پەیبەر ئەرتیسی
.. ئەلبەتە مەبەستا مە هەرێما کوردستانا باشورە ، دور ژ ناڤەروکەکا ئەکادیمیا پروفیشنەل و یاسایێ و مودێلێن سیستەمێن حکومڕانیێ د دیروکا جیهانی دا کو من نەڤێت بچم ناڤدا. لێ فەڕە ژ خو ب پرسین کا حکومەت چیە ؟ و خەلک چیە؟ و ئەرکومافێت وان پێجەوانە دگەل ئێک چنە ؟ حکومەت ل گور مودێلا سیستەمێن حکومرانیێ پێکهاتیە ژ سێ سەروکایەتیا ئەو ژی دەستهەلاتا قضائی وتشریعی وتنفیذی پێک دهێت وشور دبیت بوچەند وەزارەتەکێن دیاڕیێن یاسایی کو ل پەی یاسایا دەستوڕی سویندێ دخون کو خیانەتێ د کارو ئەرک و ماف و پێگەهێن خو دا نەکەن و ل دیڤ یاسایا دەستوڕی هەر چەند سالا جارەکێ هەلبژارتن دهێنە کرن ل دیڤ سیستەمێ دیموکراسیەتەکا فەدەرال .
ئەرکێ حکومەتێ چاڤدێڕی کرن و کارپێکرنا پێرابونێن سەرجەم سەکتەڕێن سیاسی ئابوری دبلوماسی و لوجستی و ئەولەهی و جڤاکی و لەشکەڕی نە ،کو ل گور ستانداڕتێن جیهانێ و ناوچەیێ خو بڕێڤەببەت وخاک و خەلکێ خوە ب پاڕێزیت دیسان مفا ژ داهات وکانزا و دەرامەتێن وەلاتی ببینیت یێن ئەسمانی و زەمینی و ژێر زەمینی و ئاڤی بو خزمەت کرنا سەرجەم شاڕستانیەت و ژینگە و خزمەتگوزاڕیێن دن . ئەو کاڕیکتەڕێن دڤاسێ پوستێن بالا دا کاردکەن تەنها فەرمانبەرێن کاتی نە ل دیڤ یاسایێن دەستوڕی، پێتڤیە بهێنە گهورین و ب ڤی شێوەیێ بو خاڕێ و بجویکتڕین سازی و دەزگا و ئورگانێن میڕی ، دیسان راگەهاندن کو دەستهەلاتا چوارەمە پێتڤیە چاڤدێڕیا هەردوولایەنێن پوزەتیف و نەگەتیف بکەت .
دیسان ئەڕکێ هاولاتی ئەوە پێگیر و پاسەوان و فەرمانبەڕیێن وا بەندێن یاسایی بن یێن کو دهەڕ فارمانگەهەکێ دا پێ دهێتە سپاڕتن و دیسان فا فەرمانبەرو کادرا ژی ئەلبەت سویندا یاسایێ یا خوەیاتایبت یاهەی ،ماڤێ هەڕدووکان ژی چ خەلک چ حکومەت جیبەجیکرن وملکەجیا وافەرمان و بەرنامێن بالانە ل گور وا ئەرکێن پێ هاتیە سپارتن .
لێ پڕس ژ ڤێڕێ دەستپێدکەت ئا یا ل هەڕێمێ حکومەتە خەلکی بخوان دکەت یان خەلکە حکومەتێ بخودان دکەت ؟ بکورتی دێ بەڕسڤێ دەم و بێ دوو دلی دێ بێژم (حکومەت و خەلک یێ چەند کەسەکا بخوان دکەن و دەولەمەند دکەن ل سەر حسابا خوهوخوینا خەلکی ) ئەو کاریکتەرێن هاتینە هەلبژاردن تەحەیزا سویندا یاساییی وپرەنسیپێن نەتەوی و نیشتمانی یاکڕی و پێگیر نەبونە ب ئەخلاقیاتێن رێڤەبەرتیێ و چەند کەسەکن نەهاتن گوهارتن و هەم پێشێلیا بەندێن دەستوری و پرنسیپێن دیموکراسێ و هەلبژارتن و مافێ مروڤان کرینە و بونە مەترسی و بارگرانی و گەندەلێن زەبەلاح ل سەر حسابا خاک و خەلکێ کوردستانێ و ب هیچ پیڤەرەکێ و ستاندارتەکێ جیهانی مودێلا حکومرانیا وان وەک یا گەلێن جیهانێ نینە.
ژ لای فەرهەنگی و کولتوری و دیروکی ئەڤ مودێلا توتالیتاری و فێودال وپاشڤەرو من نە بهیستیە ژبەر کو ژڕویێ یاسایی و دادوەری و دادێ چڤاکی و دادو یەکسانی و مافێن مروفی و خوەیی و ژینگەیی و ئەولەهی نەتەوی و نیشتمانی ژی ب چ مودێلێن جیهانی ناچیت . شێوێ پراکتیزەکرنەکا خوپەرستی و رەگەز پەڕستی و ناوچەپەرستی بویە کاکلا بنگەهین لنگ ڤان دەستهەلاتدارا کە سودمەندن ژ ئەسمان و زەڤی و ژێر زەڤی و باچ و گومرکێن ڤی وەلاتی و تەنها حکومەتەکا کەسی و بنە مالیە و نە چ دی .
ژلایەکێ دی بوینە داهێنەڕێن کریزێن جوداو بوینە بەربەست و لەمپەر ل بەردەم پێشکەفتنا ڤی وەلاتی ژ هەر رویەکێ ڤە ، گەهشتیە ئاستەکێ خەتەڕناک کو هاولاتی هەستا نەتەوی و نیشتمانی لنگ نەمینیت ،گیانێ بەر پرسیاریێ و پاراستنێ لنگ لاواز ببیت ، بوینە ئەگەڕێ جینایەتیێ و دوو بەرەکیێ ودابەشبونا خاک وخەلکی دیسان بونە بارگرانی بوژیانا وەلاتیان بتایبەت ئەولەهی و ئابوری ، پشت ڕاستم ژی بارودوخ هندی بچیت دێ پاشکەفتی تر لێ هێت وترس و برس و پەرتەوازی ودوودلێ دێ پتر لێهێت ژ بەرکو مەبەست و پیلان و دویر بینیا ڤا تەنها تالانکرنا خاک و خەلکی یە و نە چ دی، ژبەرکو ئەو پیلانێن بوگەندەلی کرنێ هاتیە دارژتن ئەگەڕبو جاکسازیێ هاتبانە داڕشتن دا سەدەکێ پێش یابانێ کەڤین ژبەرکو ئەڤ وەلاتە خودان داهاتەکێ زەبەلاح بەراورد دگەل گەلەک وەلاتێن جیهانیێن مەزن .
