بێکەس بەرواری
پشکا ئێکێ (١)
دیموکراسیەت :-
به ری به رسڤا ڤان پرسیارا بده ین پێتڤی یه کورته شلوڤه کێ بو دیموکراسییه ت و هه لبژارتنان و جڤاکێ بکه ین چنکو دیموکراسیه ت بخو سیسته م و پرۆسه یه که که پێتڤیا بژینگه هه کا ساخله م هه ی ژبوو پراکتیزه کرن و گه شه پێدانێ دناڤ جڤاکێ دا . جڤاکێن پێشکه فتی دڤی سه رده می نویدا دیموکراسیه تێ وه ک پێهنگاڤه ک ده ستپێکی هژماردکه ن ژبوو گه هشتن بجێبه جێکرنا هنده ک شێوه یێن دی یێن ڕێڤه به ریا دام و ده زگه ه و جڤاک و وه ڵاتان و دیموکراسیه ت بخو ئایدیولوجیه ته ک و پرۆسه ک ڕێخوشکه ره ژبو گه هشتن بئارمانجێن به رفره هتر ژبوو جڤاک و خۆشگوزه رانیا هه ڤوه ڵاتیان .
هه لبژارتنێن عیراقێ و باشورێ کوردتسنانێ :-
هه لبژارتنێن عیراقێ و باشورێ کوردتسنانێ کاره ک پۆزه تیڤ و هه وڵدانه که ژبو پراکتیزه کرنا دیموکراسیه تێ و پێهنگاڤ هاڤێتن به ره ڤ دیموکراتیه تێ ، گرنگه و باشتره ژ پێهنگاڤ نه هاڤێتنێ ( موماره سه کرنا دیموکراتیه تێ بکێماسی ژی بیت باشتره ژنه بوونا دیموکراتیه تێ ) جورێن هەلبژارتن ولیسێن بەربژێران :- د ده ما هه لبژارتنان دا چه ند جورێن به ربژارتن ( کاندید ) کرنا یێن هه پن وه کی لیستا دائێخستی که پارتێن سیاسی ( کیانێن سیاسی ) بریارا لسه ر ده ستنیشانکرن و ڕێزبه ندیا به ر بژێران ددە ن لگوڕ ئه نجامێن هه لبژارتنان . و لیستا نیمچه ڤه کری که ده نگنده ر دکاریت ده نگێ خو بده تا لیسته ک دیارکری و کاندیده ک یان چه ند کاندیده کان . ده نگدان بکه سێن دیارکری دناڤ لیستان دان خاڵێن پۆزه تیڤ یێن هه ین هه م ژبوو که سێن دیارکری و هه م ژبوو وان لیستان که ئه و که س دبنه ئه گه ر ژبو کۆمکرنا ڕیژه یه کا زۆرتر یا ده نگده ران . پێچەوانەیی لیستا دائێخستی کە دەنگێت بو لیستی هاتین دبنە ئەگەرا دەرچونا هندەک بەربژێرێن وان دەست نیشانکرین وچێ دبیت نە ژهەژی نوێنەرایەتیکرنێ بن وببنە ئەگەرا کێماس ولاوازی یا دکارێ پەرلەمانتاری دا ، وەدرەفەتێن سەرکەفتنا دهەلبژارتنێن دی دا لاواز تر لێ بکەن .
هەلبژارتن وئەرک وماف :-
هه لبژارتن ده ستپێک یانژی مینا کلیلا ئاڵوگۆڕیکرن و ده ستهه ڵاتگرتنێ یه وپه یمانه که دناڤبه را ده نگده ر و ده نگ پێ ده ران دا . ددە ما هه لبژارتنان دا پێتڤیه کاندید ( به ربژێر) لگوڕ هنده ک مه رجێن دیاکر بهێته ده ست نیشان کرن و و خودان به رنامه یێکی دیارکری بن ژبوو وان سالێن نوێنه رایه تی کرنا ده نگده ران و هه روه سا ده نگده ران ژی پێتڤیه زانین و شه ره زایه کا باش هه بیت لسه ر وان کاندیدێن ( به ربژێر ) و بڕه نگه بابه تیانه و دویر ژکاریگه ری و باندۆرێن مه لسه ر به حس لێ کری وه ک ئاین و عه شیره ت و مالبات وپارتایه تی . ئه رکێ ده نگده ران ده نگدان و چاڤدێکرنا و ان ده نگ پێده رانه دجێ به جێ کرنا په یمانێن خودا و خزمه تکرنا ده نگده را و هاوڵاتیان و هه روه سا ئه رکێ ده نگ پێده ران (کاندیدان ) ئه وه که به رنامه یێکێ ڕوهن و ئاشکرا و سه رده میانه بێخنه به ر چاڤێن ده نگده ران و پرۆژەیێن ده م کورت و ده م درێژ پێشکێش بکه ن و هه می هه وڵ و شیانێت خو دیار بکه ن ژبو ڕازیکرن و مسوگه رکرنا باوه ریا ده نگده ران و پشتی ده رکه فتن و سه رکه فتن دهه لبژارتنا پێتڤیه کو بکێمیڤه ڕێژه یا 50 % ژوان په یامانان جێ به جێ بکه ت ئه وێت دبه رنامێ هه لبژارتنان دا هاتین و بڤی ڕه نگی دێ شێت باوه رییا ده نگده را پارێزیت وکار و پرۆژه یێن خو دێ که ت پێوه ر ژبوو هه لبژارتنێن دی ودێ دەرفەتان هه م ژبوو پارتا خو و هه م ژبو خوژی زێدەتر لێ کەت. لباشورێ وه ڵاتێ مه بگشتی و لده ڤه را مه بتایبه تی کاندیدکرن بڕه نگه کێ گشتی نە لسه ر بنه مایێن ژێهاتیاتیێ و شیان و پسپوری و ئه کادیمی و تایبه تمه ندی دبوارێن جودا جودا و گرنگی دان بهه ر ناوچه یه کێ و ژییێ کاندیدان و ڕه گه زێ کاندیدان و شیان و لێزانینا وان دهێنه دیارکرن و ده ستنیشانکرن به لکۆ لژێر باندۆرا پارتایه تی و عه شیره تگه ری و بنه مالی دهێنه دیارکرن و نه شه هره زایی و لاوازیا وان کاندیدان په رله مانێ عێراقێ و کوردستانێ ژی پاسیڤ ونه کارا دکه ت و گه له ک ژوان نوێنه ران بتنێ ناڤه ک بێ ناڤه ڕۆکن و نه بوونا وان ژهه بوونا وان باشتره ، ئه ڤه ژلایه کی ڤه ، و ژلایێ دیڤه ده نگده رێن مه لباشورێ وه ڵاتێ و بتایبه ت لده ڤه را به هدینان لده ما ده نگدانان دکه ڤنه ژێر باندۆرێن پارتایه تی ، ناوچه گه ری و ئاینی و کولتوری دا و ده ما ده نگدانێ دا نه هزرێن خو لسه ر بنه مایێن بابه تیانه و ژێهاتن وشه هه ره زاییا کاندیدان و به رنامه یێن پارتێن وان دکه ن و نه ده ما ئه و نوێنه ر نوێنه راتیان وان دکه ن دوان چارسالان هه ڵوێستان ده ردبڕن ده ده مێ کێماسی و که م ته رخه میان دا ، له وما گه له ک جاران به ر بژێر ده نگێ ده نگده ر دکه نه مه تاڵ وڕێ یپێده ر بکارێ وان هه که چه ند دخراپ و نه گونجایی ژی بن و بێ ده نگیا هاوڵاتیان وبه رگری نه کرنا وان ژماڤێن خویی ڕه وا دبنه ئه گه را که م ته رخه می و گه نده ڵی و بفیرودانا سه ره وه ت و سامانێن وه لاتی وبێ باهرکرنا هه ڤوڵاتیان ژ خزمه تگوزاری و خوشگوزه رانیێ.
له وما لگوڕ باوه رییا مە پڕانیا وان کاندیدێن ده نگان بده ستڤه دئینین نه لسه ربنه مایێن ژێهاتیاتی و بسپوری و شه هه ره زایا وانه و نه لسه ر بنه مایێ به رنامه یێن وان یێت هه لبژراتنانه و نه لسه ر بنه مایێ تایبه تمه نیدیێن وانه به لکۆ زێده تر گرێدایی عه شیره تگه ری وئاینی و بنه ماله ی و هه روه سا لسه ر بنه مایێ چاڤلێکه ریا جڤاکی و گرێدانا ده نگده ران بپارتێن سیاسی ڤه و ئه ڤ گرێدانه گرێدانه ک نورمال و ئاساییه دهه می جڤاکێن جیهانێ دا به لێ ئه گه ر لسه ر بنه مایێن په یره و و پرۆگرام و به رنه مایێن هه لبژارتنان بن و نه لسه ر بنه مایێن گرێدان ده نگده ران بهزر و بیرو وباوه رێن باب و پایران و پاپه ندبوونا وان بوان پارتێن سیاسی ڤه لگور که ڤنه شوپی و چاڤلێکرنێ بیت .
ا .