جاسم محمد شرنەخى
وەکى بەرکێت یاریا دومینێ یێن هەڤ پەساڕتى، هەر دەمێ ئێک دهێتە لڤاندن هەر زوى هەمى دکەڤن، ئەها وەسا باژێر و باژێرک و یلایەتێن ئەفغانستانێ ب لەزاتیەکا دەربازى هەمى پێشبینیێن سازیێن هەواڵگیڕی و سیخوڕیێن ئەمریکا و رۆژئاڤاى کەفتن د دەستێن تەڤگەڕا (تالیبان)دا، هەتا رۆژا ئێک شەمبێ بووری 14-8-2021 پایتەختێ وەڵاتى (کابوڵ) ژى ژلایێ تەڤگەڕێڤە هاتە کونتڕۆڵکرن بێى هیچ بەرگریەک هەژى گۆتنێ. ل گۆڕەى ئاجانسا رۆسى یا هەواڵان سەرۆکێ وەڵاتى (ئەشرەف غەنى) بەریا دەربازبوونا شەرکەڕێن تالیبان بۆ ناڤ تاخێن پایتەختى، ئەوى ڕێکا ڕەڤی بەرەڤ تاجیکستان دایە بەر و چار ترۆمبێلێن پڕى پارە و ل گەڵدا هندى شیای هیلکوپترەکێ ژى دڕاڤ و پارە هەلگرت، سەرۆکێ ئەڤغانستانێ هەمى ڕەڤاندن و قەبارەیەکێ باش ژى هێلا د ڤڕۆکخانا تایبەتدا، چونکى ڕێ نە بوو ڤڕۆکا وى و تڕۆمپێلێن وى هەڵگرن! ئەڤێ کەفتنا دڕاماتیکیا حکومەتا ئەڤغانى ب سەرکێشیا (ئەشرەف غەنى)، وانەیێت پڕى رامان پاشخۆڤە هێلان، لێ کا ئەوێن بۆ خۆ مفاى ژێ وەرگرن؟! بۆ یێن ب چاڤ یا ڕۆهنە ئەمریکا د پەیوەندیێن نێڤدەولەتیدا ئێک خوداوەندێ هەى د پەڕێست، ئەوژى (بەرژەوەندیێن وێینە)، چ جار و چ زەمان و ل چ کنارەکێ دونیایێ دەستبەردارى وى خوداوەندى نابت، ئەو بتنێ نە گهۆڕە، هەر ئەوە قەت پشتدان بۆ ناهێتەکرن، ژبلى وێ هەمى تشت، هەمى لایەن، هەمى گەل، هەمى وەڵات د چارسویا گهوڕینیدانە، ئەڤە ژ بناغەیێن عەقیدا ئەمریکا یا سیاسیە هەر ژ دەستپێکا پەیدابوونا دوەڵەتا ویلایەتێن ئێکگرتیێن ئەمریکا ل ساڵا 1776 و تا نها ژى هۆسانە و بباوەرم هەتا ئەمریکا هەیە ژى دێ هەر هۆ بتن، لەوا زۆر ب ئاسانى پشتا خۆ دایە حکومەتا ئەڤغانى ئەوا ئەڤە بیست ساڵە پشتا خو ب ئەمریکاڤە گڕێداى و چ بو گەلێ خو نەكری، تەنها گەندەڵی و بندیوار چێكرین وەكی دەستهەڵاتدارێن كورد – گورەی ڕاپورتێن تایبەت- (1 لسەر 6 ێ) لەشكەرێ ڕاستەقینە هەبوو، (250 هزار بندیوار ژ سەرچەمێ 300 سەربازان)، ئانكو وێ حكومەتێ خۆ ب هیڤیا ئەمریكاڤە هێلابوو. ل ڤێرێ چەند سادەییا شاشکێن مە بەرچاڤ دبت دەمێ ئەم د بێژن: ئەمریکا ل 1975 خیانەت ل مە کر، یانژى ل سەردەمێ شەرێ کەنداڤێێ دویێ و سەرهلدانێ ل ساڵا 1991، هەتا نڤێسەر و پەیامنێرێ جەنگێ (جوناسان ڕاندڵ) تڕانا ب ئەقلێ سەرکردایەتیا کوردى دکت، هەمبەر وەهم و خەیالا خیانەت و نە خیانەتا ئەمریکا و ژ کتێبا خویا ب ناڤ دەنگ: “نەتەوەیەک د هەڤقەتیانێدا، رێکێن کوردستانێ یێن ئەز لێ چوویم” بەشەک تەرخانکريە ژ بۆ شرۆڤەکرنا سادەییا مەزنێت شۆڕەشا کوردى ئەوێت دلگرانیا خۆ ژ وەزیرێ دەرڤە یێ ئەمریکا (هنرى کیسنجەر) ى خویاکرین و وى نڤیسەرى ناڤێ وى بەشى کریە “کومەڵگەها کینسجەر یا خێرخوازى”، ب ڕاستى هەتکا ئەقلێ مە کوردا یێ برى! خاڵەکا دیتر گەلک هەژى ل سەر ڕاوستانێیە و دیسان جهێ زۆر مفاوەرگرتنێێە، ئەوژى ئەوە: هەمى دەمان چەپەرێن حکومڕانیا گەندەڵکارى و ستەمێ زۆر زۆر خلولەنە، قەت خۆ ل بەر چ ناگرن هەتا خۆ ل بەر هۆڕەباى ژى ناگرن، چونکى ئەو حکومەتێن گەندەڵ مەزنترین هێزا نە هێتە ژ ناڤبرن هێزا مللى د هەلوەشینن، دەستهەڵاتدارێن گەندەڵ وێ وززەیا زەبەلاح ژ کار دئێخن و ل خۆ دکەنە نەیار. لەوا مە ل ئەڤغانستانێ دیت ئەو سوپایێ ژمارا وى (300) هزار سەرباز یێن ب و رۆخسارێ خوڤە وێنێن پلنگان ددان، لێ ل گەل دەستپێکا ڤەلڤینێن (تالیبان) دیاربوو ئەو پڵنگێن ژ پاتەی نە، بەلێ ب وێ پڕچەککرنا ئەمریکى و هەڤپیمانێت ویێن ئوڕۆپى و مەشق و ڕاهێنان و خەرجکرنا زێدەتر ژ 1000 ملیار دولاران ل سۆپا و دیسان ل هێزێن ئەولەهى و ئەمنیێ هاتینە مەزاختن هەمى بەرامبەر تەڤگەڕەکێ شەرکەرێن وێ ل سەر پشتا ماتوڕسکلا دهاتن هەمى هێزێن ناڤهاتى بوونە دوو جورێن پڵنگان، جۆرەک وەکى پڵنگان خۆ دهڵاڤێتن بۆ ڕەڤێ و جۆرێ دویێ بوونە پڵنگێن پاتەى. ب کورتى ئەو خرابکاریا دەستهەڵاتێن نە دادپەرەر و یێن گەندەڵکار ل گەل و وەڵاتان دکن، هەلبەت ل ڕۆژێن ڕەش کوڕین گەلى خولامێن دەیکێن وان دەستەهەڵاتداران نینن شەرى بۆ وان بگن و ئەو مافیایە ب لەزاتیا مامزا و هندەک ب لەزاتیا مۆشەکا هندى شیایین بۆ خۆ ژ وەڵاتى بەهرەکا دیترا پارا بدزن و ب چەپەڵى ب ڕەڤن! ئەگەر ژ ئەڤعانستانێ بەرێ خۆ وەرگێڕین عیراق و کوردستانێ دویر نینە هەمان سەربۆر دۆبارە بت، گەر بڕیارا ئەمریکا ئەو بت پشتا خۆ بدت رۆژهەڵاتا ناڤین و مەزۆبۆتامیا پێخەمەت جەختکرنێ ل سەر هەردوو دۆسەیێن هەڤڕکێن وێ یێن بووینە نمرە ئێک ژبۆ گرنگیدانا سەرەدەریێ، بلا ب خۆ ب جەنگا ساڕ ژى بت، واتە ب کێبەڕکیا ئابۆرى و دەستناڤداچوونا سیاسەتا نیڤدەولەتى بت، هەردوو هەڤڕک: واتە تەنینێ سۆر (چین) و هرچێ سپى (رۆسیا).
