تارق حەسو
پڕانيا وەڵاتێن جيهانێ وبتايبەت يێن رۆژهەڵاتا ناڤين هەتا رۆژا ئيرۆ ئەڤێ جەژنا کەڤنار وديرۆکی دگێرن وپيرۆزدکەن، ئەڤەژی ڤەدگەرێت بۆ بەرێ پەيدابوونا وپەيامنێرێن ئۆلی لناڤ مللەتان دا، ئەڤ جەژنا دکۆکا خۆدا ب ڕهوريشالڤە دهاتگێران وەك جەژنەك کلتوری ومێژويی هەر ژئەزلدا بەری هەزارێن ساڵان، لێ جهێ داخێيە هەتا نها ديرۆکڤانێن مە ديرۆکا ئەڤێ جەژنێ ئێک لايی نەکريە ونەگەهشتنا باوەریەك ئێکگرتی، لێ يا فەرا بێژين ئەڤ جەژن دکەڤندا بەشەكی مەزن ژکيشوەرێ ئۆروپی وباکورێ ئەفريقا وهەموومللەتێن کەڤنارێن دەڤەرا ميزۆپۆتاميا بخۆڤە وەرگرت.
هێمايێ رۆژێ ئەو بخوە سمبۆڵە مللەتێن کەڤنارا وگرنگيەک تايبەت هەيە لجەم وان چونکی هەموو قوتێ ژيانێ گرێدايی ئەڤێ سمبۆڵە خۆزائی بون ودگۆتن هيچ ژيان نابت ئەگەر ئەو تيشکێن رۆژێ دانەپۆشن لسەرێ وباندۆرێ لێنەکەت، برەنگەك گشتی ئاهنگ گێرانا جەژنا نەورۆزێ ڤەدگەرێت بۆ بەری چار هەتا پێنچ هەزار ساڵان لرۆژهەڵاتا ناڤين ئەگەر نە پتربت، دباوەريا مندا ئەڤ ديرۆکا کەڤنار ڤەدگەرێت بۆ دەما رۆژێ بەرێ خوە ڤەگەراندی ژسڕوسەقەمێ بۆ بەرزبونا پلە گەرماتيێ ئانکو سەقا شکەستنێ ورۆژ وشەڤێ وەكهەڤیەك بخوەڤە ديتی، رۆناهی وتاری لسەرزەڤيێ وەکا ئێك خوە نيشاندایی، د وێژەيا ئەوان مللەتێن کەڤناردا وهەتا عەرەب وفارس وتورکان ژی دگۆتن ساڵەك نوو بسەرمەدا هات “نوـ رۆژ” ل ٢١ ئادارێ، چاوە ئێرۆ ئەم دبينين بيست وئێك تيشکێن وێ رۆژا خۆزائی لسەر ئاڵايێ کوردستانێ هەتنا نەخشاندنا، نيشانە وەڵاتێ ئاگرو رۆژێ ددەت، لێ دناڤ تەڤايە ئەوان مللەتێن ئەڤ جەژن پيرۆز وحەمێزدکرن هەرئێکی ب زمانێ خوە ناڤ لێدکر وبهزرەك ئێکگرتی دشۆپاند، بتايبەت لسەردەمێ شارستانيا سومەريا وبابليا دگۆتێ “نوسەردە” ئانکو ساڵە نوو لمە هەلهات “الاعتدال الشمسي”، هەر وەسە وەكا ساڵنامە دهات هژمارتن نەخاسمە بۆ جۆتيارو چاندنيا دەخل ودانی، ئەڤ مەها ئەپريل دهات هژمارتن مەها دەسپێکێ ژساڵنامە بابلی وسومەری و ژبەر هندێ دبێژنێ سەرێ ساڵە کوردی ئانکو ئەم پاشمايێن وانن وبۆمە دياردبت ئەڤ جەژنا نەورۆزێ گرێدانەك خوە هەيە لگەل جەژنا چارشەما سەرێ سالێ “چارشەما سۆر” لجەم باوەريا ئێزديان وگەلەک جاری د پەيڤێن خۆدا مەلکێ زانێ بکاردئينن چونکی مەها خێرو بەرەکەتێ يە، لێ پێويستی ب ڤەکۆلين وکەسێن شەهرەزا هەيە.
باندۆرا رۆژێ گەلەك خويادکر لسەردەمێ چاندنيێ وبچاڤەک پيرۆز لێدنێری ودهەمان دەمدا بکەيڤ وخۆشيەك مەزن پێشەوازی لێدکر، مەراسيمێن تايبەت دهاتنگێران دڤێ رۆژا پيرۆزدا، لێ هەر مللەتەکی وەکا خوە جودا لهەمبەر ڤێ رۆژا پيرۆز ئاگرو وسروديێن خوزائی هلدکرن ب جۆش وخرۆش ڤەدگێران، ئەڤێ باوەريا کلتوری وشارستانیا مللی بەردەوامی دا خوە هەتا لسەردەمێ ئيمپراتۆريا ميديا وئاشوريا وهاتنا ئەخمينیان، دەرڤەتەك هات پێش لناڤ بەينا خۆدا شارستانيك ئێگرتی ئاڤاکر دگۆتنێ “شارستانيا رۆژ هەڵات”، ئاگرێ نەورۆزێ وەك سمبۆڵە کلتوری ونەتەوەيی کرا بنيات ودامەزراند بتايبەت لسەر دەمێ جەمشيدی ومەزداسنيا پاشمايێن ميترايێن کەڤنار ب فەرمی راگەهاند، وپيرۆزيا ئەڤێ جەژنێ بەردەوامی داخوە ل وەڵاتێ ئاريان وميزۆپۆتاميا بو کلتورەك نەتەوەيی وهێمايەك سەرانسەری، بۆ زانين لسەردەمێ ئەخمينيا جهەك تايبەت هات ئاڤاکرن ب فەرمی دگۆتنێ پرسگەها رۆژێ ل بابل باندۆرەك زێدا بەرفرەهـ بلاڤەکر لناڤ شارستانيا جيهانی دا .
لێ ئەو مللەتێن کەڤنارێن لناڤ کيشوەرێ ئاسياندا دژيان ئەڤ جەژن پتر دحەباند وپيرۆزدکر بتايبەت مللەتێن فارس وکورد وئەفغان وپاکستانا، لێ دەما دەولەتا ساسانی هاتی ئەڤ هێمايێ رۆژێ وئاگرورۆناهی پيرۆزتر لناڤ خەلکێ خوە دا بەڵاڤەکر، هەردەم دگۆتن ٢١ ئادارێ نەورۆزە وسەری ساڵە نوويا، وەك ديرۆک بلا ئەم ژبيرنەکەين لوی سەردەمی زەردەشتیاتی ئولە فەرمی بوو لناڤ دەولەتا ساسانی دا يا پێکهاتی بوو ژ فارس وکورد کۆمەكا مللەتێن دن لسەر ڤێ ئاخێ بهەڤرا دژيان وگرنگيا رۆژێ وئاگری ورۆناهيێ بلند دنەرخاند. لێ دەما پەيدابونا ئيســـلاما عەرەبی هاتی ئەڤ جەژن هات قەدەغەکرن ژبەر کو دوو کلتورێن ژێك جودانا، لێ وەك کلتور ئەڤ جەژن گرێدايی کلتورێ کوردو فارس و وەڵاتێ ئاريانا چونکی گرێدايی جهێن بلند وجيايی يە و رۆژ پێدڤی وپيرۆز دديت، بەرۆڤاژی کلتورێ هەيڤێ وحاباندێ يە وباندۆرا وێ لسەر بازرگانيا چۆلێ . لێ هيچ گۆمان تێدا نينە نەورۆز جەژنا نەتەوە کوردا وهێمايێ رەسەنيا کوردی ددەت ل دەڤەرێ، ژبەر هندێ دژمنێن کوردان وحکوماتێن وان هەردەم هەوڵدايە ئەڤێ رۆژا جەژنێ ب گەلەك ناڤا بگهۆرت ولبەر دلێ خەلکێ مە سار وڕەش بکەت وەکا جەژنا دايكێ ودارێ لێ قەد نکاری وسەرنەگرت، ئێرۆ گرنگيا ئەڤێ جەژنێ دهێت ناسکرن ژبەرکو مللەتێ کورد ب جيهانێرا ددەت ناسکرن، ويا دوويێ پتر يا سەرنجکێشا خەلکێ بيانی قەستا گەشت وگوزاريێ لکوردستانێ بکەت وژنێزك ڤە ناسبکەت، ئەز باوەرم ئاگرێ نەورۆزێ کەڤنترا ژجيرۆکا کاوە وئەژدەهاکی وەکی باس لێهاتيەکرن لناڤ شەهنامە فەردۆسی دا وئەو بخوە ژی دبێژت من ئەڤ جيرۆك ژئەفسانە پەهلەوی وەرگرتيا، لێ ئەز باش دبينم ئەڤێ چونکی ستەمکاریا دوژمنێن کورد و هێزا تاکە کەسێ مە نيشانی جيهانێ ددەت . لداويێ دبێژم نەورۆز کەڤنترين جەژنا نەتەوا کوردا وهێمايێ هەبون وبەرخودانا ئەڤی مللەتێ کەڤنارا، هيڤيدارم هەرساڵ بهێت بخێروخۆشی ول تەڤايە گەلێ کورد وکوردستانيا پيرۆزبت.
Berlin 21.03.2021
