جاسم محمد شرنەخى
وەکو هاوڵاتیەکێ کورد زۆر جاران دەمێ دبینم مەزنەکێ کورد د ئاخڤیت دەستێن من ب دلێ منڤەیە، دبیژم هیڤیە پەیڤەک دەستەواژیەک ژ دەڤى وى نە دەرکەڤت ئەم پێ شەرم بکین، خەلکەکێ بیانى بێژن: ئەها ئەڤە سیاسیێن وە کوردانن! پەندەکا کەڤ دبێژت: (مرۆڤ ل بن ئەزمانێ خۆ یێ ڤەشارتیە)، واتە دەمێ مرۆڤ دئاخڤیت ڕاستیا ئاستێ خویێ عەقلى و دەررۆنى و ڕەوشەنبیر ژى ئاشکەرا دکت. سیاسەت د ڕاستى و بونیاتێ خوەدا کریارەکا مەزن و ئاستبەرزە، زمان و فەرهەنگەکا خویا هەڤکیف هەیە، لەوا سرۆشتیە یا دویر بتن ژ ئاخفتن و دەربرینێت بازارکى و چارسیان، تا وى ڕاددەى هەر ژ کەڤندا و تا ئەڤرۆ گۆتاڕێن سەرکێش و پێشەوایان د هێنە هەژمارتن ئێک جۆرێن تەکەستێن ئەدەبیێن گرنگ د بیاڤێ پەخشاندێدا، زۆر جاران گۆتارێن مەزنەکێ لیدەرەکێ وەرچەرخانەکا مەزن پەیداکریە، ل دەمێ ڕەوانبێژیەکا زمانى ل گەل شارەزاییەکا سیاسی و حیکمەت و ئاقلمەندى و دیسان ڤوڵکانەکا هەستگەرمیێ ژێ باریە، ل ڤێرێ دا بەحسێ نموونەیەکێ ژ مێژوویا چەرخێ نووزدێ بکین دەمێ سیاسەتمەدارێ مەزن حاکمێ ویلایەتا تکساس (سام هیوستن – Sam Houston) ل سالا(1830) هەمبەر گونگریسا ئەمریکى ڕاوەستاى و خوتبەیەکا پڕى ڕەوانبیژى خواندى و ئێک پەیڤ دووبارە نەکرى، وەکى سحرێ ئاخفتنێن وى جهێن خوە ل هۆش و دلێن (هندیێن سۆر) خوەدیێن ژ بنیات خەلکێ ئەمریکا کر و بەرێ وان دایە ئێمزاکرنێ ل گەل حکومەتا ئەمریکى، ئەڤێ چەندێ سەرۆکێ ئەمریکا یێ وى دەمى (ئەندرۆ چاکسۆن – Andrew Jackson ) پاڵدا ژ (هیوستن)ـى بخوازت ب چتن خەلکێ ویلایەتا تکساس ژى، پێخەمەت وان ڕازى بکت ب هێنە ل گەل واشنتون نە چنە ل گەل مەکسیک، وى ژى ڕازیبوونا خوە دەربرى، لێ گۆتە سەرۆکى: هندەک زەلام و دراڤى ب دەمە من و تە خەم پێ نە بت، سەرۆکى لێ ڤەگێڕا: ئەگەر مە ئەو هەبان مە ئەڤ چەندە ژ تە د خوازت، هەر وەکى گۆتیێ: مە زمانێ تەیێ ڕەوان هەیە، ئەو بەسە، ئەڤى سەرکێشى چالنچ قەبوول کر و چوویە تکساس، بەردەوام ل سەر هوش و هەستێ تکساسیان ب ڕەوانبێژیا خوە کار کر، دماوەیەکێ کێمدا (هیوستن) کارى دوو بریارێن وەرچەرخێنەر ب خەلکێ تکساس ب دەتە کرن: ئێک بەرێ وان ژ چوونا ل گەل مەکیسک ڕاوەستینت، دوو: بەرێ وان بێخیتە واشتنون، ئانکو: بهێنە ل گەل ویلایەتێن ئێکگرتیێن ئەمریکى، ب ڤێ سەرکەفتنا مەزن سەرۆکێ ئەمریکا ئەو خەلاتکر، باژێرەک ب ناڤى وى ژ ناڤ باژێرێن ویلایەتا تکساس ناڤ کر، ئەڤە نە تشتەکێ زۆر سەیرە، ئەگەر تو مێژیوویا هەر مللەتەکێ بخوینى دێ بینى گۆتارێن سەرکردەیان چ کارلێکرنەکا مەزن کریە، چونکى کەسێن سیاسى بژارەیا هەرە مەزن یا وەڵاتێ خۆنە، ئەون یێ جەماوەرى ب ڕێڤە دبن، لەوا دڤیا گۆتنێن وان هەژى وى جهێ بن یا وان گرتى. یا هەژى ئەو بوو: مەزنێن مە کوردان ئەوێن گەهشتینە سەرێ بلندترین دەزگەهێن نیشتمانی، بها و قەدرێ وان جهان زانبیان، و گۆتارێن خوە کربانە چەتر و خیڤەتەکا مەزن، پەیڤێن وان کومکەربان، نەکو هند نزم شۆرببا تا گەهشتبا دەستەواژەیێن پەپۆلیست و بەرتەنگێن حزبى، نە هاتبان خوار هەتا مە ئاماژەیێن تبلا دیتبان ل گەلدا گازیێن حزبیێن بەرتەنگ و بچیک ژ بۆ ڤەمراندنا هەر ڕەنگ و دەنگەگێ دیتر ژبلى دەنگ و ڕەنگێ حزبا وى، و بنگۆڕکرنا هەر خەونەکێ ژ بلى خەونێت ویێت تولیتاریێت چ نە هێل بۆ یێن دیتر ژ مللەتى وى، مخابن خوداى مرۆڤ گەهاندبت مەزناهیا مللەتکێ مرۆڤ ب ئیڕادەیا خو لادت، دۆپات بکت مەزنێ حزبا خۆ بتنێ یە!
