شەبان مزوری
بدیتنا من هەمی گوهارتنەک دناڤا هەر جڤاتەکێدا راستە ل دەستپێکێ ژ کەسەکی دەستپێشخەری دەردکەڤیت لێ ژبو گوهارتنێن گشتگیر لناڤا جڤاکێ سەربگرن دڤێت هگەمی ئەو کەسێن خوە ب خەمخور، چاکواز و مروڤبون ناسدکەن، هەرکەس لدویف پێگەهێ خوەی جڤاکی ، پیشەیێ و هێزا خوە بەشدار ببە دڤان گوهارتنا دا. بیرمەندەک هەرچەند خودان شیان بیت، بو دەمەک کورت دکارە کارتێکەر بیت و بو دەمەک درێژ اکتەرەک دیروکی، لێ ئەو هزروبیرێن ئەگەر تەڤایا چینێن جڤاکێ بەشدار نەبن، هەبونا وان دێ بیتە وەک نەبونا وان، بمن باشترین نمونە بو مە کوردا ئەهمەدێ خانی یە، چونکە دەما تو بەرهەمێ وی ئەڤرو دخوینی ئەستەمە کو باوەرکی ئەڤ مروڤە بەریا چەند سەد سالا ژیایە. هەمان ئەو دەردە و هەمان هوشمەندیە رەفتارێ لگەل دکەت.
سەردەما ئەوروپا چەرخێ روناکبیریێ دەستپێکری و مارتین لوتەر پاپایێ دێرێ کوشتی، فرێدریک نیتشە پشتی وی ب سێ سەد سالا مرنا خودێ راگەهاند. دناڤا ڤان هەردو قوناغا هەمی ئەو کەشەن خوە بخوەدان دونیابینیەک ناسدکر بەشداری ڤان گوهارتنا بو. بیرمەند، موسیقار، رومان نڤیس، هوزانڤان، هونەرمەند، شێوەکار، نڤیسەر، پیشەساز……. تا گەهشتە خودان کاپیتال و بەشەک مەزن ژ دەرەبەگ و دەستهەلاتدارا کو فاکتەرەکێ سەرەکی ب بەردەوام بونا کارێ گورانکاری دا د پاراستنا گورانخوازا ژ هەمی ترس، گەف و مرنێ، کو بو وان گرنگ نەبو ژێدەر ڤان ئاستەنگیا ئولیە یان کومەلایەتیە.
ئەڤرو من دخواست پیچەک لسەر شێوەکارێ فرەنسی جوزێف دێسیرێ، ل ١٤ سەپتەمبەر ١٧٩٧- ٢٣ ژانواری ١٨٦٥ ژیایە. ئەز دخوازم لسەر تابلویا ویا بناڤێ لافاو ( لەهی ) راوەستم. هەر چەندە دیسێرێ بەرهەمەک زۆر مێژویێ بشێوێ تابلویا پێشکەشی مروڤاتیێ کریە. تابلویا لافاو ل سالا ١٨١٨ چێکر و ل سالا ١٨٢٧ بو جارا یەکەمین هاتە نەمایشکرن سالونا هونەریا پاریس. بابەتێ جوسێف دیسێرێ لڤێرە لافاوا نوحە.
لسەر تابلویێ چارئەکتەر هەنە کو لدوماهیکێ بڤێ تابلویێ دیسێرێ دخوازیت هوشمەندی و دونیا بینیا جڤاکێ بدەت ناسکرن کانێ چەوا ئەم سەرەدەریێ لگەل ژیانا خوە دکین و چەند شێوێ سەرەدەریێ کارتێکرن هەیە لسەر پێشڤەچون و خوشگوزەرانیا مە.
لسەر تابلویا مروڤەک خوەدان زەند و باسکێن بهێز هەیە کو یارمەتی یا وان کەسا بدەت ئەوێن دناڤا لافاوێدا و وانا قورتالکەت. للایەک دی ئەم زاروکەکی دبینین کو دایکا وی ئەو ژناڤا لافاوێ بلندکریە ژبو نە خەندقیت، دایکا زاروکی هەیا ژێر سینگی دناڤا ئاڤێ دایە. لملێ راستێ ئەم پیرەمێرەکی دبینین کو تەنها سەرێ مای سەر ئاڤ. خوەدان ریهە، پیرە.
پەیاما کو دیسێرێ دخوازیت بگەهینیت زۆر یا سادەیە لێ پر واتەدارە. زەلامێ خوەدانێ زەڤلەکا لڤێرە نوینەراتیا هێزێ دکەت، ئو هێزە هەمی دەما فاکتەرێ یەکەمینە لسەر بژاردا جڤاکێ و ئەگەر بێت و هێز بشێوەک تەندوروست نە ئێتە بکار ئینان سەرئەنجام دکارە وێرانکەریەکا مەزن بیت.
ئەم ل تابلویێ دبینین کو خوەدانێ هێزێ پشت لهەڤژین و زاروکێ خوەکرن، هەولددەت ڤی مروڤێ پیرەمێرێ خوەدان ریهبەردایە، کو هیچ مفا تێدا نەمایە قورتال دکەت، ئانکو خوەدان هێز لڤێرە دخوازیت رابوردوی بپارێزیت لسەر نەما ئەڤرو و سوبە. ژن لڤێرە نیشانا ئەڤرویە، بەردەوام بونا ژیانێ یە، پاراستنا نفشێ مروڤاتیێ یە، لێ ژبەر دوهی هەڤژینێ وێ دەستبەرداری وێ دبیت. زاروک نیشانا پێشەرۆژێ یە، ئانکو زاروک سوبەهیا مللەتی یە و بەردەوام بونا پێشڤەچونا جڤاکێ یە. لڤێرە ژبیر کرنا ئەڤرو و کار نە کرن لسەر سوباهی ژبو پاراستنا دوهی کارەساتەکا مەزنە کو هەیا روژا ئەڤرو خەلکێ مە ژدەستێ ڤێ بوچونێ دنالیت. گرێدان بدوهیڤە و نە دەستبەردار بون ژ دوهی درەو و خاپاندنەک هەری مەزن و ئاشکرایە. یەکەمین دوهی چو ڤەناگەریت، هەروەسا گرێدان بدوهیڤە رەڤینە ژ ئەڤرو و سوباهی، واتە ئەڤ جورێ دەستهەلادار و خوەدان هێزا دخوازن شکەستا خوە ب تشتەک مریڤە بپوشن.
بکورتی و بکوردی ئەو کەسێ ئەڤرو و سوباهیا خوە گوری دوهی دکەت، گورا خوە بدەستێ خوە دکولیت.
