جاسم محمد شرنەخى
(ڵۆبى) زاڕاڤەکێ سیاسیە بۆ (گرۆپێن گڤاشتنا) پەڕلەمان و حکۆمەتێ دهێتە بکارئانین، مەرەم ژێ کارتێکرنە ل چێکرن و گهۆڕین و هەتا ڕاگرتنا یاسا و بڕیارانە ژى، د بنیاتدا ژ پەیڤا “Lobby” هاتیە، ئانکو سالۆنا هۆتێلێ، بوونا وى ل گەل پەیدابوونا دوو زاڕاڤێن دیتر بوو: (گرۆپێن فشارکرنێ – pressure group) و (کۆمێن بەرژەوەندیان – interest groups)، دەمێ فشار ئێخستینە ل سەر کونگرێسا ئەمریکى و حکومەتێن ویلایەتان، لێ زانایا سوسیولۆژى (فرانسيس كليمێنز) د پەرتۆکا خوەدا( The People’s Lobby- لۆبیا گەل) خوەیادکت: ئیدیەمێ سیاسیێ (لۆبى) ژسالۆنا هۆتێلا «ويلارد» یا نێزیکى کۆچکا سپى دەرکەفتیە، وى سەردەمى سەرۆکێ ئەمریکى (يوليسیس گرانت 1868- 1876) ژبۆ خوارنێ دهاتە وى جهى، خەلکەک ژى پێخەمەت چاڤدێریکرنا بەرژوەندیێت خوە د هاتنە وێرێ، ژ وى زەمانى و هەتا ئەڤرۆ چەندین کۆمێن ڕێکخستى یێن نوێنەراتیا بەرژەوەندیێن کومپانیا و سەندیکا و کۆمەڵێن پیشەیى و یێن ئیسنى و نەتەوەیى و گەلەکێن دیتر دکن ئەو ب ئاشکەرایى و نەپەنى، رۆلێ (گرۆپێن فشارکرنێ) ل رۆژئاڤاى دگێڕن، هۆلێن تایبەت ژبۆ بڕێکارێن وان دناڤا ئاڤاهیێن پەرلەماناندا هەنە، بهێزترین لۆبى ژى یێ (Zionism -زايونزم)ـێ جوهیانە! ب چ حالێ هەى دا ڤەگەڕین وەڵاتێ خوە، یێ ب ناڤ پەرلەمان و حکۆمەت هەى، ئەگەر ئەم بەحسێ فشارێن پێدڤى بکین، هەلبەت ئالاڤ نەک کۆمێن ڕێکخستیێن فشارکرنێنە مینا یێن بەحسێ وان بوورى، بەلکى کارتێکرن و گڤاشتن ب ئاوایەکێ دیترە، یا دیارە حکۆمەتا هەرێمێ ژ نەچارى هندەک بڕیارێن دژوار و سەخت ڕاوەستاندین؛ ئەو چەندە ل ژێر فشارێن چالاکڤان و کارهێنەرین سوشیال میدیایێ بویە، مێژوو دێ تۆمارکت، ئەڤ کوما بڕیارێن ل خوارێ و گەلەکێن دن ب فشارێن سۆشیال میدیاچیان هاتنە ڕاستڤەکرن:
1) چەندین جارا بوهایێ کارەبا موەلیدا هاتە کێمکرن.
2) هەلوەشاندنا بریارێن قەدەغەیا هاتن و چوونێ نەخاسمە ل ڕۆژێن جەژنێ دۆبارەبوون، ئەو ژى دەمێ فەرمانڕەوایان بێى هیچ هاریکارى و قەربۆکرنا کاسپکارا و خوەدى شۆلان – مینا وەڵاتێن جیهانێ – ڕێنمایێن قەدەغەیا گشتى دسەپاندن.
3) بڕیارا گهۆڕینا پەیرەوێ پەروەردەیا ئیسلامى پشتى سێ سالێن خوەبەرهەڤکرنێ نەک تەنها حکۆمەتێ ڕاگرت بەلکى خوە ژ وێ چەندێ بەرى ژى کر.
4) بریار ل سەر خەرجکرنا دەرمالەیێن قوتابیان هاتە دان؛ پشتی خۆپیشاندانێت بەرفرەهـ ل سلێمانیێ و کارابۆنا سوشیال میدیاچیان ل گەل داخوازیێن خۆنیشاندەران، هەر چەندە ئەڤ بڕیارە کرنە تەڤن ژى.
5) وەزارەتا پەروەردێ بابەتێ دەروێشێ عەڤدی ئەڤ ساڵە ژ پەرتۆکا پوڵا دەهێ ڕاگر، وبریار هاتە دان ساڵا بهێت ژ پەیڕەوێ خواندنێ ب ئێکجارى بهێتە دەرخستن.
6) گرتیێن پیرەمەگرۆن یێن ب جلێن پرتەقالی نيشانداين پشتى ل سوشیال میدیا ئەو پرسە بویە شەرمزارى حکۆمەتا سلێمانیێ ئازادکرن.
7) بریارا گرێبەستین ئەلکترونی ل پیشانگەهێن ترۆمپیلان ئەو ژى ب فشارا سوشیال میدیایێ هەولوەشا. فەرمانا زالما وەرگرتنا (35$) بەرامبەر تیستا کوڕونایێ ژ هەر وەڵاتیەکێ ل دەروازێ ئیبراهیم خەلیل دەربازێ دەرڤە ببت ب گفاشتنا سوشیال میدیاچیان فەرمان هاتە گهوڕین بۆ وەرگرتنا هەمان قەبارە ژ کەسێن فاکسین نە وەرگرتین ب تنێ.
بڕاستى حکۆمەت وەلێ هاتیە دێ بیژى: یا ل کەرێت مرى دگەڕت نالا ژێ ڤەکت، هەر جهەکێ هندى سەرێ دەرزیێ دەرا خوە ببینت دێ دەستێن خوە ل بەر پیستێ خەلکیدا ئینتە خوارى هەتا دگەهینت چەرمێ کەماخێن وان. لەوا فەرە ب هەمى کەرەست و میکانیزمێن شارستانى و مەدەنى ڕێگریا زێدەڕەویێ ل پەرلەمان و حکۆمەتێ بجهبێت، دبینم هەبوونا (گرۆپێن فشارکرنێ) وەکى ئاڤا ڤەخوارنێ پێدڤیە، لێ ئەڤرۆ فشارێت گەنجێن سوشیال میدیایێ کارتێکرنا خوەیا ب هێز و ب لەز و کاڕا هەیە، هەمى ژى پێخەمەت بریار و یاسایێت باش یێت د خێر و بەرژەوەندیا مللەتیدا تیدا هەى بهێنە دان و یێت ستەم و خەلەت ڕاوستن، سلاڤ بۆ سوشیال میدیاچیان و رۆلێ وان یێ کاریگەر.
چ پێ نەڤێت پڕوسیسا یاسادانان و سیاسى و ئیدارى ل کوردستانێ چاڤەڕێى فشارێن زۆر بەرفرەهتر و مەزنترە ژ چالاکڤانێن سوشیال میدیایێ دا بگەهت ئاستێ کڤاشتنەکا جددى و لۆبیەکا ڕاستەقینە، هەلگرتنا وى ئەرکێ پێدڤى بەرپرسیا مە هەمیانە، من گومان نینە ئەگەر مەزنێن مە سەرێ چیڤى نەبینن دێ هەر ل سەر زۆریێ بەردەوامبن.
