محەمەد چەلکی
گۆتارەک ژ نڤیساندنا پەیبەڕ پەنابەڕ ل ٦ گولانێ د مالپەرێ مالا مە کوردستان دا بەڵاڤ بوویە، جارێ بەری ل سەر گۆتارێ دیدێن خوە ل گەل هەوە پارڤە بکەم فەرە پەیڤەکێ ل سەر رێنڤیسا ڤێ گۆتارێ بنڤیسم و نزا چەوا ئەو لهیێ شاشیا د سەر د. شەعبان مزیری ڕا دەرباز بوونە، ئەڤ لهیێ شاشیا وەکریە کو مرۆڤ د مەرەما نڤیسەری نەگەهیت ئەڤ شاشیە هەر ژ سەر نڤیسا گۆتارێ دەستپێدکەت و هەتا داوییا گۆتارێ بەردەوامە و مێزە بکەن دەما پەیڤا کری ب کڕی بنڤێسی هینگێ هەڤۆک چ واتەیا مەرەم پێ نادەت تنێ دێ نموونەکێ بەرچاڤ کەم و هوین هزرا خوە بکەن کانێ نڤیسەر شیایە مەرەما خوە بگەهینیت، سەیری ڤێ رستێ بکەن: (ئەڤ هەڕێما دیاڕ کڕە گوڕەپانا هەمی وەڵات و باند و گڕۆپ وڕێکخڕاوێن چیهانی ژ هەڕ ڕویەکێ سیاسێ ئابوڕی ڵوجستی و…..هتد ئەڤ وەڵاتا کڕیە کوڕەپانا مەشق و سود بەخشیا وەڵاتێن جیهانێ…) ئەڤ هەرێما دیاڕ کڕە( جارێ کرە نە کڕە چونکو کڕ ئانکو بێدەنگ، یا دی پەیڤا دیاڕ پیتا ر ل ڤێرە نەیا قەلەوە، ژ ڤی رەنگی پەیڤ دمشەنە و هەروەسا هەر پەیڤەکێ ب چەند رەنگان دنڤیسیت هەر دیسا بۆ نموونە پەیڤا گوڕەپان ب ڤی رەنگی ژی نڤیسییە کوڕەپان دیسا هەر دوو ژی شاش نڤیسینە ئەو پەیڤ هوسا دهێتە نڤیسین: گۆڕەپان ئانکو ۆ یا قەلەوە ئەڤە ژی زەوقێ خاندنێ ل دەف مرۆڤی دکوژیت، ژ لایێ ڕامانێڤە ژی هەڤۆکەک ڤەقەتیای و چ ڕامانەکا تەکوز ناگەهینیت، چونکو نەهاتیە ئەگەرێن داڕژیانا ڤان هەموو هێز و گرۆپ و باند و رێکخراوێن جیهانی دیار بکەت کانێ بۆچی هاتنە کوردستانێ؟ ئەگەرێن ڤێ داڕژیانێ چنە؟ ژ بەر هندێ رێنڤیس و ڕستە سازی ژ بنەمایێن هەر نڤیسەکێنە، هەرهەڤۆکەکا شاشیەکا رێنڤیسی و ڕستە سازی تێدا هەبیت، نڤیسەر نەشێت مەرەما خۆ بگەهینیتە خاندەڤانی.
دا بڤەگەرم سەر ئەگەرێن ئەز پالدایم ڤێ گۆتارێ بنڤیسم و دیدێن خۆ دگەل هەوە و نڤیسەری پارڤە بکەم. ل پێشیێ نڤیسەر بەحسێ هەستا نەتەوی یا خەلکێ باشوورێ کوردستانێ بەرامبەری پرسێن نەتەوی دکەت، لێ دیسا ژی نە ل دویر و نە ل نێزیک بەحسێ هەستا نەتەوی هەر نەکریە ڤێجا چ جای ل باشوورێ کوردستانێ و وەکو ئەم هەموو دزانین هەستا نەتەوی ل باشوورێ کوردستانێ گەلەکا بهێزە و نێرکێ داگیرکەریا عیراقێ و بەری وان ژی چ ئنگلیز و چ ئوسمانی نەپەژراندییە و هەردەم کویرها بەرخوەدانێ لێ گەرم ب گۆڕ بوویە، لێ بۆچی نەگەهەشتیە چ ئەنجامێن دلخۆشکەر ئەو ژی دەولەتەکا سەربخۆ ئەو هندەک ئەگەر و فاکتەرێن دنن و مەودایێ ڤێ گۆتارێ دەلیڤەی نادەت بەحس بکەم.
مادەم گۆتار ل سەر مژارا هەستا نەتەوییە فەربوو نڤیسەری هەر چ نەبیت پێناسا هەستا نەتەوی کربایە و ل گۆڕەی وێ پێناسێ رەوشا ئیرۆیینا باشوورێ کوردستانێ شرۆڤە کربایە و دیار کربایە کانێ ل کیش ئاستییە، ئەرێ د ئاستێ پێدڤی دایە یان نە، لێ وەنەکریە هاتیە بێی هێرڤە وێڤە رەوشا باشوورێ کوردستانێ و وێ ئەزموونا ئەڤە نێزیکی ٣٠ ساڵانە لێکدانی سفرێ دکەتن! ڕاست سەیرە چونکو ئەڤ هەرێما دبێژنێ باشوورێ کوردستانێ نابێژم سەد دەر سەد بەرهەمێ خەبات و بەرخوەدانا نەتەوا کورد ب تنێیە چونکو رۆلێ زلهێزێن جیهانی ب تایبەت یێ فرەنسا، بریتانیا و ئەمریکا ناهێتە ژبیرکرن و دەرخستنا برایارا ٦٨٨ێ زۆنا دژە فڕین کو بوویە سەدەم ئەڤ هەرێمە(باشوورێ کوردستانێ) ژ هێرشێن عێراقێ بپارێزیت و هێدی هێدی بەر ب دەولەتا دیفاکتۆ بچیت و ئەڤ دیفاکتۆیە هێشتا یا بهێزە و ئەگەر مە یاریکرێن سیاسی یێن باش هەبن دکارن ئەڤێ قۆناغێ ڤەگوهێزن بۆ دەولەتەکا دانپێدای ژ لایێ زلهێزێن دونیایێ و ب تایبەت یێن خودان دەنگێ ڤیتۆ د UN ێدا. ل ڤێرە دیار دبیت کو هەرێما کوردستانێ یا ڕاستتتر حوکمەتا هەرێما کوردستانێ نەچارە پێگیری بریارێن UNێ و هێزێن هەڤپەیمانیا ناڤنەتەوی بکەتن چونکو ئەو هێز بارمتەیێن مانەڤەیا حوکمەتا هەرێما کوردستانێ د سنۆرێن هێلا دژە فڕینا ئارام دا و عێراق ژی پێگیریێ پێ دکەتن و نەشێت هێرشی سەر هێلا دژە فڕین بکەتن و مەدیت دەما حوکمەتا عێراقێ پشتی ریفراندۆمێ هەمی دەڤەرێن دکەڤنە بەر ماددێ ١٤٠ یێن دەرڤەی ئیدارا حوکمەتا هەرێمێ دەست بسەردا گرت لێ نەشیا هێرشی بکەتە هەولێر و دەڤەرێن هێلا دژە فڕینێ دا(٦٨٨) هەر چەندە حوکمەتا عێراقێ و حشدێ بفیتا ئیرانێ دخاست داویێ ب حوکمەتا هەرێما کوردستانێ بینن! لێ نەشیان چونکو دەڤەر یا پاراستیە ب بریارا (٦٨٨)ێ یا UNێ. ل ڤێرە نڤیسەری خوە ل سەر رێڕەوا رویدانان هاڤێتیە و چەوانیا گرێل بوونا رویدانان د ڤی دەمی درێژدا(٣٠ ساڵ) تا کو گەهەشتیە هلوەشاندنا رژێما دکاتۆرا سەددامی(٩-٠٤-٢٠٠٣) و عێراق بەرەف دەلەتەکا تائیفی چووی و فیدارلی ژ لایێ قانوونیڤە و هەروەسا بهێزبوونا پێگەهێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ ل سەر ئاستێ ناڤخوەیا عێراقێ و ناڤنەتەویڤە. ڕاستە دڤیا ئەڤرۆ حوکمەتا هەرێما کوردستانێ ل ئاستەک دن بایە و گەلەک دەرفەتێن زێرین ژ دەستدانە لی دیسا هەبوونا ڤان هەموو هێزان ل کوردستانێ بۆ پاشەرۆژا کوردستانێ دبیت ببیتە مەترسی لێ دڤێت ژبیر نەکەین هەر ئەڤ هێزەبوون کو کوردستان پاراستی و ئاڤەدانکری و هەتا ئەڤرۆ ژی مە دپارێزن.
دبیت نڤیسەر و گەلەک خاندەڤان ژی بێژن: ما خۆ نە ژبەر رەشبەلەکیا چاڤێن مە هاتنە بۆ بەرژەوەندێن خوە هاتنە! ڕاستە لێ لڤێرە بەریەک کەفتنا بەرژەوەندانە و هەبوونا وان هەتا ڕادەکێ باش د بەرژەوەندا مەنە و ئەم دکارین گەلەک مفای ژ ڤان هەموو هێز و لایەنان بکەین و مرۆڤ دکاریت مفای ژ ئەزموونا هۆن کۆنگ، سنگافۆرە و ئەلمانیا ببینیت، لێ ئەڤە کارێ حوکمەتا هەرێما کوردستانێیە.
هەرچەندە نڤیسەری یا خاستی بەحسێ ئاستێ هشیاریا تاکێ باشووری ل هەمبەر پرسێن نەتەوی بکەت لێ نە دویر نە ژی نێزیک بەحسێ ئاستی هشیارییا وی نەکریە و دیسان ئەو چ پیڤەرن ئاستێ هەستێ تاکی پێ دهێنە پیڤان و دیارکرن، دیسان دیار نینن. ژ لایەکیڤە رەخنێ ل دەستهەڵاتێ دگریت(ئەڤە مافێ ویە) کو یا بێ پلان و ستراتیجییەتە و ئەڤە ڕاستە لێ دیسا دڤیا هاتبایە دیارکرن د کیش بیاڤی دا و کارتێکرنا ڤێ سیاسەتا چەوتا حوکمەتێ ل سەر بیر و هەستێن تاکێن کورد ل باشوورێ کوردستانێ کرییە. خالا هەری گرنگ کو دهاتە خاستن ب باشی ل سەر ڕاوەستابیە پەیوەندیێن پارت و لایەنێن کوردیە و ئەگەرێن ڤان هەموو ناکۆکیێن د ناڤبەرا پارتێن کوردستانی دا نە ل سەر پرسێن نەتەوینە بەلکو یێن بەرژەوەندانە و رۆلێ تاکی ل کێمکرن و هێورکرنا ڤان ناکۆکیان چییە؟ مادەم رۆلێ تاکێ کورد نەیێ ئەکتیفە، سەدەمێن ڤێ نە ئەکتیفیێ ڤەدگەریت بۆ تاکڕەویا پارتێن کوردستانی کو هەردەم خۆ ب رێبەر و خەمخۆرێن دۆزا نەتەوی ددانن، لێ دپراکتیکدا تەنێ بۆ بەرژەوەندێن خوە دۆزا کوردی بکار دئینن. ژبلی دەراڤێ کارکرنا رێکخراوێن جڤاکێ سڤیل دویری هەژموونا پارتێن کوردی ل باشوورێ کوردستانێ خەتماندنە ئانکو نەبوونا کەشەکێ دیمۆکراتی رۆلێ تاکێ کورد قەڕساندنە، نەک قەڕساندنە بەلکو رێک گرتنە و هەر بزاڤەکا بکەن ب تێکدەر و جاسوس و ب دوژمنێن ” ئەزموونا حوکمەتا هەرێما کوردستانێ دزانن” لەوا دبینین گەلەک رویدانێن نەتەوی ل سەر ئاستێ کوردستانا مەزن رویدەن لێ تاکێ باشوور خوە بێدەنگ دکەت و ئەگەر هندەک چالاکی بهێنە کرن ژی توشی رێگری و دەردەسەریا دبن.
ئاستێ هەستا نەتەوی ل باشوورێ کوردستانێ ژ هەر جار پارچێن دن ل پێشترە و بەرهەم ژی دیارە، ئەڤرۆ پێگەهێ کوردان ل ئاستێ ناڤخوەیا عێراقێ و جیهانێ دیارە، ئەگەر نە ل ئاستێ پێدڤی بیت ژی لێ دیسا کورد ل عێراقێ هەژامرەکا بسەنگن.
من دخاست پتر ل سەر ڤێ نڤیسێ بنڤیسم چونکو ئاستێ هشیارییا نەتەوی مژارەک پر گرنگ و هەڤیرەک ئاڤکێشە، ناخزم زێدەتر دەمێ هەوە بگرم. بۆ نڤیسەری دخازم بێژم: تە شیانێن نڤیسینێ هەنە لێ گرنگیێ بدە رێنڤیس و ڕستنا هەڤۆکان، ژ لایێ رێزمانێڤە(گرامەرێڤە) پر شاشی هەنە و من نەخاست هەموو شاشیێن رێنڤیس، ڕستە سازی و رێزمانی دیار بکەم چونکو گۆتار دا بێ تام و درێژ بیت.
گازندا من ژ دکتۆر شەعبانیە کو هێلای ئەو هەموو شاشی هوسا بساناهی دەرباز ببن.
١٠-٠٥-٢٠٢١
