه‌لكی هاتنه كرن وهنده‌ك شه‌هید ژی هاتنه دان، لێ ل ئاستێ هندێ نه‌بوو بشێن گه‌رما ئاگرێ سه‌رهلدانا باژێرێ دهوكێ ددلێ ڤی خه‌لكی دا بته‌مڕینن..
سپێده‌هی یه‌كا زوی هه‌تا پشتی نیڤڕۆ خه‌لك شیا داساتانه‌كا نه چاڤه‌رێكری تۆماربكه‌ت، وڕژێمه‌كا دكتاتوور یا وه‌كی سه‌ددامی ل باژێرێ دهوكێ نه هێلیت هه‌روه‌كی رویدایی ل رانیه ول سلێمانی یێ وهه‌ولێرێ..
سه‌رهلدێرێت دهوكێ به‌رده‌وام بوون دپێشڤه‌چوونێت خۆدا هه‌تا نێزیكی باژێرێ میسل ژی بوون، ل به‌دریكێ ڕاوه‌ستیان ل هیڤی یا پێشڤه‌هاتی یا مان..
ل ڤێرێ به‌حسێ هندێ ناكه‌م كا چ ڕویدا پشتی هینگێ ئه‌و بابه‌ته‌كێ دی یه (ڕه‌ڤ ومشه‌ختی یا ملیونی)، دا ژ بابه‌تێ سه‌رهه‌لدانێ ده‌رنه‌كه‌ڤم من دڤێت بێژم چه‌ندین وانێت مه‌زن دسه‌رهه‌لدانا باژێرێ دهكێ دا هه‌بوون:
- هێزا گه‌ل (ل ده‌مێ گه‌ل پێكڤه دگه‌هیته بریارا ڕابوونێ دژی هه‌ر ده‌سه‌ڵاته‌كێ، چ ئاسته‌نگ نه‌شێن ل به‌ر ڕابوه‌ستن)
- زۆلم دومێ نا كێشیت، هه‌ر زۆدراری یه‌كێ دویماهیكه‌كا ڕه‌ش بۆ خۆ یا هه‌ی..
- ئێكگرتن: باش دیار بوو ده‌مێ ئارمانجا هه‌می لایه‌نان دگه‌ل خه‌لكی بوویه نه‌هێلانا ده‌سه‌ڵاتا به‌عس، ئارمانج پێكا..
- هیڤیبوون: هیڤیبوون بهێزێت پێشمه‌رگه‌ی ئه‌وێت كو خه‌لكی هزرێت داستانی بۆ دكرن، كو دێ ئێنه دناڤ باژێران دا بوێری یه‌كا بێسنوور بۆ خه‌لكی په‌یدا كر..
بۆچی سه‌رهه‌لدانێ گه‌له‌ك نه‌كێشا وشكه‌ست؟!
- بێ پلانی، حزبێت كوردستانێ ئه‌وێت پشتی سه‌رهلدانێ ده‌سه‌ڵات وه‌رگرتی هیچ پلانه‌ك نه بوو بۆ پشتی سه‌رهه‌لدانێ..
- ناكوكی یێت نافخۆیی دناڤبه‌را حزبێت ده‌سه‌لاتدار..
- نه‌بوونا پیشمه‌رگه‌كێ ئێكگرتی، ودابه‌شبوونا چه‌كدارێت سه‌رهه‌لدایی دناڤبه‌را حزبێت جوودا جوودا دا..
- بێهیڤیبوون ژشیانێت خۆراگری یا پێشمه‌رگه‌ی به‌رامبه‌ر هێرشا له‌شكه‌رێ عیراقێ.. پشتی دوو هه‌فتی یا ژسه‌رهه‌لدانێ هیڤی یا خه‌لكی ب پیشمه‌رگه‌ی نه‌ما.. ب تایبه‌ت پشتی ژده‌ستادا فه‌یدی یێ..
- تڕس ژ تۆڕه‌یی یا رژێمێ كو چه‌كێ كیمیایی بكاربینیت هه‌روه‌كی ل حه‌له‌بچه بكارئینایی..
- نه‌پشته‌ڤانی یا ده‌وله‌تی بۆ ده‌سه‌ڵاتا كوردی یا پشتی سه‌رهه‌لدانێ..
- نه‌بوونا بریاره‌كا ناڤده‌وله‌تی بۆ هه‌بوونا ده‌سه‌ڵاته‌كا كوردی ل وی وه‌ختی..
- به‌ردان ئه‌مریكا 200 ده‌بابێت عیراقێ، ورێگه‌پێدانا وێ بۆ بكارئینانا هێزا هه‌لیكوپته‌را.. كو سه‌ددام شیا وێ هێزێ بكاربینیت دژی سه‌رهه‌لدانێ..
