محسن ئۆسمان
دیاردە و مۆدێلەکا گەلەک فهێت و بەرچاڤ، د پرۆسێس و پرۆپاگەندا هلبژارتنان دا ل باشوورێ کوردستانێ، وەک بازارا کرین و فروتنا کادر و رەوشەنبیران گەرم دبیت. راستە رۆلێ کمباخ و خوەفروشێ رەوشەنبیران هەرزوو د دیرۆکێ دا هەبوویە، چونکو هەردەما پلاتۆنی هەلبەستڤان/ رەوشەنبیر ژ کۆمارا خوە، هاڤێتینە دەرێ و تا نوکە ژی ئەڤ دیاردا گەمار یا بەدەوامە! ل سەر ڤان پاشخانان دپرسین، گەلۆ چ دەنگ و باس، د کۆمارا رەوشەنبیرێن کورد دا هەیە؟ دیارە د ڤێ کۆمارێ دا، تۆبەکرنا دەسەلاتێ مانشێتێن هەرە سەرەکی‌نە. ئەڤ پرۆسێسا تۆبەکرنێ، نە ژ باوریێ هاتیە، بەلکو ژ هەژاریا ئەقلی و پرنسیپان زایە. ڤێ یەکێ، ئەخلاقێ پێگریێ، گوهەری ئەخلاقێ بەرژەڤەندیێ، گۆتار و پەیاما رەوشەنبیرێن بەرخوەدەر، دەربازی پاشبەندی و پرۆپاگەندەیا دەسەلاتێ کر‌یە. ئەز باورم ل کاودان و رەوشەکا هوسا بوویە، جولیان بەندا ــ Julien Benda، د پەرتووکا خوە “خیانەتا رەوشەنبیران/ 1927” دا، هەتکا وان رەوشەنبیران دبەت، “ئەوێن تەڤ بزاڤا وان بەر ب مەبەستەکا بەرژەڤەندیا وان ڤە دچن”. هەروها لێنین ژی دبێژیت: “رەوشەنبیریان پتر شیانێن خیانەتێ هەنە، چونکو وان پتر شیانێن ئینانا ئارگۆمێنتان هەنە”. د ڤێ هێلێ دا، گاستۆن باشلەر دهێتە دەنگ و دبێژیت، زانا و ئافرێنەرێن مەزنێن جیهانێ، د نیڤا یەکێ یا ژیانا خوە دا شۆرشگێرن، بەلێ د نیڤا دووێ یا ژیانا خوە دا، دبنە پارێزڤان. ئانکو گەلەک کەسان، ژیانا خوە ب قەهرەمانی دەسپێکر، لێ ل داویا ژیانا خوە کوولەداری هلبژارت.ئەگەر دوهی ل رۆما کەڤن گۆت بیت: “دەنگێ گەل، دەنگێ خوەدێ‌یە”، پا گەلۆ ئیرۆ ل نک مە دەنگێ گەل، دەنگێ کێ‌یە؟ ئەرێ ئەڤ رەوشا دەڤەر و گەلێ مە تێرا دبۆریت، دخوازیتە بێدەنگی یان ژی دیالۆگێ؟ د ڤان بوویەرێن بۆری دا، بێدەنگی و بێهەلویستیا رەوشەنبیرێن کورد، تەڤ رەوشەنبیر راستی دەهمەنی و ڤەدەریا فۆکوی ب خوەکوژتنا “ئارکۆلۆژیا بێدەنگیێ” بناڤکر بوو، کرینە! ئێدی “سروشتێ گشتیێ رەوشەنبیرێ هەڤچەرخ ب خوە رەوشەنبیرەک سەختەکارە، رەوشەنبیرێ سەختەکار ژی، بەری هەر تشتی رەوشەنبیرەکێ خوەفروشە، چونکو سیستەمێ سیاسیێ سەردەستێ مەژی هشک، دەنگێ رەوشەنبیرێ راستەقینە بڕیە و رەوشەنبیرێ خوەفروش و پترۆدۆلار ژی سەردەستبوویە!” ب ڤێ یەکێ، رەوشەنبیریا دەڤەرێ، د بنواشێ خوە دا راستی شکەستنێ هاتیە، چونکو رەوشەنبیریا بەرخوەدانێ، دەربازی رەوشەنبیریا دەستداهێلانێ بوویە، رەوشەنبیریا بەرسینگگرتنێ ژی، دەربازی رەوشەنبیریا ترسێ بوویە و رەوشەنبیریا ئەکتیڤ، دەربازی رەوشەنبیریا پەسیڤبوویە. لەورا کولتورێ ترسێ، رەوشەنبیریا “نەمری د بێدەنگیێ دا” بەرهەمئینایە. ئێدی تشتێ ئیرۆ ژ تەڤان پتر باندۆرێ ل مە دکەت، نەخوەشیا “فۆبیا/ ترسێ”یە، فۆبیا ژ “ئۆلی، پارت، سیاسەتێ و نەریتان”. لەورا سیاسەتمەدار و رەوشەنبیرێن د خەیالا خوەیا فۆبیا ــ Phobie دا دژین، نکارن/ ناخوازن بەرەڤانیێ ژ مافێن خەلکی بکەن. ئها ئەڤێ تێگەهشتنێ، جورەکێ “رەوشەنبیریا فۆبیا/ نێرگسیەتا رەوشەنبیریێ” درستکریە، کو ئەڤ بوونەوەرە خوە بکەتە پرۆژێ کرین و فروتنێ! مخابن پارت و دەسەلاتا کوردی، تەڤ مۆدێل و دیاردێن جوان و بروومەتێن گەلێ کورد، ئەنفال و تالانکرن!ب کورتی، راستە دڤێت ئەو ژی بهێتە گۆتن، گەلەک هزرمەند، فیلۆسۆف و رەوشەنبیران رۆلەکێ ب روومەت و سەربلند د دیرۆکێ دا هەبوویە، مینا کیرکگارد ــ Kierkegaard دبێژیت: “ئەو هزرا ئەز ژ پێخەمەتی دژیم و دمرم”. لەورا ناپۆلیۆن دگۆت، دەما ئەز رەوشەنبیرەکی دبینم، ئەز هەست ب دەبانجا خوە دەکەم! ل داویێ دبێژین، دڤێت ئەم ریتما دیرۆکێ فام بکەین و وژدانا خوە ب ئاگرێ پرۆمیسیۆس بسۆژین، داکو د ناڤ مە ژی دا دیۆگینەک ــ Diogene پەیداببیت، ب چرایێ خوەیێ ئەقلی، رێکا مەیا ئازادی و سەرخوەبوونێ رۆهن بکەت.
محسن ئۆسمان
بەرلین، 2021.09.13
