محسن ئۆسمان
یەك ژ كێشێن هەردەمێن كاراكتەرێ مرۆڤێ كورد، نەساخیا ئەز و ئەزاتیێ ژ وارێ تیۆری، دەربازی كریارێ کریە! ئەز و ئەزاتیا مە ب خوە ژی، ژ پاشبەندیێ دەسپێكریە و بەردەوامیێ پێ ددەت. لەورا نەبەس ئەزاتیێن سەختە بۆ تاکێ کورد هاتینە درستکردن، بەلکو ئەڤ ئەزا كۆپی و کەڤنار، ل سەر یێ دی دكەینە ئەزاتیا گشتی. ئانکو ئەڤ ئەزا “ئۆلی، نەتەوەی و ئیدیۆلۆگی”، دكەینە ئەزاتیا گەلەمپەری. سەرباری، ئەم ئیرۆ ل رۆژهلاتا ناڤین، ژ نەساخیا پارتان و ڤیروسا سیاسەتێ، کو خوە د ماسكێن ئازادیێ تاکو دگەهنە ماسكێن پەژیكا كۆرۆنا دا دبینیت. ژ بەر هندێ ژی، ئەڤ کاراکتەر ل هەموو دەرفەت و ئاستان، نکاریت تەندرست هزر و رەفتاران بکەت. ئها ئەڤ پاشخان و بنگەهە، جڤاکان وەک جەلەبێن بێ هزر و ئارمانج بەرهەڤ و ئاراستە دکەن. سەرباری کاربدەستێن مە ژی، هەموو رێک بکارئانین، تاکو ئەڤ گەلە گەهاندیە تۆنێلەکا دەرگرتی. ڤێ رەوشێ، هەژاری و ئارێشێن جڤاکی سەرهەڤکرینە. لەورا ل ڤێ دەڤەرێ، نەبەس گەندەلی و تالان پەیدابووینە، بەلکو ئێدی بووینە کولتور و زمانێ سەردەمی. ئها هوسا زمانێ “پەرلەمان، دادگەهـ و سیاسەتێ”، د گەریا پارت و سیاسەتا مە دا هاتینە داعویران. زێدەباری گەلێن دەڤەرێ، ل هەمبەر سەرهەڤیا بوویەر و پرسێن دیرۆکی و هێرشێن دژوارێن گلۆبالێ مالق مایە.
ب ڤێ یەکێ، ئەگەر مرۆڤ ب چاڤەکێ جڤاکناسی ل دیرۆک و خەباتا گەلێن رۆژهلاتا ناڤین بنێریت، دێ ب زەلالی خویا بیت، کو بزاڤ و کەدێن مەزن ل دەرفەت و جهێن شاش هاتینە مەزاختن. ئێدی ب ڤەگەریانێن دیرۆکێ دیار دبیت، کو فەلسەفە ل دەولەتا باژاری، ژ پرسیارێن سیاسەتێ ژ دایكبوویە، لەورا سیاسەتا بێ هزر و فەلسەفە، پرۆپاگەندە و درووشمێن ڤالانە. پارتێن مە ژی درووشمێن مەزن راكرن، لەورا ژ بلندی كەتن. ژ بەر هندێ ژی، کاراکتەرێن ڤان دەڤەران، کێماسیێن خوە ب درووشم و تێگەهێن مەزن پرکرینە! لەورا ئەم ل شوونا ل سەر سێکوچکێن: (“کار، کاپیتال و هێزا بەرهەمئینانێ”، “ئەقل، زانست و “ڤەکۆلینێن زانستی” و “ئێتنیک، نەتەوە و دەولەت”) براوستین و کار بکەین، مە گرانی و گرینگیا خوە دانایە سەر سێکوچکا “لاش، سێکس و خوەشیێ”!
ئەم نکارین واتە و ناڤەرۆکا تەڤگەرێن نەتەوەیێن کوردی، ژ دەرڤەی مۆدێل و پێلێن هنگی یێن تەڤگەرێن نەتەوەیێن دەردۆر فام بکەین. راستە کوردان پارت هەنە، بەلێ کێشا سەرەکی وەک پارت هزر و رەفتاران ناکەن! لەورا هێشتا ئەم ژێدەرێن خوە ژ هزرێن گەل ب گشتی وەردگرین، چونكو هێشتا ل نك مە ئێلیتە پەیدانەبوویە، داكو ببنە ژێردەرێن هزرێن گەل. ئها هوسا ئەو ئێلیتا هەی ژی، ژ دەرڤەی سینۆران دژیت و د بازنەكا ڤالا دا دژیت! ئها ئەڤە ژی، رەنگەكێ بێسەری و زڤرین د بازنەدا درست دکەت. ب ڤێ یەکێ، رەوشەنبیر و سیاسەتمەدارێن مە ژی، پتر کار ل سەر ئارگۆمێنتان، ژ شرۆڤەکرنا بوویەر و پێشهاتان دکەن. ئانکو رەوشەنبیر و سیاسەتمەدارین کورد، خەلکێ رادەستێ هزر و هشمەندیا ئەقلێ شکەفتێ کری. لەورا ئەڤ رەوشا دەڤەر تێرا دبۆریت، هشمەندیا خەلکێ مە ژ دیرۆکێ، بریە ئەفسانێ و ژ دوورهێلی چوویە چەڤەنگان/ سەرۆک. راستە مرۆڤێن مە وەک بوونەوەرێن جڤاکی، بزاڤێن پراکتیکی مینا کار دکەت، بەلێ پا هشمەندیەکا تیۆریا رۆهن بۆ ڤان بزاڤ و کاران نینە.ب کورتی، پشتی پێشکەتنا کەنالێن تەکنۆلۆژیایێ، تێگەهێ جادە دگەل ئۆپۆزسیۆن و پرۆسێسا هلبژارتنان هەڤ دگرن. ب تایبەتی ژی، پشتی مۆدێل و رۆلێ شۆرشێ ب واتەیا خوەیا کلاسیک لاوازبووی، هنگی جادێ رۆلەکێ سەرەکیێ نەرازیبوون و سەرهلدانان دیتیە. راستە ئیرۆ جادە، بوویە کەشەکێ گشتی و ڤەکریێ هەڤرکیێن سیاسی و ئۆپۆزسیۆنێ، بەلێ پا هێشتا کابووسێ ئەزاتیا پاشبەند یا ل سەر هشمەندیا جادێ زالە!
بەرلین، 2021.12.20
