شەبان مزوری
سەردێرا ڤی بابەتی من ژ یەهودیا وەرگرتیە، یەهودی دبێژن لناڤبەرا موسا و موسا نەهاتیە موسا. مەبەستا وان یەکەمین موسا پێغەمبەرە و دویەمین موسا کورێ مەیمونە کو تێ ناسکرن وەک ژیرمەندترین کەساتیێ یەهودیا ل ئسپانیا هاتیە دونیایێ و ل قاهیرە مریە، زۆر بەرهەم هەنە دوارێن جودا دا و ئەز بخوە بفەر دبینم کەسێن حەزا فەلسەفێ هەبیت بەرهەمێن وی بخوینیت.
ببوچونا من وەک تاکە کەسەک کورد و لدویف بەرهەمێ بەردەستێ من کەفتی ئەز ژی دبێژم کو کوردان لناڤبەرا ئەحمەدێ خانی و ئەحمەدێ نالبەند هیچ ئەحمەدێن دی نە بوینە. وەک مروڤ ئەز کەسەکم ئەوەندە پشتا هوزانێ و هوزانڤانا ناگرم، ئەگەر دژ نەبم. لێ بمن هەردو ئەحمەدا دونیابینیەک خوە ژ بو رەوشا کوردا هەبو و هەردوکا فەلسەفا خوە وەک نیتشە بهوزان دەربریە.
هەردو ئەحمەد بێ دودلی یەک دیتنن لسەر قەدەرا کوردا هەیە، کو کێشا سەرەکیا کوردا بێ سەری بویە، ئانکو نەبونا رێبەرەک خودان پروژەک نەتەوی زەلال ژبو گەلێ کورد. بمن هەتا نوکە زۆر کەسێن ئەحمەق هەنە دێ بێژن مە کوردا بسەدان ئەگەر نە بهەزاران رێبەڕێن دلسوز و خوگوریکەرێن نەتەوا خوە هەبوینە و هەنە. کالفامیا خوەدانێن ڤان بیروباوەرا ژ لاوازیا بیرکرنا وان تێت کو بەرهەمێ تێروانینا هەمان کەسان یێن خوە برێبەرێن مە کوردا ناسدکەن. سەرکردێن کوردا دزەلال نینن د هزرێن خوەدا، خوەدی پروژێن زەلال نە بون، هەما بێژە ئەستەمە لپرانیا جاران ئەز بخوە وەک کورد بزانم ئەڤە چ دخوازن؟ ئارمانجێن وان چنە؟ نەخشەک نینە کو مروڤ بزانیت کانێ پێگیرن یانژی لادان ژ رێکێ؟ هەلسەنگاندنەک راستەقینە نا کەن لسەر کێماسیێن خوە، بەلکو زۆر دشەرەزانە تەنها د یەک بوار دا ئەوژی چێکرنا بوهانایە ژبو شکەستنێن خوە و بپلا یەکەمین مللەتێ سادە تاوانبارکرن.
ژ هەردو ئەحمەدا و تا رۆژا ئەڤرو ئەم دنالین ژ بێ سەریێ. نەبونا سرکردەکێ خوەدان دونیا بینیەک و هێز و شیانەک کو بکاریت هەمی پێکهاتێن جڤاتا کوردستانی لژێر یەک سەیوان کومکەت ئەگەرا هەرا سەرەکیە کو کورد تا ئەڤرو بکولەتی دژین، چونکە بمن ئەگەر مروڤ بوژدانانە تەماشای وان کەسا بکەت کو رێبەریا کوردان کری د قویناغێن جودا دا دێ بینیت کو ڤان تەنها هەولدایە دایە گیانێ کولەتیێ پتر دناخێ تاکێ کوردا بچینن، شوینا کوردا فێرکەن کو بئازادی بژین.
ئەز د وێ باوەرێ دامە کو هەردو ئەحمەدا ژ نێزیک میکافیلی خواندینە و ناسدار بوینە لگەل بەشەک مەزن ژ هزروبیرێن روناکبیرێن ئەوروپا و فەلسەفا کەڤن، هەروەسا ئاگاداری هەبوینە لسەر مەرجێن سەرکەفتنا نەتەوا. هەردو ئەحمەد بێ دو دلی و ئاشکرا دکەن کو بێ دەولەتداری، بێ ئولیە، ئانکو لڤێرە بمن پێویستە ئەم بزانین کو پەیڤا ئول چەمکەک کومکەرە ژبو هزرێ، یانی تو چەندی ژیر بی ، خودان فەلسەفە بی، بسپورەک مەزن بی د ئولێ خوەدا هەبونا تە نابیت، ناڤ و دەنگێ تە نابیت، ئەگەر تە جوگرافیەک نەتەوی پاوان نە کربیت، واتە خودان دەولەت نەبی.
ئەستەمە مروڤی تێگەهشتن هەبیت بو کار و خەباتا مللەتەکی کو بسەدان هزارا ئەگەر نە بملیونا خەلکێ خوە بکوشتن دابیت نە ژبو سەرخوەبونێ. ئەم پشتی جەنگێ جیهانی یێ دویەمین و پشتی ژناڤچونا کومارا کوردستان ل رۆژهەلاتێ وەلاتی، ئەم دەستبەرداری دەولەتێ بوین و مە هەبونا خوە د ئوتونومی، مافێ رەوشەنبیری، براتیا گەلان دا ئاسێ کر.
هەرچەندە ئەز مروڤەک نە نڤیسکارم و نە کەسەک شارەزا مە د ئەدەبییەتێدا لێ بمن ئەم کورد تا رۆژا ئەڤرو بکویری لسەر فەلسەفا هەردو ئەحمەدا نە راوەستیاینە و دڤێت لهەر جهێ مە دەرفەت هەبیت ئەم وەک بەرێ بناغێ پەروەردا نەتەوی بەرهەمە وان وەرگرین.
ئەحمەدێ خانی دبێژیت :
گەر دێ هەبوا مە سەر فرازەک
ساحێب کەرەمک، سوخەن نەوازەک
نەقدی مە دبوو بە سککە مەسکووک
نە دما وەهە بێ ڕەواج و مەشکووک
ئەحمەدێ نالبەند دبێژیت:
غەم ئەوە ئەم بێ رەئیسین چەهوەری گرتی قرێژ
لەو ژدورڤە نا تە ئیسین کی ڤەنێریت تاویا؟
ئەو مروڤێ بێ تەعەسوب وی ببەن رێزا کەرا
دێ کەڤن بیرا خۆ غالب قەت نزانن چاکیا
دون و مللەت یەک قیاسە هەردووکا بگرن دوروست
دوژمنی کەیف و رەقاسە فەتحەکەت سەد ناحیا
غومرەکێ خش مرنەکا پیس ژەهرە مارە قاتلە
بێ لباس و خاسی و ریس عەیبە بو دل سافیا
شاعرا شولا تو بێژی دورەکا پر قیمەتە
بەسە تەفسیل و درێژی گەر نەهاتە بگازیا
ئەڤێن سەری چەند دێرەکن ژ هەلبەستا چی جهێ کورد لێ بن یا نالبەندی. هوزان نە گەلەک درێژە لێ ژبەر کو کوردێن مە زۆر مژویلن و زخۆر دەم لبەر دەستی نینە لەوما من کورت کر.
بکورتی و بکوردی گەلێن هوشمەند و لاواز نینن، چونکە پێچەوانەی زانستێ یە، لێ قەدەرا بەشەک مروڤا دکەڤیتە دەستێ زانا و دلوڤانا دا لەوما زانا دبن، قەدەرا بەشەک دن دکەڤیتە دەستێ کالفام و هوڤا دا لەوما دبنە کولە و نە زان.
