کرمانج هاریکی
گەلەک جاران دهێتە گوتن شورەشا شێخ سەعید و شرەشا سمکو و شورەشا شێخ محمود و شورەشا ئاغری و شورەشا دێرسم و شورەشا بازران و شورەشا ئیلونێ و شورەش نوێ و شورەشا گولانێ، دگەل رێز و پێزانینا من بو وێ دیروکا خوێناوی و تێر شەهید و قوربانی دان هەیە، لێ ئەو هەمی ناڤێن مەزن هیچ یێک ژ وان ناڤا ل رویێ پرێنسیپێن زانستێ تێوەریێن شورەشگێریێ ناهێنە هەژمارتن شورەش، هەر هەمی دکەڤنە د خانا شەرکەری و سەرپێچیێ و مافخوازیێ دا.
چمکی دەمێ مە ناڤێ شورەشێ ل بزاڤەکا چەکداری نا دەبیت هەلگرێ تیوەریەکا شورەشگێرا بێی پێچ و پەنا یا سەراست بیت. هێلێن ئەیدیولوجی بێی خو ڤەدزین و لێ سل بون د ئاشکرا بن. ئارمانجێت دیارکری یێن دەسنیشانکری و کونکرێت هەبن.ب ڤی رەنگی دێ کارن بێژینە بزاڤەکا چەکدار و شەرکەر شورەش. وەکی لینین دبێژیت ( لا حرکة ثوریة بدون نظریه ثوریة) ل دەستپێکا سالا ۱۹٦۱ دەمێ شەر د ناڤبەرا حکومەتا مەرکەزی و کوردا بەرپا بوی ب سەدەمێ نەرازیبونا فیئودالیێ کومپردورێ عیراقی ب تایبەت ل هەرێما کورد نشین بو ، بو لێدانا بەرژەوەندا هەژارا ب دژی یاسایا هەمواریا عەردێ کشتوکالی (اسلاح زیراعی) بو .
چمکی ئەڤ بزاڤە وەکی دکومێنتێت دیروکی دبێژن ئاغایێت کومپرادور واتە خودان عەردێ چاندنێ دەڤەرا سوران و ناڤکورێ و دەستا مویسل سەرکردایەتیا عەقل عەشائیری پالدا ب درەوێن خو یێن دەمکی و نا ئیستیراتیجی شەر ب فێربازی بەرپا کر. هەر زوی هەمان ئاغا و دەرەبەگێن کومپرادور بونە دوژمنێن وێ بزاڤا چەکداری پشتی حکومەتا مەرکەزی ئەو یاسایە راگرتی. هەمی وان دەرەبەگا پشت دا بارزانی کو وێی سەردەمی وەکی سمبولەکا نەتەوەیی بو سەرکێشیا وێ بزاڤێ دکر .
لێ دەرەبەگێ هەلپەرست هەر زوی پشت ل بزاڤێ کر و بونە جاش ب دژی وێ بزاڤا مافخازا کوردی کو بارزانی سەرکێشیەکا تاکرەوانە لێ کر کەتنە دژایەتی کرنێدا . و ب دژی خودێ بارزانی شەرکرن. نزیکترین خزم و کەسوکارێن وی لێ هەلگەریان و پشت ل بارزانی و چەکدارێن وی یێن سەرەتایی کرن. ب ڤی رەنگی ئەو بزاڤ ل دەیڤێن خو ل رەوشێ قورتالکرنێ دگەریا. واتە مە شورەشەکا خودان مەغزایەکێ کومەلایەتی و خودان ئیستیراتیجیەکا زانستی یا دارشتی نەبو. بەلکی گەلەك وەسا بهزرن کە مە هەمان بزاڤا چەکداری پارتی ل پشت بو خودان ئەیدیولوجیە د وارێ ئەیدیولوجی تەمامەن حیزب و لەشکەر ل سەر سفرێ بو.
تاکە فاکتەرێ بویە پالدەرێ خەلکی کو درێژیێ ب شەری بدەن حەز و عاطیفە بو، ئەو عاتیفە و حەزا ئازادیا فتری خوەزایی یا ناڤ خەلکی بو پالدەر و فاکتەر د پێخەمەت ئازادیێ دا جەنگین. دەولەتێت جیران ب تایبەتی ئیسرائیلی پشتەڤانی بو مەرەمێن خو یێن تایبەت بدژی عیراقێ سستکرنا پالەپەستویا عەرەبا و جیهانا ئیسلامی بو سەر دەولەتا ئیسلائیلی پشتەڤانێ لێ کر. هاتنە ب کارئینان تا رادەیەکێ پشتی کو خەریک بو ببیتە شورەش و خودان ئیستیراتیجیەکا عەسکەری و خودان ئەیدیولوجی یەکسەر بو خەتەر ل سەر ئیرانێ و عیراقی بو چەند دەسکەتێت خاکی ئیرانێ وپشت دا وێ هێزا شەرکەر یا ب ناڤێ شورەشا ئیلونێ. دگەل دەست لێڤەکێشانا ئیرانێ سەرکردایەتیا عەقل عەشائیری و عاتفی هند باوەری ب خو نەبو کو مەهەکێ ژی پالپشتی ل سەر خو بەرخودانێ بکەت.
ل بەر هەژاریا روحا شورەشگێریا علمی نەبونا ئەیدیولوجیەکا شورەشگیر و نەبونا کادرێ خودان باوەری ب بیروباوەرێن سەرخوبونێ یەکسەر رادەستی هەرەس هینانێ بو. ل بەر هندێ مە ل پشتی هەرەسا ۱۹۷٥ ێ ژی رابونا هەردو تەیارێن سوران و بارزان دیسان توشی هەمان بێ بەرنامەیێ بون. ئەو کوما قوربانی و رویبارێ خوینێ و وێرانیا وەلاتی بەرئەنجامێت سیاسەتا فاشل یا هەردو تەوەرێت بێ بناغەیێن هزری بون. نوکەژی دیسان پشتی ۳۲ سالێت رەبەق ل باشورێ کوردستانێ یا د کریزەکا درێژخایەنا نەبونا ئیستیراتیجیەکا نیشتیمانی و نەتەوەیی دا دنالیت.
هێشت نەشیایە هزرێ د ئاڤاکرنا کەسێ هاوولاتی و کادرێ حیزبی ل سەر پرنسیپێ زانستێ شورەشگێری بکەت. لەورا روژ بو روژێ نەخوشیا دوبەرەکیا سورانی و بادینیێ تەشەنێ دکەت. ئەڤێ هەڤرکیێ هەرێما کوردستانا باشور ل سەر دو هێزێن مافیایی و گەندەل پارڤە کر. لێ جهێ داخێ ئەوە دو هێزێن لەشکەری د قالبێ عەقلیەتا عەشیرەتگەری و ناوچەگەری دژی هەڤدو هەڤرك ئینانە ئرتێ. پشبرکێ و هەڤرکیا وان تەنێ کەتنە سەر دەسکەتێت مادی و خو بەدەست دانێ.
بەس ژیان پروسێسەکا هەڤرکیێ یا درێژەخایەنە. ل بەر کریزا عەقل ، تێگەهی ئایدیولوجیا عەلمانی ئەم یێت نالین. د ڤێ دەربارێ دا مروڤێ رەوشەنگەر و نیشتیمانپەروەر دڤێت ژیانێ ل مرنێ بخولقینیت. تەحەدایا مرنا دەستکردا کو سیستەمێن فاشیست دارشتی د نافا گەلدا بکەت. مێرێ باش ئەوە یێ ل کەفتنێ رادبیتەڤە. دبیت هەر کەس بکەڤیت. لێ بیر ل رابونەڤێ بزاڤدانە ب ژیانەکا ب رومەت. ئەو رومەتا وندا یا ئەم لێدگەرین ل ناڤ نەچویە . لێ هێشت ئەم سەرهەل نەبوینە. لێ مە ل سەرانسەری ژیانا خەباتا خو یا خوێناوی ئەیدیولوجیەکا مروڤی و خومالی یا زانستی نەبویە ئەم خو و گەلێ خو ل سەر ئاڤا بکەین. هەر هەمی هەول و بزاڤێت مە ل سنورێت سوزەکیێ حەزوکیێ دەرنەکەتنە. ژ بەر هندێ ژی ئەم نەشیاینە جڤاکەکا واعی هشمەند بەرهەم بینین.
لێ ئەم یێت شیای چەند قارەمانەکا ل سەر بنگەهێ وەلاء و وفائێ بەرهەم بینین. ئەو قارەمانە چ جارا نەشیانە ببنە نوێنەرێت رەوا و شەرعی یێت دوزا مروڤێ کورد. بەلکی بەلوڤاژی یێت بویە نوێنەرێت بەرژەوەندێت خو یێت کەسوکی و بنەمالی جارنا عەشیرەت ژی یا گرتی. ئەڤە ژی بو وی سەدەمی ڤەدگەریت کو مە دوربینی د ژێرخانا ئاڤاکرنا مروڤێ کوردستانی دا نەبویە. بویە قارەمانێ مە یێ ل سەر بنگەهێ تولێ و کەربی پەروەردە بوی.
بەیاڤێ تولێ و کەربێ یێ کورتە، زوی دهێتە رازیکرن و خاپاندن. ئەگەر تو ببینی هەردەم د سیاسەتا دبلوماسی و دیالوگێ دا ئەم یێت دوراوین. لێ د بەرخوردێ و شەر و کوشتنێ دا مە سیماتێت بەرخودانێ یێت هەی. ئەڤە وێ راستیێ دگەهینیت کو ئەو هێزا وەحشیگەری د هشێ مەدا ێا زالە. لێ هێزا زانین و دوربینینێ د مەدا یا لاوازە. ئەڤەیە دبنە ئەگەرÖpکو مروڤێ مە نەشێت نوێنەرایەتیا خو د هندرویێ خودا بکەت. یێ بویە سەدەم کو مروڤێ کورد د چاڤێت خودا خو کێم ببینیت. کو ئەڤەژی ئەگەرێ سەرەکیە کو ئەم نەکارین بێ خودان بژین.
هەردەم چاڤێ مە یێ ل خودانەکێ دەرەکی بێت راستەوخو خودانیێ ل مە بکەت. ل باکور و روژئاڤایێ کوردستانێ خەریکە ئەڤ پیڤەرە بێنە گورین. مروڤێ ڤان پارچان ب ئاوایەکێ دی خو د هندرویێ خودا ببینیت. ئەڤەژی دێ بیتە سەدەمێ هەلاتنا روژەکا هیوا بەخش. و دێ کارتێکرنێ ل نفشێن پارێن دی یێن وەلاتێن و روژهەلاتا ناڤین کەت. دڤێت مە عەقلیەتا رابونەڤێ و لێگەریانێ ل دەڤ هەبیت. خو ل فەلسەفەکا شورەشگێری یا خومالی بکەینە خودان.
٢٢/٢/٢٠٢٢
