کرمانج هاریکی
هەموو سەردەمێك ئایدیا رولێکی سەرەکی لە ئاراستەکردنی مروڤ دا دەبینێ. هەموو ئێدیەمە ژیانیەکان بە ئایدیا رێکدەخرێ. هەموو پرێنسیپی رێکخستنیش دەگەرێتەوە بو بونی ئایدیایێك لە سەر بناغەی بیرکردنەوە کەوا هاتبێتە کایەوە . هەر مەودایێکی لوجیک و ئایدیای لێی بێ کاریگەر و غایب بێ ئەو مەودایە مەودایێکی جەنجالی و مەترسیدار دەخولقێنێ. ئایدیا بەرهەمی بیرلێکردنەوەیێ مروڤە لە چونیەتی تێروانینی ژیانی پێشەروژیدا. ئایدیا و میتودەکانی هاودەم دەتوانن ئەتموسفێرێکی هاوچەرخیانە بئافرێنن. هەر هەمان ئایدیە دەبێتە لوجیکێکی راستەڤینەی رێژەیی بو فەراهەمکردنی ئاسویێکی لە یەك تێک گەیشتن لە بەینی کەسەکان و کومەلگاکان ، بە شێوازی دیالوگی مروڤەکان بتوانن پێکەوە هەلکەن. هەر هەمان ئایدیا و لوگیگە کەوا دەتوانن سیستەمێکی سیاسی یەکتر قەبولکردن لە بەینی خویان بێنێتە کایەوە. کە بتوانێ لەم نێوەندەدا میتودی دیالوگ ببێ بە ئامێری دروستکردنی فەزای پێرسپێکتیڤ لە بەینی ئایدیاکاندا . ئایدیا و لوجیک هەردو پێکەوە دەبێتە ئایدیولوجی واتە هزر و واقع ئەمەش ئەوە دەگەیێنێ چونیەتی بە عەقلەنە بیرکردنەوە لە چونیەتی بەرێوەربدن و دەستنیشانکردنی چارەنوسی کومەلگایێك کە مروڤ بە شێوازی لوجیکی بەرێوە ببات. کەس و رولی کەس لە ناو کومەلگادا بەوە هەلدەسەنگێنرێ کەوا حیسابێکی مەیدانی بو ئیدێیەکانی کەسەکان بکەی. کوکردنەوەی ئەو ئیدێیانە و هەلسەنگاندن و پوختەکردنیان لە چوارچێوەی پرێنیسپە زانستیەکاندا کەس دەکاتە بناغەی تێروانین. واتە مروڤ لێرە هەست ب گرنگی بونی خوی دەکات. تاك دەبێتە سەرچاوەی بیرمەندی هەست بە گرنگی گیرانی رولی خوی لە ژیاندا دەکات. ئەگر هات و ئەم شێوازە بیرکردنەوەیە بو بە بناغەی دروستبونی حیزبی سیاسی ، ئەو حیزبە سیایێە دەبێتە خاوەن ئەیدیولوجیایێکی زیندە. دەتوانی بە بەردەوامی زیندو کارا و کاریگەر لەناو کومەلگاکەدا بمێنێ. کام حیزب توانیویەتی بەبێ ئەیدیولوجی پەرە بە ژیانی حیزبایەتی وەک حیزبێکی جەماوەری بدەت؟ زوربەی ئەو هیز و حیزبە بێ یایدیا و ئیستیراتیجیەتی سیاسی توشی کریزە دەبن. واتە ئەیدولوجی شتێکێ هەرە گرنگە بو مانەوەی حیزبێک کە توانای راگرتنی جەماوەری خوی هەبێ. کام جەماوەر دەبێتە پالپشت و بناغە بو حیزبی سیاسی؟ تەنها ئەو حیزبانە دەتوانن ئەو ئەرکە بگرنە ئەستو کە وا تاک بتوانی لە ناو رێزەکانی دا هەست بە بونی خوی بکات. خو وەک پەراوێز و لەبیرکاو نەبینێ. هەردەم دەستەیەکی جەمعی لەسەرەوە بە بێی گرنگی دان بە تاکەکانی خورەوە بریارە چارەنوس سازەکان نەدەن. ئەوسا حیزب توانای رابەرایەتی کردنی خەلك و جەماوەر دەبێ . دەتوانی گەلێکی خاوەن ئارمانج و دوربین و بەرهەمداری هەبێ. ئەو گەل و کومەلگایانەی بەرهەمدار بن بێگومان خاوەنی ئایدیای کارەمەی تاکەکانن . هەر مللەتێکی ئەم سەرزەمینە تاکەکان نەکاتە بناغەی دروستبونی ئایدیاکان! گەلێکی مشەخور و هەژار و بێ ئەکتیڤیتێت دەمێنێتەوە. دەکەوێتە ژێر رکێفی دەستەیەکی دەرەکی بێ بەزەیانە هەلسوکەوت لەگەل چارەنوسی دەکات. ئەگەر پرسارێك لێرە لە خومان بکەی بلێین ئایا حیزبە کوردوستانیەکانی باشور توانیویانە بەو روانگەی جیهانبینینەی ئایدیالیزمانە گەلەکەیان بەرێوە ببەن؟ لە وەلامدا بە بێی جیاوازی ئیتیجاهە سیاسەکان دەتوانین بلێین نەخێر. حیزبی سیاسی ل باشوری کوردستان نەیان توانیوە خویان لە هەژمونی عەقلی کلاسیکی دینی رزکازر بکەن. بە هەمان تێگەهـ و میتودە دینیە ناراستەوخویەکان حیزبەکان خەلکی خویان پەروەردەیان کردوە و ئاراستە دەکەن. تاك و مورڤ لە ئیستیراتیجیەتی حیزبە کوردیەکان گرنگ نین. حسابیشیان ب خواست و داخوازی و پێداویستیەکانی تاك و کومەل نەکردوە. ئەوەی گرنگە لای حیزبە کوردیەکان سەروەت و بەرژەوەندی روژانەی رابەرایەتیەکان و حیزبەکانە. من لێرە وەك ئەزمون تەنها باسی ئەو حیزبە وەک نمونە دەکەم کە رابوردویێکی سیاسیم لەگەلیاندا هەیە. مەبەستم لێرە یەکێتی نیشتیمانی کوردستانە، کە ئەو لایەنە سیایێەیە بو کە زوربەی رەوشەنبیری کورد ب چاوی هیوا تێ دەروانی کەوا ببیتە حیزبێکی سەردەمیانەی خاوەن ئەیدیولوجیایێکی پتەوی سەردەمیانە. بتوانێت خوی لەو حیزبە کلاسیکە تەرادتسیونێلانە جیا بکاتەوە. کاریگەریێکی بەرچاوی لە سەر کورد و روژهەلاتی ناوەراستیش هەبێ. بەلام بەداخەوە. نەك نەیتوانی ئەو موهیمەیە هەلگری، بەلکو بو بە خرابترین و بێ کارامەترین حیزبی سیاسی بەتایبەت دوای دەست لە ئەیدیولوجیەت هەلگرتن. کەسەکانی سەرکردە بون بە روئیای رو تێکردنی جەماوەرەکەی . فسفس پالەوانی وای لێ هەلکەوت وا هەست دەکرد هەمو جیهان پێ قوت دەدرێ. تاك وا بێنرخ کرا تەنها ئەندامانی ئەو حیزبە بەتایبەتی ئەوانەی مێشکیان کار دەکرد بێزیان لە خویان دەبویەوە. بویە ئەمرو گەیشتە دوریانی هەردو سەرە مەرگ. تەواوی قەعیدەی جەماوەری خوی لە دەست داوە.
