محمەد چەلکی
ژ شەهەمزاری و روی ڕەشییا حوکمدارێن ڤێ رۆژهەلاتێ ئەوە کو هەر رەخنەکا بچویک لێ بهێتە گرتن، یەکسەر هزار و ئێک بەردەڤک دێ وێ رەخنێ ماندەل کەن! ئەگەر ئەو رەخنەگر وەڵاتیێ وان بیت، ئەڤە خودێ ژێ ستاند و زیندانێن شهگرتیێن بیست گەز و نیڤا لبن عەردی دێ لێ بیتە ئوتێلێن پێنج ستێر! ئەو ب تنێ نابیتە مێهڤان بەلکو مال و خێزانا وی ژی دکەڤنە بەر گەف و چاڤ سۆڕیا زەندک بادایێن وان یێن ژ هەر رەوشت و مرۆڤاتیێ دبشاڤتی. هەلبەت ئەڤە وەک قانوونەکێیە و هەمی دەستهەڵادراێن دەڤەرێ ڤەدگریت.
ئاژانسا رێکخراوا خوراکی یا جیهانی کو ناڤدارە ب (WFP) د نویترین ڕاپۆرتا خوە یا ساڵانە دا بەڵاڤکریە و تێدا هاتیە عێراق ل رێزبەندا حەفتەمینە ژ وەڵاتێن برسی.
هەلبەت ڕاپۆپرتێن ڤێ رێکخراوێ و تەڤایا رێکخراوێن دن یێن سەر ب (UN)ێ ڤە دویرن ژ گێولی و خاترگرتنێ بەلکو دڕاستن و نەجهێ دوودلی و گومانێنە، تەڤ ڕاپۆرتێن (UN)ێ پێخەمەتی هاریکرنا لێ قەومیان و باشترلێکرنا رەوشا مرۆڤێن بێ دەستهەڵات و لێ قەومی. د کارەسات و دەمێن تەنگ دا تەڤایا رێکخراوێن (UN)ێ بانگەوازا ل خێرخازێن جیهانێ و حوکمەتان دکەتن دا دەستێ هاریکاریێ درێژ بکەن و وان لێ قەومیان ژ وێ تەنگاسیێ دەربێخن. کەسێ هندی مە کوردان فایدە ژ رێکخراوێن (UN)ێ نەدیتیە و پرسا ئەنفال و گرتیێن سیاسی و ڤەگوهازتن و هەتا دگەهیتە کۆرەڤا ١٩٩١ێ بریارا ٦٨٨ێ هەچیێ چاڤ نق نەبیت ڤی رۆلێ پیرۆزێ ڤان رێکخراوێن مرۆڤایەتی ژبیر ناکەت و دێ بەردەوام سوپاسگوزار بن و رێزێ لێ گریت، هەموو بەرهەمێ خەبات و گڤاشتنێن وانن بۆ سەر رایا گشتیا جیهانێ، دێ ڕاسپاردێن وان بەرچاڤ وەرگریت.
عیراقا پشتی کەفتنا دکتاتۆریێ (٢٠٠٣) ب سایا سیاسەتا تائیفی و دویری رەوشتێ دیمۆکراتیێ و بەڵاڤەبوونا گەندەلیێ و هەژموونا ئیرانێ عێراق ژ هەر ئالیڤە داڕمیا هەتا گەهەشتیە ڤی ئاستێ نوکە کو هەر دەولەت نەمایە بەلکو هندەک دز و جەردەچی حوکمڕانیێ دکەن. حوکمەتێن جەردەچیا ژ بلی پاشڤەمان و دویر بوون ژ شارەستانیێ و گەرمکرنا شەرێن تائیفی و لا بەلا پێڤە تشتەکی پێشكێشی وەڵاتیان ناکەن و هەما ل رەوشا ساخلەمی و خزمەتگوزاران مێزە بکەن دێ دیار بیت کانێ حوکمەتا تائیفی چ پێشكێشی عیراقیان کریە؟ هەلبەت ژ بلی داڕمیانێ ژ هەر ئالیڤە تشتەک دن ل شکەڤا عێراقیان نابینی، هزر بکەن ل سەدەمێ مالکی ٦٣٨ ملیار دولا ژ خزینا عێراقێ بەرزەبوونە؟ ئەرێ ئەڤ پارە کیڤە چوونە؟
ڕاستە عێراق یا زەنگینە ب سامانێن سروشتی و ئاخەکا قەڵەو بۆ چاندنێ ڵی ئەگەر باجانسۆرکێن تورکی و ئیرانێ نەهێن دێ خارنا وان بیتە حەسرەت؟
یێ ل رەوشا ئابووریا عێراقێ و هەروەسا هەرێما کوردستانێ مێزە بکەت دێ بۆ دیار بیت کو عێراق ب هەرێمێڤە یا ل سەر هەڕفتێ داڕمیانا بئێکجاری. ئەگەرێن ڤێ چەندێ ژی ئەوە کو گرانی و بەردەوام زێدە بوونا نرخێ شتوومەکان بەرسینگا وەڵاتیان گرتیە و بێکو رەوشا وان یا دامەزراندن و هەلێن کاری و داهاتەکێ شایستە هەبیت.
ئەڤ رەنگێ دەستهەڵاتداریێ یا قورخکاریا هەموو بزاڤێن ئابووری و سیاسی ل چ جهێن جیهانێ نابینی لەوا ڕاپۆرتا رێکخراوا (WFP) یا درستە و ژ هەرێمێ ژی دگریت. هەلبەت نەدامەزراندن و نەبوونا هەلێن کاری و قورخکاریا ئابووری ژ لایێ کۆمپانیێن نێزیکێ دەستهەڵاتداران جڤاکان بەرە ب هەلوەشان و لێکتارازانێ دبەت. د رەوشێن هوسا دا هەموو بانگەشێن تائیفی، نەتەوی بەرامبەری خوەستەکێن جەماوەرێ بێ ئاییندە و برسی بەر ئاڤدا دچن و تەنێ ئەزمان و پەحنکا دەڤی دوەستن و دبێ گوهدارن.
ژ برسێ و نەبوونا چ ئاسۆیێن هیڤی بەخش جەماوەری بەر ب خوە رێکخستن و سەرهلدانێ دبەن. هەلبژارتنێن ١٠-١٠-٢٠٢١ و کێم پشکداریا جەماوەری هۆشداریەک بهێز دایە یێ تێبگەهیت و دبێژیتە دەستهەڵاتدارێن تائیفی و گەندەل و قورخکار بۆ هەوە هەتا سەری ب ڤی رەنگی ناچیت.
برس و نەبوونا هەلێن کاری و ئاییندەکێ ئاسۆ گەش بزۆتێن شورەش و سەرهلدانانە و ئەڤ رۆژە ل عێراقا خەلکێ برسی ئەڤ دیمۆکراتیا هەڤالکراسی(مەرەم پێ یا خودانێن جووبیانە) و رۆژانە برسی لێ زێدە دبن، یا نێزیکە و هێشتا درویشمێن سەرهلدانا چرییا پێشینا ٢٠١٩ێ ل مەیدانا تەحریر د گەوریان دا مایە و وەکو چویڤێ موسای لهەمبەر دەستهەڵاتادارن یێ قیتە!
٢٦-١٠-٢٠٢١
دهۆک
