جاسم محمد شرنەخى
مرۆڤ چ تاک یانژى جڤاک چەند تۆشى تەنگاڤى و نەخۆشیان ببیت، هەر دڤێت دلێ وی ب چرایێ ژینێ، ب هیڤی و ئومێدێ، یێ گەش و ساخ بت. كارتێكرنا فشارێن دەروبەران ل سەر مڕوڤی نابت ب گەهت قویناغا بێ هیڤى و بێزاڕبوونێ، ئەها ئەڤە خاتوینا (مەریەم)ـه سلاڤ لێ بن د نەخۆشتیرن کاوداندا خۆدێ وێ شیرەت دکت: ((فكلي واشربي وقري عيناً))، واتە: (دلخۆش و ئاڕامبە)، خودایێ مەزن بەرێ وێ ژ هەمى هەستێن بێزارى و بێ ئومیدیێ دەتە باش. ئەڤ ڕەوشا نەخۆشا وارێ مە تێدا دبۆرت و ئەڤە چەند سال بوورین گوهوڕین بەرەڤ باشیێ نا هێنە دیتن، تشتەکێ سرۆشتیە هاوڵاتى پێ داخبار و خەمبار ببت، چەوان نە؟! و د بیاڤێ سیاسیدا هیچ پێشکەفتن نینە، هەلبژارتنێن گشتیێن هەر چار سالان جارەکێ هەمان وەزعى بەرێ یانژى خراپتر ل دویڤ خۆڕا دهینت، هەر ئەو تاس و ئەو حەمامە، کێرفێ گەندەڵیێ گەهشتیە داویێ هەژار هەژاتر لێ دهێن و بێکارى ساڵ بۆ ساڵێ بەربەڵاڤتر دبت، لێ سەرەڕاى وێ چەندێ دڤێت ئەم باش بزانین ژیانەکا باشتر قەد ب بێ ئومیدێ و بێزاربوونێڤە ناهێت، چونکى بێ ئومێدى مرنە، وەکى هاتیە گوتن: ((نە بێ ئومیدى ل گەل ژیانێ دبت، نە ژیان ل گەل بێ ئومێدیێ چێدبت))، بێ هیڤیبوون و بێزارى نە ڤێ گاڤێ و نەبەریا نها و نەک ل ئایندەیدا قەت چارەنینە و ژیانەگا خۆش پەیدا ناكتن. ل هەر کنارەک و جهەکێ جیهانێ بت، هەلبەت بێ ئومێدیا مللى (الإحباط الشعبي) و بێزاریا گشتى (الیأس العام) باشترین دیاریە ژبۆ زالم و گەندەڵکار و سیاسیێن خراب و لایەنێن زڤردەستێن خرابکار ، ژبۆ سەلماندنا ڤێ چەندێ ئەگەر بەڕێ خۆ بدین ئەنجامێن هەلبژارتێن بووریێ عیراقێ و هەلویستێ نەرینیێ بایکوتا بەشەکێ مەزن ژ خەلکێ، کو ل دۆرێن 40% ژ هاوڵاتیان نە چۆبوون دەنگدانێ، دیاربوو ئەنجامان دۆپات كرن هەر ئەو هەلویستێ نەرینیێ بوویە ئەگەرێ سەرەکیێ خورتبوونا قەیرانان، هەر بێزاریا گشتى بوویە ئەگەرێ پتر قورخکرنا سیاسى، ئەو پارتێن تژى دلێن خەلکێ خەم و کەرب کرین، دیسان سەر و بنێت پەرلەمانى و دەستهەڵاتێ کەفتنە ددەستێن واندا زۆر پتر ژ جارێن بەرێ. ب هەژمارتن و حیساباتێن سیاسى و هەتا یێن سادەژى، بێزاڕى و بێ ئومیدى بۆ هاوڵاتیان زۆر زۆر زیانبەخشە، وەکو میناک دێ بێژین: ئەگەر ژ ملیون دەنگدەران کوتلەیەکا هەڤگرتى هەبت – واقعێ كوردستانێ و عیراقێ خرابترە ژی- قەبارێ وێ 250 هزار دەنگدەرێن مفاداربن، یا پێکهاتى بت: ژ هێزێن تایبەتێن صرف حزبى و ژ بندیوار، ….و هتد، هەڤكێشەیەكا دیالكتیكیا بەرۆڤاژە، ئەڤجا هندى ڕێژەیا خەلکێ نەڕازی کێم ببت، وێ دەمى دێ ڕێژەیا کوتلەیا زڤردەستا بلندتر لێ هێت، واتە دێ فەرزکین ئەگەر ژ 750 هزاران کەسەکێ دەنگێ خۆ دژى کوتلەیا زڤردەست نەدا، وى دەمى ئەڤ کوتلا بەحس ژێ هاتیە کرن دێ 100% ب دەستخۆڤە هینت، واتە کووما هەڤگرتی دێ ژ چارێکا سەدێ بەرەڤ گەهشتنا ئاستێ سەد ژ سەدێ چتن، هەمى ژى ب ئەگەرێ پاشگەزیا پڕانیێ! ل عیراقێ و کوردستانێ پارتێن مەزن ئەوێن تەڤلى گەندەڵى و زولمێ بووین، هیچ خەم ب کێم بەشداریا جەماوەرى د هەلبژارتناندا نینە، بەرۆڤاژ ئەو سەوكا دكەنە خێر و ئۆمێدەوارێن مرنا ڕۆلێ هاوڵاتینە وەکو فاکتەرەکێ هەڤڕک ل هەمبەر نوخبەیا سیاسى، هەر ب ڤى ئاوایى ل مسرێ ل سەردەمێ حوسنى موبارەکی ڕێژەیا بێزارى و بێ خەمیا جەماوەرى جاران زۆر زۆر زێدەبوو تا ل ساڵەکێ رێژەیا دەنگدانێ هاتە خوارێ و نێزیکى 5% بوو، ئەها ل وى دەمى ڕێژەیا سەرکەفتنا موبارەکێ نێزیکى 100% لێهات، ژبەرچى؟!، چونکى ئەوێن چووین دەنگدانێ تەنها کوڵە (عەبد)، دەرفەتپەڕیس، پاتەخوار و مفاوەرگرتیێن وى سەرۆکى و حزبا وى بووین، هۆسا بێى سختەکارى و ب ڕەحەتى موبارەک و حزبا وى گەهشتن کوپیتکا وێ یا وان دڤیا، ل ڤێرێ ژى هەر ل پەى وێ دەوسا مەزنێ وەغەرکریێ مسرێ حزبێن باڵا دەست دچوون ویێ دچن، گەل و وەڵات ب ئالیکاریا بێزاری و بێ ئومیدیا جەماوەرى گەهشتیە ڤى حالێ بێ حالان! هویر مێزەکرن ل پلانا فیرعەونێ کەڤن و فیرعەونێن نوى خۆیا دبت، خەونا زالمان ئەوە جەماوەر ل سەر سێ جۆران دابەش ببت: (هندەک ژ خەلکێ ببنە کوڵە و عەبدێن وى)، (هندەکێن دیتر ببنە عەبدێن شەهوەت و خۆشیێن نزم سیاسەت و ژیانا گشتى ژبیر بکن)، و جۆرێ سیێ (قەبارەیێ مەزنێ مللەتى ژى ئومێدا وى ب گوهوڕینێ زۆر لاواز ببت)، هوسان قورئانا پیڕوز وێنێ وێ تراژیدیا مەزن ڤەگوهاستیە: ((فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ، إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ))، واتە فیرعەنی خەلكێ خۆ سادە و ئاقل سڤك دیتن، لەوا شیا وان ب سەردا ببت هەلبەت ئەو خەلكەكێ ژ رێ لادایبوون، هێلا پەحنا گرنگ ژبۆ فیرعەونا ئەوە خەلک بکەڤنە د کومکوژی و جینوسایدا بێ ئومێدیێدا. هەر هۆسان دەججالێ سیاسەتێ، زانایێ فلۆڕەنسى نیقولا ماکیافیلى چەندین جاران د کتێبا خویا (میر)-دا چەختکریە ل سەر وێ چەندێ کو دڤێت میر و حوکمڕان هەمى ئومێدەکێ د دلێن هەڤڕکاندا بکوژن، وى دەمى دێ رۆلێ حاکمى بتنێ مینت و دێ شێت وەکى وى بڤێت سیاسەتێ بکت، هوسان ئێکجار دێ بێ منەت بت، چونکى خەلک ب ئەگەرێ پەتایا بێزاربوونێ دێ بنە ساخێت مری. لەوا چارە نە ئەوە ئەم وەکى وێ یا (ئەبو نەواسى) گۆتى ڤەگێڕین: “وداونـــي بـالـتـي كــانــت هــــي الــــداءُ- ب هەمان دەرد من دەرمان بکەن”، دەردێ مە ئەوە رۆلێ جەماوەرى لاوازە، هەلبەت دەرمان دێ ئەوبت ئەگەرێ دەردى نە مینت، واتە رۆڵێ جەماوەرى ڤەگەرت و ساخ ببت، هیڤى و ئومێد سەر ژنوى زیندى ببن، هەر وەکى خۆدایێ مەزن مە ب بانگێ حەق ژ خەوا گران مە هوشیار دکت: ((وَلَا تَيْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ)) – ژ فەرەج و خەلاسکرنا خوداى ب ئومێدبن، بێزاربوونێ پاڤێژن. چارە ئەوە وی چراکێ گەش جودا ژ هێزێن بەرژەوەندى پەڕێسێن زڤردەست ل كیڤە بت، وكی هەلگرێن وێ پتر گەش بکین، یا دروست بتنێ ئەوە ب دلێن پڕى هیڤى و هەستێن ئەرینى ڕەفتارێ و سەرەدەریێ بکین، یا ئەرک د ستویێن مەدا ئەوە ژ بۆ دەوروبەران ئومێد بەخش بین، چارە ئەوە ڕۆلێ جەماوەرى ب هێز ببیت، بەرەڤ هندێ بچین تا بگەهینە ئاستەکێ کاراترین فاکتەر ل کریار و پڕۆسیسا سیاسى هاوڵاتیێ هوشیار بتن. ئەگەر ب چاڤەکێ گەشبین سەحکینە ڤێ ڕەوشێ دێ نیشانێن خلولەیى و لاوازیا ستەمێ بینن، هندى ئومێد ب خورتر لێ بهێت، ئەگەرێن هەلوەشیانا تەلاڕێ زولمێ دێ زێدەتر لێ هێت، لەوا هەر چەوان بت دڤێت خۆ نە دەینە دەست مرنا بێ ئومێدیێ، دڤێت کاربکین و گەشبین بین، هوسان دێ خۆشى هێتە ڕێکا مە ((تفاءلوا بالخیر تجدوه))، ب ڤێ چەندێ هەوڵ هەوڵ و پێنگاڤ پێنگاڤ دێ نیزیکى ڕێکا ڕۆهنا خەلاسبوونێ مینا گەلێن ڕێكا خو بڕین و كەهشتین ئاستێن بلندێن پێشكەڤنێ.
