جاسم محمد شرنەخى
د ڕەوشەکا سرۆشتیدا مرۆڤ ل چ کنارەکێ دونیایێ بتن، ژبۆ ھەر ئەگەرەکێ گەشتەک کربیت، چاڤێن هەست و گیانێ وى هەر یێن ل قبیلەگەها ئاخا وەڵاتێ وینە، ل هیڤیا وێ رۆژێییە شۆل و کارێن وێ ب داوى بهێن دا ب دلەکێ پڕى شەوق ڕێکا ڤەگەڕیانێ ب دتن بەر و قەستا وارێ خو بکت یێ خۆداى ب ئيڕادەیا خۆ لێ شرین کرى، وەکى دبێژن: (شام شەکرە لێ وەڵات شرینترە). باشە ئەگەر خۆدای خەلکێ هەر وەڵاتەکێ ل سەر ڤینا ئاخا وان فرچکربیت و مێشک و هەست ل سەر عشقا وى پڕۆگرام کربت، پا گەلۆ چما هیڤیا پڕانیا گەنجێت مەیە ژڤى وەڵاتێ ب ڕەڤن، ئەوێ هەر ژ دەستپێکا هەبوونێ خێر و بەرەکت و ڕەندى و جوانێ لێ بارین، ئەو خاکا خودایێ گەردوونى ل سەردەمێ لەهیا مەزن بەرێ بابێ دویێ یێ مرۆڤاتیێ (نۆح) پێغەمبەر (سڵاڤ لێ بن) دایە وێ چەندێ، ئەو ژ خۆدێ ب خوازیت ل وارەکێ پیرۆز وى و دویندەها وى بنەجهـ بکن ئەوژى جودیێ مەزن و دەوروبەرێن وى بوو: ((وَقُل رَّبِّ أَنزِلْنِي مُنزَلًا مُّبَارَكًا وَأَنتَ خَيْرُ الْمُنزِلِينَ)) المؤمنون 29، چما ئەڤ خاکە ل بەر جاڤێن گەنجان بوویە دۆزەخ؟! بەرسڤا پرسیارا بوورى هەر کەس ل دویڤ ئاستێ وژدانا خۆ ددت، یێ وژدانا وى توننە سەرکى باددت و بابەتێ بەرەڤ وى ئاقارى دبت یێ ئاغایێن وى ل وێرێ نرخێ خۆفرۆتنا و ژدانا وى بەریا فرۆتنا خامەیێ وى ددەتێ، لەوا مە دیت سەر مەزنەکێ سەرێ وى نیڤەکا شاشەیا تەلەفزیۆنێ گرتى شرۆڤەکا ئەفسانەیى ژ بۆ دیاردەیا (نویا کەڤنا) کۆچبەریا گەنجان دکر و دگۆت: ئەڤ گەنجێت کوردستانێ دهێلن چ ئەگەرێن ڕەوا وان نینن، تەنها کێشە ژوان ب خۆیە، شکەستى و فاشلن د خواندنا خودا، بەهرەکا وان سەرپێچى و تاوانێن یاسایێن دکرین، یانژى تەمبەل و کەسانێن نەرینینە..هتد دوماهیێ ژ ڤێ زنجیرا ئاخفتنێت دلئێش. و ئێکە دیتر پەنا برە مەهزەلا قاونا زگئێشا دڕهاى و د گۆتە مە: “دەستێ دەرەکیێ” ل پشت ڕەڤینا گەنجان، پیلانەکا دەرکیە ڤان گەنجان پاڵددت ڕێکا ڕەزیلکرن و سڕوسەقەما مان و نەمانا دارستانا بیلارۆسیا بدەنە بار دا بگەهنە وەڵاتەکێ ئۆڕۆپى، ژنوى ل وێرێ خۆلامینیێ بۆ خەلکێ وێ بکن! بڕاستى دەمێ مرۆڤ گۆهـ ل ڤان جۆرە مەخلۆقان دبت، باش خۆیا دبت کا قەبارێ کارەساتان ل وەڵاتێ مە چەند یێ مەزنە، تەنها ئەڤە ژ گەنجان کێمە هندەک بهێن کویزێن خۆ ل سەر دلێن وان پشکێنن، وسەمایێ ل گەل ئاوازێت تراژیدیێن خەمێت وان بکن!! زۆر یا ڕۆهن و دیارە کا چما نەک تەنها گەنجان دڤێت وەڵاتى بهێلن بەلکێ یێن ب ناڤ ساڵانڤە ژى چووین ئاخینکا ڕادهێلن کو عەمرێن وان هەمى بێ بها چووین و وان دەرفەتێن باش ژ دەستدایین، پەشێمانن کوردستان نەهێلایین و مشەخت نە بووین، چونکى ئەگەرێن چوونێ گەلەک پترن ژ یێت مانا مرۆڤى ل جهەکێ بناڤ وەڵاتێ تە بت و دڕاستیا خۆدا چ ژ ڕامانێت وەڵاتى نە مابن! وەڵاتێ ڕاست ئەو جهە یێ ژ هەمى جهێن دیتر پێدڤیێت ژیارەکا مرۆڤانەیا ب کەرامەت تێدا مسۆگەر بت، ژیانەکا وەکى ئەوا ژ مەسیح پێغەمبەرى (سلاڤێن خۆدێ لێ بن) هاتیە ڤەگاهستن دەمێ دبێژت: ((ب نانێ بتنێ مرۆڤ ناژیتن)) ئینجیلا (مەتى 4:4)، ژیارا مرۆڤانە هەلبەت ئەوە: یا عەدالەت تێدا بەرقەرار، یا وەکهەڤى تێدا بەرجەستە، یا ڕێزگرتن ل هاوڵاتیان تێدا گەش، یا ئازادى تێدا سەروەربت، یا گەنج د ناڤا وێدا سەرفەراز و سەربلند بن و شیانێت وان ب چاڤێ گرنگیدانێ مێزە لێ بهێتە کرن، وەڵات واتە: ئەو جهە یێ هەر پێنج پێدڤیێن گرنگ هەبوونا خۆ لێ هەین: (فسیولۆژى، ئێمناهى، کومەڵایەتى، رێزگرتن ل زاتێ مرۆڤى، ڕاستەقینەکرنا زاتێ مرۆڤى)، هەر وەکى زانایێ مەزن (ئبراهام ماسلۆ)ـى خۆیاکرى، هەر کەسەکێ خۆ ب مرۆڤ دانت پێدڤیە ئەو پێنج پێدڤیە هەبن، ئەرێ دا ب وژدان باخڤین گەنجێن مە چەند ژڤان پێدڤیان دبینن، دا بۆستەکا ئاخێ کوردستانێ نە دن ب چەند وەڵاتێن رۆژئاڤاى؟! یا درۆست ئەوە ل ڤێ هەرێما ب زڕبەهرى و ستەما کومەڵایەتى هاتیە داگیرکرن بخۆ مسۆگەرکرنا پێدڤیێن بنەکى یێت فسیۆلۆژى ژى یێت ب زەحمەت کەفتین، ئەو پێدڤیێن ب خوارن و ڤەخوارن و پەداکرنا جهەکێ ئاکنجیبوونێ (خانیەکێ) گرێدایین یێت ب ئاسێ بووین، بەلکى ل گەلەک گەنجان یێت بووینە هزرت، واتە هەمى پێدڤیێن دیتر یێن سەر ڤێڕا ئەوێن ب (ئیمناهیا لەشى، و کەل و پەلێن رەحەتیێ و ئیمناهیا کار و فەرمانبەریێ و پێکئینانا هەڤژینیێ ورێزگرتنێ و داهێنانێ ) هەما بەحس نەکە، د ئاشۆپ و خەیالێدا ژى گەنج نا بینن، ڤێجا چەوا پرسیارا کانێ وەڵات نە هێتە گۆتن. ل وەڵاتەکێ پەترۆلى ب دەستڤەئینانا دەلیڤەکا کارێ حکومى حەفت ساڵان ب ڕاوەستت، لێ پیر و کالێن ل گەندەڵان خۆشتڤى و هەڤالبەند دکنە بن دیوار و مۆچێت ملیۆنى و چەند ملیۆنى پێ دبەخشن، وەڵاتەکێ بۆ ڤان بەحر و بۆ گەنجان ژەهر، دەردێ ڕەڤینى دیارە و بخۆدێ سویند دەرمان ژى دیارە، ئەگەر چاڤ ڤەکری بن و وژدان ب سلامەت بت.
