پەیبەر پەنابەر
پێتڤیە بزانین کو ئەڤ هەڤڕیکیا جیهانی یا ل سەر غازا سروشتی هەڤرکیەکا نوکەیی یە و شەرەکێ داوی ڕۆژا جیهانی یە، ژ سەدەما گرنگی دانا ژینگەهێ کو ئەلتەرناتیفەک باشترە ژ پترولێ کو کاریگەریا خو هەیە ل سەر نەخشە رێکا سیاسی یا نێڤ دەولەتی و هەرێمی ب تایبەت ل ڕۆژ هەلاتا ناڤەراست کو یەدەکێ پترولێ د کێم بونێ دایە بەراورد دگەل غازێ کو هەڤالەکێ ژینگەهێ یە و دکاڕیت پتر خزمەتا مروڤایەتیێ و خزمەت گوزاڕیت جیهانی بکەت . ژبەر ڤێ پتڕیا شڕوڤە کاڕێن سیاسی وەسا دبینن کو باندورەکا جیوسیاسیا مەتڕسیداڕە دناوجێ دا و دێ هەڤڕکی و ململانێ ل پەی خوە ئینیت .
دیسان ژێدەڕێن غازێ د سنور دارن و کاریگەریا خویا سیاسی وئابور و لەشکەری یا هەی د داهاتی دا ببیتە ئەگەڕێ شەرەکێ جیهانی . وەکی هەڤڕکیا یونان و تورکیا و قبرسێ ل دەڕیا ناڤەڕاست ، دیسان هەڤرکیا دەڕیا خەزەر ل ڕوژهەلاتێ و ناکوکیێن روسیا و ئوکرانیا و ئوروپا دیسان هەڤرکیا ئیرانێ و تورکیا ل سەر غازا ئیراقێ دیسان هەڤرکیا قەتەرێ بگشتی دگەل جیهانێ ، دیسان هەڤپەیمانیا منتدی الغاز في المتوسط کو ناڤەندا وێ ل قاهیرەیە و هەر ئێک ژ یونان و قبرس و مسر و ئیتالیا ئوردن و فلستین و ئیسرائیل دناڤ دانە و تورکیا هێلایە ژ دەڕڤەی وێ بازنێ ب ڤێ پێنگاڤێ تورکیا دەرفەت دیت کو پێنگاڤەکێ بهاڤێت ئەوژی ئەو بو کو شیا مفای ژ پروتوکلا هەڤلێر ئەنقەرە ببینیت هەر چەندە پتریا ڤا پڕوتوکولا نە د رونکارن .
لێ د دوماهیک دەرکەفتنا سەروکێ هەڕێمێ دگەل سەروک کوماڕێ تورکیا ئەردوغانی ئەڤ گاڤە ژلایێ میدیایێن تورکیا ڤە هاتە راگەهاندن کو د داخویانیا خودا گوت (مزگینی بو گەلێ تورکیا دێ د زویتڕین دەم دا هەمێ مالێت تورکیا ب غازا باکورێ ئیراقێ گەرم کەین !!) هەڕ ژ برڤێ ژی حکومەتا ناڤەندی هاتە دەنگ . لێ پرس ئەڤە ئایا بوجی بریارا حکومەتا فەدەرال دژی سەرەدەری کرنا هەرێما کورستانێ بو د ڤێ دەمی دا هاتە پێش و وەک زەنگەکا مەترسی دار ل سەر رەوشا سیاسی و ئابوریا و ئەولەهیا هەرێمێ ؟ روژا سێ شەمبا بوری دادگەها حکومەتا مەرکەزیا فەدەرال بریارەک دەرکر کو نابیت هەرێما کوردستانێ سەرەدەرییا ڕاستەوخو دگەل دەرهێنانا گازو غازا بکەت ژبەرکو نە دستوریە ، و ل بەرامبەڕێ وێ ژی هەلویست و کارڤەدانێت جودا ل هەرێمێ هەمبەرێ ڤێ بریارێ چێبون و داکوکی ل سەر مادێن دەستوری کرن کو مافەکێ دەستوری و یاساییە هەرێم راستەوخو سەرەدەریێ دگەل ڤی ملەفی بکەت .
دیارە پێشتر چەندین پروتوکولێت نهێنی هەبونە دناڤبەرا هەڕێمێ و تورکیا ل سەر فروتنا پترولێ ل هەرێمێ و پشتی 2007 دوهزارو حەفتێ ئەڤ ڕێژە گەهشتە 1٫4 ملیار دولارا وە ب رێژەیا نەهێ د بازارێ جیهانی یێ تورکیا دا جی گرت . دیسان پشتی 2012ێ ببهایێ 5,1ملیار دولارا د ئاستێ شەشێ ل سەر ئاستێ بازرگانیا تورکیا دگەل جیهانێ تومار کر دیسان ل 2012 دووهزارو دازدێ ڕێژا هنارتنا پترولێ بو تورکیا گەهشتە هەشت ملیار دولاڕا و د ئاستێ سیێ دا جی گرت. دیسان پشتی دووهزار و سێزدێ ژمارا کومپانیایێن تورکی گەهشتە 1500 کومپانی ل هەڕێمێ ، ئەڤێ چەندێ عیراق هاتە سەر خەت و نیگەرانی ل پەی هاتن و دیسان هندەک دەستکەفتێت هەڕێمێ یێن زەمینی و ئەسمانی بونە قوربانی ڤان ڕێکەفتنا و فشاڕ ئێخستە سەر و گەمارودان وەک هێلێن ئاسمانی و گومرک و بیرێت نەفتێ و کەرکوک و دەشتا میسل بەرامبەر وا پروتوکولێت دوم درێژ یێن دگەل تورکیا بێ ئاگاداڕیا حکومەتا تورکیا هاتینە پێکئینان .
وە دوبارە پێنگاڤێن ڤێ داویێ هەڕێمێ دیسان کارتەکا سور خار بدەستێت حکومەتا مەرکەزی و دادگەها دەستوری یا بالا ل ئیراقێ ئەڤە ژی ئاماژەکە بو لاوازکرنا پێگەهێ هەڕێمێ د ملێ ئابوری و جیو سیاسی و ئەولەهیێ دا ، لەوما ئەگەر کورد خودان بریارەک تەندروست و گشتی نە بن سەرو سمبێل دێ پێکڤە چن و ئەڤا بوری دێ بیتە خەونێن پاشەڕوژا نەڤیێن مە ل هەڕێمێ. ئەڤە ژی هەمی ڤەدگەڕیێت بو عەقلیەتەک تاکرەو و بێ پیڵان و ستراتیژ و پاشڤەرو کوهەمیشە ئەڤ وەلاتە بو قوربانی هەولێن حزبی وبنەمالی و کەسی ڕۆژانە دگەل بەرز بونا نرخێ گازو وغازا هەرێم قەردارە و خەلکێ وێ ژی دناڤ کریزێن بێ کاری و بێ خزمەتگوزاری دا دنالیت و دبیتە قوربانی رەفتارێن بێ پیلانی و کالفامیا حکومەتێ و خەلکەک د نزمترین ئاستێ ژیانێ دا یە .
