کرمانج هاریکی
بێگومان ئەز دبێژم نەخێر. نە ل زانا و نە ل بەرپرسێن ئێزدیا هێشت نەشیانە پێناسەیەکا راست بو دینێ خو دەستنیشان بکەن. نە خو ل سەر باشی و خرابیا ئولان یێکلایی نەکریە. من هیچ گومانەك تێدا نینە کو ئێزدی پاشماوێت باوەریەکا کەفنارا خوەزایی یا جیایێن زاگوروسە. ل سەر دەمێ سێ هزار سالیا پێش زایینی بیر و باوەرێن وان یێ خودا ناسی و هڤرکیا هێزا خێر و شەرا ب هەڤە گرێدانا هەردو هێزێن هەڤرک یێن هەبوی.بێ گومان د گەلەك قویناغاندا د دیروکا وان یا پێنج حەتا شەش هزار سالی دا گوران یێ ب سەردا هاتی.یێن توشی شکەتن و سەرکەتنا بوی.
لێ ب رەنگەکێ ل رەنگا یێن کاری د بن هەمی کاودانێن قورس و گراندا مانا خو وەکی ئەتنیەکا ئیمانی ب پارێزن. هەر وەسا یێن شیای ل چەند خو سیفات و هەلسوکەتێت خوزایی دینەکێ گەلەری لێ بخولقینن. بێگومان وەکی هەر باوەریەکا دی د دەستپێکێ دا یێڤەکری بانگخوازی بو. لێ ل گور سەردەم و بارودوخێ سەردەمان یێن هاتیە رێلێگرتن و سنوردار کرن.
مانا وان شاهدێن دیروکەکا کەڤنار یا گەلێ نوکە دبێن کەردە. بەداخەوا چ دینێن پێش ئیسلامێ و چ دینێ ئیسلاما سیاسی یێ ل لاش و مەزناتیا ئەزدایا خاری. کورد ل سەر ئولەکێ و باوەریەکێ نەمانە. زەردەشتیەتێ ب ناڤێ بهدینی و مەسیحیەتێ و ئیسلامێ کارتێکرنەکا هەردەم نێگەتیڤ ل سەر ئەتنیا داسنی ئەزداێا هەبویە. هەمی هەولا لناڤبرن و بچوک کرنا وان یادای. نەمزە ئیسلامێ هەمی را و ئالاڤ یێن بکار ئینای بو ل ئورتێ راکرنا ئەزدایا. دین ب جارەکێ و بێی جودایی هەمی درەون. کومەکا نەسابا و دزکەرا و درەوینا خو پێ ب خودان دکەن.
د ئولێ ئیسلامێ دا ب خو خاندنا فاتیحێ هیچ مەعنایەکێ بو مری نادەت. هیچ دەقەکێ قورئانی یان فەرمودەکا پێغەمبەری ل چ عەردا بەحسنەکریە کو ل سەر مری یان ل تازیا سورەتا فاتحێ بخوینن. ئیسلام قەبول ناکەت و رێ پێ نەدایە کو ل سەر مروڤێ غەیرە ئیسلامی پشتی مرنا وی قورئان ل سەر بێتە خواندن. بێگومان سورەتا فاتیحێ بەشەکێ گرنگێ قورئانێ و یێ ئەنتی ئینسانی و ناتولیرانسە.
ب رەنگەکێ پێتڤی بو وی وەختی ئێزدیا قەبول نەکربا وێ ئایەتێ بخوینن. چمکی ئەو بخو سوکایەتی پێ کرنا ئێزدیا ب خویە ئەگەر وی خەلکی سورەت الکافیرون خاندبا گەلەك د جهێ خودابو یا تولیرانس بو. لێ سورەتا فاتیحە بەس ل سەر غیر المضدوب علیهم دهێتە خواندن. ل گور حقد و دلرەقی و راسیستیا عەقلێ ئیسلا ما سەلەفی. ئێزدی د چاڤێت ئیسلامێدا المغضوب علیهم من. ب کافر و ساغیرون د هێنە دیتن حەتا کو جوزیێ ژی بدەنە بەیت المال. ئەگەر بوچی دا فەرمانا د ژێر فەتوایێت مفتیێت ئیسلامی ل ئێزدیا راکەن.ئەڤە وێ راستیێ دگەهینیت ئێزدی نەبونە پارەك ل کوما مەزاهب و تەوائیفێت ئیسلاما سیاسی.
بو دا کوژن و سەبی و کوێلە کەن. ل بەر هندێ ل سەر هەر کەسێ ئێزدی ئەرکە ب تایبەتی خەلکێ هەژار و فەقیر و تەخا مورید، پرسەکێ ل حالێ خو بکەن. یان مغدوبی علیهمن یان غەیری المغدوبی علیهمن. باشە بو مالە میر تاریخا بنەمالا خو دبەنە سەر بنەمالا ئومەویا و خو ب نەڤی و پاشماوێن یەزید بن موعاویە دزانن. ئەرێ ئەگەر کوردن یان نە موسلمانن و مللەتەکێ جودانە ل مللەتێت ئیسلامی بوچی کەسێ ئێزدی سەرێ خو راناکەت پرسەکێ ل ڤێ درەوا ئومەرائێت ئێزدیا بکەت؟ ئەرێ ما ئەڤە نە حیلەکا شەرعیە مالە میر ل ئێزدیا دکەن؟ ئەر بو سەردەمەکێ پیر پێشەوا و رێبەرێن ئولێ ئەزدایی بون؟ ئەرێ بەری شێخادی مە کەسەك یان تربەك بیروز هەیە ب ناڤێ شێخ یان ئەمیر؟ بەسە بلا ئێزدی سەرێ خو راکەن پرسەکێ د حالێ خو بکەن. ئایا موسلمانێن شێخادی و رێبازا شێخادی و زارویێت وی هەلبژاردیە؟ یان شێخهادی ل ئیسلامێ دەرکەتیە؟ ئایا بوچی چ مفتی و مەشائێخ و ئەمیرێن ئیسلاما سەردەمێ شێخهادی کو ئیسلام ل ئەوجا هێزا خو بو، بو تەکفیرا شێخهادی نەکریە؟ باشە شێخ شەمو مر خودێ لێ رازیبیت. دیارە کەسوکارێت وی د رازی بون قورئانێ ل سەر بخوینن.
ئەرێ بوچی روژ نینە موریدەك یان فەقیرەك ل ئێزدیا نەمریت کی دچیت فاتحێ لێ دخوینیت. ئێزدی واتە جڤاکا ئێزدی ب گشتی یێت خەوەکا خەون تەژی کابوس و ترس دا دژین. هیچ روژەکێ ناهێتە بیرا وان پرسارەکا سرت و جدی ل خو بکەن ، ئایا تاریخا دینێ مە ل شێخ هادی دەست پێ دکەت یان کەڤنترە؟ بوچی ناهێن کونفرانسەکا جیهانی ببەستن د وێ کونفراسێ دا ب ئامادەبونا سەران و رەوشەنبیر و زانایێت ئولا خو خو یەك لا بکەن؟ پیروزیا شێخهاتی خو ل سەر ئێکلایی بکەن؟ پێداچونەکا مەیدانی و جدی وەکی ریفورم و ڤەگەریان بو ئەسالەتا خو یا رەسەن د ئەڤروکە دا ل هەر دەمەکێ گونجاوترە.
کرمانج هاریکی 25/1/2022 Berlin