جاسم محمد شرنەخى
بگرە ژکارئینانا دەستهەڵات و پۆستێن گشتى بۆ مەرەم و بەرژوەندیێن تایبەت، تا بگەهیە چەپکرنا سۆربسۆرا مالێ مللەتى ئەوا بوویە ئەگەرێ بەڵاڤبوونا هەژاریێ ل ناڤ وەڵاتەکێ پڕ زەنگیندا؛ ئەڤ چەندە دۆپات دکت: قوناغەکا مەزن ژ گەندەڵیێ دەربازبوویە، و ئەڤرۆ زاراڤێ ناڤهاتى ب ڕۆتى نەشێت دەربڕینێ ژ ڕاستیێ، وەکى خوە بێ کێماسى بکتن.
ئەگەر چەندەکا کێم مێزە ل زۆلەتکرن (تەوصیفا) ڕەوشا گەندەڵیێ ل سازیێن جیهانى یێن تایبەت ب ڤەکۆلینان ل دۆر گەندەڵیێ و هۆشداریکرنێ ژ مەترسییێن وێ بکین، ئەڤا ئەم ل وەڵاتێ خوە دبینن نەک تەنها گەندەڵییە، بەلکو مافیا گەندەڵیێە، چونکى پێناسا ڤێ جۆرێ داویێ ئەوە: دەمێ تاوانا چەپکرنا مالێ گشتى ژ ئاستێ گەندەڵیێن تەککەسى و فەشارتى و بچویک دبۆڕت و دبتە گەندەڵیا ب کۆمەکى وڕێکخستی یا کۆمەکا مرۆڤان بۆ خوە بکن، ئەها دبێژنە ڤێ ئاستێ بلند: (تاوانا ڕێکخستى یا گەندەڵیێ) و (مافیا گەندەڵیێ).
لەوا شاشیەکا مەزنە ئەگەر بێژین گەندەڵى هەیە، یا دروست ئەوە بێژین مافیا گەندەڵی پەیدابوویە! خوەزى دەردێ مە بەس گەندەڵى با، هەلبەت دا دەرمانێ وێ هەبت؛ ژبەرکو هیچ زەمانەک نە هاتیە و ئەز بباوەرم ل داهاتیدا ژى ناهێت دونیا ژ گەندەڵیێ پاک بت، چ جڤاک و دیسان چ دەولەتدارى نابن ئەڤ خراپکاریە دناڤدا ڕوى نە دت؛ لێ هەردەمێ ئەو د قەبارەیەکێ سنۆردایدە دبت، بێ گۆمان د شیاندایە ب یاسایێ و ڕێکارێن ئیداریێ تۆند و سزایێن دژوار ب سیاسەتەکا زەلالانە سەرکەفتن ل سەر گەندەڵیێ بهێتە کرن.
بەلێ مخابن، یا خوەیایە ئەوا ل ناڤ مەدا هەى هەمان گەندەڵیە نینە هەتا یا ل وەڵاتێن جیهانا سیێ ژى دهێتە کرن مینا قەتەر و ئیماراتێ یا زەمانەکێ سەرکێشەکێ ڤى وارى مزگین ددانە مە: دێ کوردستانێ گەهینتە ئاستێ پایتەختێ ویێ ئابۆرى (دوبەى)، وەی ما شەللا بۆ مە، پاشێ پاتەختێن کێشەورێ ئەفریقیا ژی مینا: «لوساكا»، «مابوتو»، «مەقادیشو»، «دۆداما»..ھتد ئەم ھێلاینە دتۆزێڕا، و ھەتکا مە چوو!
یا ئاشکەرایە؛ ئەگەر ئەو گەندەڵیا کوردى سنۆرێن بەرئاقلیێ دەرباز نەکربان، واتە ئەگەر ئەڤ نەهبکرنە خوە ل پلەیا هەرە بلند و جودا ژ هەردوو وەڵاتێن ناڤ هاتین نەدابان حەتمەن دا سامان و داهاتێ ڤى وەڵاتى دا مینت پاراستى و دا تێرا گەشەپێدان و دەولەمەندى و خوشگوزەرانى و پێشڤەچوونێ کت، لێ بزانە ڕێگرێ ئێکێانە ل وێ گەشەپێدانێ مافیا گەندەڵیێە.
پەنجەشێرا گەندەڵیێ هند خۆرت و زێدەبوویە تا گەهشتیە وى ڕاددەى ببتە بەشەک ژ ژیانا ڕۆژانەیا جەماوەرى، ڕەوشەنیرەکێ ڤى وەڵاتى دبێژت: ئەڤرۆ گەندەڵى بوویە کەلچەرەک، وەیە، چونکى دەستپێکا وێ ل گەل حوکمڕانیا کوردى سەرهەلدایە و نەهاتیە چارەسەرکرن ژى، بەرۆڤاژ ساڵ ب سال بەرەڤ پێشڤە چوویە، بەریا نێزیکى (30) سالان هوزانڤانێ مەزن عبد الرحمن مزۆرى ل سەر زمانێ میر و گرگرەیێن مە گۆتیە:
“ئێک میرێ بەڤرۆ و بایە و ئێک ئەڤیندارێ دێهلایە و میرێ سایلوا گەنمى و میرێ بەربەستا (بێخمەیە) و یێ نە دز ئەو نە ژ مەیە” والله مامۆستا مزۆرى تە ڕاست گۆت ئەو تۆڕێن مەزنێن گەندەڵیێنە ؛ لەوا یێ نە دزبت خوە ئەگەر لەڤەن د سەرێ ویڕا شین ببن وى جهێ خوە دناڤ وان گرۆپێن دزیێدا نەدیت. ئەها هوسان، دەمێ گەندەڵى ژ ڕەوشا دزیێن تەکمرۆڤى یێن چەپەڵ و نەفس نزمان ژ فەرمانبەرێن بچویک دەرباز دبت و دز دگەهنە جهێن بڕیاردانێ، مەزنە بەرپرس تێکەلى گەندەڵیێ دبن، هاریکار و هەڤکاران دناڤا قۆپکۆژا (هەرەما) دەستەهەڵات و سازیێن میریدا دچینن، دبنە کڕۆپێن بهێز، ئەو هەڤسارێن ژیانێ و تەڤایا سەکتەرێن ڕێڤەبرنێ ب ئاوایەکێ ڕێزبابووى (سیستەماتیک) کونترۆل دکن – وەکى ڕەوشا نها – و بەردەوامیێ ددەنە کار و بزاڤێن خوە، حەتمەن ب ڤى ڕەنگى ئەم ڕوى ب ڕوى مافیا گەندەڵیێنە، نەکو گەندەڵیێ.
